MEDENİ HUKUK II

Borçluya değil alacaklıya geçer. Cevap B dir.

Borçlunun kusuru, temerrüde düşmesi için şart değildir.

Nitelikli yazılı şekil değil, adi yazılı şekildir.

Hakkaniyet sorumluluğunda, ayırt etme gücünden sürekli yoksun olanların verdikleri zarardan dolayı, kusura dayanmaksızın hakkaniyet gereği sorumlu tutulmaları söz konusudur (TBK 65). Aslında böyle bir kişinin haksız filden sorumlu
olması için kusur ehliyeti yoktur. Örneğin, çok zengin bir akıl hastasının yoksul
bir seyyar satıcının el arabasına zarar vermesi halinde, hakkaniyet gereği, yargıç,
bu zararı akıl hastasının tazmin etmesine karar verebilir.

Özen sorumlukları esas itibariyle, zararın doğmasını önlemek için yeterli ve gerekli özen tedbirlerinin alınmasını gerektirir durumlarda, bu özen
yükümlülüğüne aykırı bir davranışı ifade etmektedir. Bu gibi hallerde söz
konusu olan objektif özen yükümlülüğüdür.
Adam çalıştıranın çalıştırdığı adamın verdiği zararlardan sorumluluğunda, adam çalıştıran, çalıştırdığı adamın kendisine verilen işi görürken yol açtığı zararlardan sorumlu tutulur  Kanunda, hayvanların içgüdülerinin yönlendirmesiyle gelişen hareketlerinin sonucu olarak doğan zararlardan dolayı, öğretide yaygın olarak verilen adla hayvan tutucusunun sorumluluğu düzenlenmektedir (TBK 67). Diğer bir özen sorumluluğu hali yapı malikinin sorumluluğudur.

Destekten yoksun kalan kavramı için, ilk bakışta mirasçılar akla gelse de, bu, mirasçılık sıfatına bağlı değildir.

Kişiye verilen zararlarda tazminatın kapsamı belirlenirken kusurun ağırlığı,
zarar görenin zarara rızası, zarar görenin birlikte kusuru indirim sebepleridir. Keza, zarar görenin ve verenin ekonomik durumu dikkate alındığında,
zarar verenin kusuru hafif ve tazminatı ifa etmesi halinde zorda kalma hali
varsa ya da beklenmeyen hal, zarar görenin yapısal eğilimi, uzak (zayıf)
illiyet, zarar görenin çok yüksek bir gelire sahip olması, hatır işleri gibi somut olayın diğer hal ve şartları (diğer sebepler) da tazminat belirlenirken
dikkate alınmaktadır. Bunlara karşılık TBK 55/I, cüm. 2’ye göre, kısmen
veya tamamen rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemeleri ile ifa amacını
taşımayan ödemeler tazminattan indirilemez.

Kısa zamanaşımı süresi, TBK 72’de iki (2) yıl olarak öngörülmüştür (krş.
eBK 60). Süre, öznel olarak belirlenen zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrenme tarihinden itibaren işlemeye başlamaktadır.

Gerek eski gerekse yeni Kanunlar uzun zamanaşımı olarak on (10) yıllık
bir süre öngörmüş bulunmaktadırlar. Bu sürenin işleyişine başlaması için
ise, nesnel bir tarih olan fiilin işlendiği tarih belirlenmiştir (TBK 72). Yeni
TBK 117/II’ye göre, bu tarih, aynı zamanda haksız fiilden dolayı borçlunun
ihtarsız temerrüde düştüğü tarihtir.

Sebepsiz zenginleşmeden doğan taleplerin zamanaşımı hakkında tıpkı haksız fiillerde olduğu gibi kısa ve uzun olmak üzere iki süre öngörülmüştür. Yeni TBK 82
nci maddesinde sırasıyla iki (2) ve on (10) yıllık süreler öngörülmüş bulunmaktadır (krş. eBK 66). Kısa süre, yoksullaşanın malvarlığındaki yoksullaşmayı ve zenginleşen kişiyi öğrenme tarihinden itibaren işlemeye başlarken, on (10) yıllık uzun
zamanaşımı süresi ise, sebepsiz zenginleşmenin gerçekleştiği andan itibaren işlemeye başlar.

Yeni TBK ile sözleşmeyle öngörülen anapara faizinin yasayla öngörülen
yıllık faiz oranının % 50’sini aşamayacağı öngörülmektedir (TBK 88).
Burada sözü geçen yasa, günümüzde yasal faizi belirlerken de başvurulan 3095 sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizi Hakkında Kanundur.

Borçlunun, alacaklıya karşı, borcunu hiç veya gereğince yerine getirmediği
takdirde ifa etmeyi önceden yüklendiği edime ceza koşulu denir. Sözleşme
kurulurken ya da sonradan kararlaştırılabilir. Her ne zaman kararlaştırılmışsa, ceza koşulu varlık ve geçerliliği asıl alacağa bağımlı (feri) nitelikte
bir haktır. Bu niteliğinin sonucu olarak ceza koşulu asıl borcun herhangi
bir sebeple geçersiz olması veya sona ermesi halinde ortadan kalkar. Yasaya veya ahlâka aykırı bir borç (kumar borcu, uyuşturucu alışverişi) için
kararlaştırılmış olan ceza koşulunun ödenmesi istenemez (TBK 182/II).
Ceza koşulu, asıl alacakla birlikte muaccel olabilen ve bağımsız bir nitelik
kazanabilen, asıl alacakla birlikte –ayrıca ihtar, ihbar veya temerrüt şartı
aranmaksızın– istenebilen; temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülebilen
bir alacaktır.

Birbirine karşılıklı ve aynı cinsten muaccel borçları bulunan iki kişiden birinin diğerine tek taraflı irade açıklamasıyla, borçların az olan tutarında
sona erdirilmesine takas (ödeşme) denir.

Yasada farklı bir zamanaşımı süresi öngören hüküm bulunmadıkça her
alacak on (10) yıllık zamanaşımı süresine tâbidir.

Destekten yoksun kalan kavramı mirasçılık sıfatına bağlıdır

Sebepsiz zenginleşme

Sebebin hiç olmamasına

Sebebin gerçekleşmemiş olmasına

Alacaklının ifa zamanındaki ifa yeri

Borcun sona ermesinin en doğal yolu ifa olmakla birlikte, Türk Borçlar Kanununda sayılan başkaca sebeplerle de borç ilişkisindeki münferit borcun sona
erdirilmesine imkân tanınmıştır. Bunlar; ibra, yenileme, takas, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi, kusursuz ifa imkânsızlığıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ayırt etme gücünü geçici olarak kaybetmiş kişiler  verdikleri zararlardan kusura dayanarak sorumlu tutulurlar. Fakat ayırt etme gücünden geçici olarak yoksun kalan kişi, bu duruma kendi kusuru ile düşmediğini ispatlarsa kusura dayanan sorumluluğu bulunmaz (TBK 59; krş. eBK 54/II). Bu durumda, koşulları varsa TBK 65 uygulanabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.