MEDENİ HUKUK II - Deneme Sınavı - 31

Def'i hakkı borç ilişkisindeki yan haklardan biridir.

Eksik borçlar, doğuştan eksik borçlar (evlenme tellallığından doğan ücret borcu, kumar ve bahisten doğan borçlar, ahlakî ödevlerden doğan borçlar, hukuka ve ahlâka aykırı amaçla verilenlerin iadesi borcu gibi) geçici eksik borçlar (eşler arasındaki borçlar, ana baba ile birlikte yaşayan ergin çocuğun alacağı gibi) ve sonradan eksik borçlar (zamanaşımına uğramış borçlar, konkordatodan elde edilemeyen alacaklar, kendiliğinden ifa edilmiş eksik borçlar gibi) olarak sınıflandırılabilmektedir.

Haksız fiil alanında ikinci genel ilke tehlike sorumluluğudur.

Kusur tehlike sorumluğunun şartlarından biri değildir.

Adam çalıştıran kurtuluş kanıtı getirerek sorumluluktan kurtulabilir.

Haksız fiilden doğan rücu alacağının tabi olduğu kısa zamanaşımı süresi 2 yıldır.

Zarar gören dışında anne-babasının da manevi tazminat talebinde bulunabildiği durumlardan biri ölümdür.

Tevdi alacaklı temerrüdünün özel sonuçlarından biridir.

Fesih aşırı ifa güçlüğüne bağlanan hukuksal sonuçlardan biridir?

temerrüt yalnızca para borçlarına özgü bir durum değildir.

Para borçlarında alacaklının temerrüt faiziyle karşılanamayan zararına munzam zarar denir.

Türk hukukunda kural olan paylı borçluluktur.

Günümüzde sorumluluk kural olarak kusura dayandırılmaktadır.

Kanunda, hayvanların içgüdülerinin yönlendirmesiyle gelişen hareketlerinin sonucu olarak doğan zararlardan dolayı, öğretide yaygın olarak verilen adla hayvan tutucusunun sorumluluğu düzenlenmektedir (TBK 67). Hayvan tutucusu, sürekli ya da geçici olarak hayvanın bakımını üstlenmiş olan, hayvanı yönetimi altında tutan kimsedir (TBK 67/I).Bu sorumluluk özen sorumluluğunun bir türüdür.

Bir zararın meydana geldiğinin ispatı gerekir. Bu, zararın varlığını ve tutarını göstermek demektir. Zarar gören, zararın varlığını, zarara uğradığını göstermelidir. Fakat, zararının tutarını göstermesi gerekmez. Bu, yargıcın takdiren bulabileceği bir tutardır (TBK 50/II).

Kişiye verilen zararlarda tazminatın kapsamı belirlenirken kusurun ağırlığı, zarar görenin zarara rızası, zarar görenin birlikte kusuru indirim sebepleridir. Keza, zarar görenin ve verenin ekonomik durumu dikkate alındığında, zarar verenin kusuru hafif ve tazminatı ifa etmesi halinde zorda kalma hali varsa ya da beklenmeyen hal, zarar görenin yapısal eğilimi, uzak (zayıf) illiyet, zarar görenin çok yüksek bir gelire sahip olması, hatır işleri gibi somut olayın diğer hal ve şartları (diğer sebepler) da tazminat belirlenirken dikkate alınmaktadır. Bunlara karşılık TBK 55/I, cüm. 2’ye göre, kısmen veya tamamen rücu edilemeyen sosyal güvenlik ödemeleri ile ifa amacını taşımayan ödemeler tazminattan indirilemez. Aynı zamanda Zarar görenin fiil ehliyetine sahip olmaması indirim sebebi değildir.

Bir miktar paranın ödenmesine mahkumiyeti ifade eden manevî tazminatın kapsamı yargıç tarafından takdiren belirlenir. Esas itibariyle parasal ödeme olmakla birlikte, bunun yanında ya da dışında diğer bir yolla manevî tatmini sağlamak da yargıcın yetkisi dahilindedir. Bu anlamda, yargıç, saldırıyı kınama kararı, bu kararın yayınlanması, basın yoluyla ihlâllerde özür dileme, düzeltme yazısının yayınlanması gibi kararlar da verebilir.

Kısa zamanaşımı süresi, TBK 72’de iki (2) yıl olarak öngörülmüştür (krş. eBK 60). Süre, öznel olarak belirlenen zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrenme tarihinden itibaren işlemeye başlamaktadır

Doğru zamanda ifa, her borcun muaccel olduğu zamanda ifası demektir. Ana kural gereği, tersi kararlaştırılmamışsa, borç doğduğunda (derhal) ifa edilmelidir (TBK 90).

Alacaklı ölmüş, mirasçılarının belirsiz olması ya da alacağın devredilmiş olması ve devreden ile alan arasında uyuşmazlık ortaya çıkmış olması gibi durumlarda alacaklının belirsizliğinden söz edilir. Borçlunun kusuru olmaksızın borç, alacaklıya veya temsilcisine ifa edilemezse borçlu, alacaklının temerrüdünde olduğu gibi, tevdi ya da sözleşmeden dönme hakkını kullanabilir (TBK 111).