MEDENİ HUKUK II - Deneme Sınavı - 27

Adi kefalette tartışma def’i ya da peşin dava def’i, alacaklının asıl borçluya karşı talepte bulunmadan kefile başvurması durumunda, kefilin, önce asıl borçluya karşı talepte bulunulmasını ileri sürerek savunma yapabilme olanağıdır.

Dolaylı temsil, temsilcinin, kendi adına, fakat temsil olunan hesabına hareket ederek üçüncü kişiyle işlem kurmasıdır.

Paylılığın devamı anlaşması en fazla on yıllık süreli olabilir ve taşınmazlara ilişkin böyle bir anlaşma ancak resmi şekilde akdedilmişse geçerlidir. Taşınmazlara ilişkin paylılığın devamı anlaşması, kişisel hak olarak tapu kütüğüne şerholunabilir.

Sınırlı aynî haklar ise, tam aynî hak olarak mülkiyet hakkının içerdiği bu doğrudan egemenlik yetkilerinden bir ikisinin özgülenmesiyle kurularak (tesisen) oluşturulan aynî haklardır. O halde, sadece malik tarafından sınırlı aynî hak sahibine kazandırılan yetkiler bakımından sınırlılık söz konusudur. Bunlar, irtifak hakkı, taşınmaz yükü ve rehindir.

Bütünleyici parçalar asıl (bileşik) eşyanın hukuksal yazgısına tâbidir. Asıl eşyanın maliki kim ise, bütünleyici parçanın maliki de odur. “Bütünleyici parçanın asla bağlılığı” olarak bilinen bu ilkeyle hukuk düzeni, bileşik malın sosyo-ekonomik değerinin, parçalanma suretiyle azalmasının önüne geçmek istemiştir. Bütünleyici parça, yeniden bağımsız hale gelse dahi, mülkiyet hakkı önceki durumuna geri dönmez.

Vekâlet sözleşmesi, vekile müvekkilin menfaatine ve iradesine uygun bir sonuca yönelen bir iş görmeyi bir zaman kaydına tâbi olmaksızın ve nispeten bağımsız olarak yapma borcunu, sonucun elde edilmemesi rizikosu ona ait olmak üzere yükleyen bir sözleşmedir

Kefalet, kefilin, alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesi halinde bunun sorumluluğunu kişisel olarak üstlenmeyi taahhüt ettiği sözleşmedir.

Kefilin borcu, fer’i bir borçtur. Diğer bir deyişle, kefalet ancak geçerli bir
aslî borcun varlığı halinde hüküm ifade eder; teminat altına alınan aslî borç yoksa, kefalet de yoktur veya aslî borç herhangi bir sebeple sona ererse, kefalet de son bulur.
Kefilin borcu talî bir borçtur. Yani ilk plânda asıl borçlunun takip edilmesi söz konusu olup, ancak asıl borçlu borcunu ödemediği takdirde kefile başvurulabilir. Kefil, her zaman, alacaklının karşısında bulabileceği ikinci borçludur. Fakat kefil, alacaklının birinci ve asıl alacağının borçlusundan olan asıl borcu ifa etmez; o sadece asıl borcun ifa edilmemesinden doğan zararın tazminini borçlanır.
Kefilin borcu bir tazminat borcu olduğundan, para ile ölçülebilen bütün
borçlara, bu nitelikteki verme, yapma borçlarına, hatta borçlunun kişiliğinin önem taşıdığı yapma borçlarına bile kefil olunabilir. Kefilin borcu, asıl borca yabancı bir borç olduğu ve alacaklıya güvence sağlama amacı bulunduğu için, bir kimse kendi borcu için kendisine kefil olamaz. Bir kimse kendi alacağı için kefil olmuşsa, alacak kendisinde kaldığı sürece, bu, hüküm doğurmaz, alacak başkasına devredildiği anda kefalet devreye girer

Kefalet sözleşmesi «tek tarafa borç yükleyen sözleşme»lerdendir. Çünkü kefalette yalnız kefil borç altına girmekte, alacaklı ise bundan sadece menfaat elde etmektedir. 

Kefalet sözleşmesi belirli süreli ya da süresiz olabilir. Yeni TBK’na göre kefalet sözleşmesi on (10) yıllık süre sınırlamasına tâbidir (TBK 598/IV). Kefalet sözleşmesi, en çok bir kez daha ve en çok on yıl için uzatılabilir (TBK
598/V).

Adi kefalette tartışma def ’i ya da peşin dava def ’i, alacaklının asıl borçluya karşı talepte bulunmadan kefile başvurması durumunda, kefilin, önce asıl borçluya karşı talepte bulunulmasını ileri sürerek savunma yapabilme olanağıdır.

Kefaletin, kefile, alacaklının asıl borçluya başvurmaksızın doğrudan kendisine başvurmasını önleyecek savunma olanakları vermesi halinde adi kefaletten söz edilmektedir.

Yan yükümün ifa edilmesi dava ve takip edilemez; fakat bu yüküme aykırı davranış halinde borçluya karşı tazminat isteminde bulunmak mümkündür.

Vekilin işi şahsen ifa borcu da vardır (TBK 506/I). Vekâlet, karşılıklı güvene dayanan bir sözleşmedir. Bu yüzden vekil, işi bizzat (şahsen) görmelidir.

Vekil, işin yürütülmesi tarzı ve gelinen aşama ve değişiklikler hakkında
müvekkilin talebi üzerine ya da gereğinde kendiliğinden bilgi verme yükümü altındadır (TBK 508). Buna vekilin hesap verme borcu denmektedir.

Vekâlet sözleşmesinden doğan alacaklar, 5 yıllık (TBK 147/b. 5) zamanaşımı süresine tâbidir.

Müvekkilin Borçları
1. Ücret ödeme borcu
2. Vekilin masraflarını ve verdiği avansları ödeme borcu
3. Vekili müvekkili hesabına girdiği borçtan kurtarma yükümü
4. Vekilin uğradığı zararı tazmin borcu

işi şahsen ifa borcu müvekkilin değil, vekilin borcudur.

Kesin hükümsüzlük, hukuksal işlemin kanunun öngördüğü geçerlilik öğelerinin kanunun öngördüğü nitelikte olmaması haline bağlanan sonuçtur. Bu durumda, deyiş yerindeyse, hukuksal işlem, hiç dünyaya gelmemiş değildir. Hukuksal işlem doğmuştur, fakat ölü doğmuştur, hukuksal sonuç doğurması mümkün değildir. Daha açığı, bir hukuksal işlemin baştan itibaren hukuksal sonuçlarını doğuramaması, sonradan da geçerli hale getirilememesidir (TBK 27). Sebebi sonradan ortadan kalksa bile, kesin hükümsüz (batıl) olan bir hukuksal işlemin sonradan düzeltilerek geçerli hale gelmesi mümkün değildir. Sözleşmenin kesin hükümsüz olduğunu sadece taraflar değil üçüncü kişiler de ileri sürebilir. Yargıç, önüne gelen olayda butlan sebebini görevi gereği re’sen dikkate almak zorundadır. Çünkü butlan, bir def’i değil bir itirazdır.

Vekâlet eksik iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir; temsil yetkisi tek taraflı bir işlemle verilir.

Vekil, işin yürütülmesi tarzı ve gelinen aşama ve değişiklikler hakkında müvekkilin talebi üzerine ya da gereğinde kendiliğinden bilgi verme yükü- mü altındadır (TBK 508). Buna vekilin hesap verme borcu denmektedir.