MEDENİ HUKUK II - Deneme Sınavı - 19

Sebepsiz zenginleşmeden doğan taleplerin zamanaşımı hakkında tıpkı haksız fiillerde olduğu gibi kısa ve uzun olmak üzere iki süre öngörülmüştür. Yeni TBK 82 nci maddesinde sırasıyla iki (2) ve on (10) yıllık süreler öngörülmüş bulunmaktadır (krş. eBK 66). Kısa süre, yoksullaşanın malvarlığındaki yoksullaşmayı ve zenginleşen kişiyi öğrenme tarihinden itibaren işlemeye başlarken, on (10) yıllık uzun zamanaşımı süresi ise, sebepsiz zenginleşmenin gerçekleştiği andan itibaren işlemeye başlar. Cevabımız E seçeneğidir.

Doğru ifa, doğru edimi (doğru konuda), yerinde (doğru yerde), zamanında (doğru zamanda) ve alacaklıya (doğru kişiye), ifa ederek borcu kapatma, sona erdirmedir. Doğru ifanın konusunu tarafların kararlaştırdığı edim oluşturur. Kural, borçlunun sözleşmeyle kararlaştırılan edimi ifa etmesidir. O, sözleşmede kararlaştırılan vasıfta ve miktarda ifayı gerçekleştirmelidir. Konusu cins olarak belirlenen borçlar her durumda ifa edilir: “Cins tükenmez (genus non perit)!”. Parça borçlusu da, her durumda kararlaştırılan borcu ifa etmelidir. Parça borcu, kararlaştırılandan farklı bir şeyle gerçekleştirilemez. Belirli bir tarlanın ürünü mallar gibi. Cevabımız A seçeneğidir.

Borçlunun temerrüdü, borçlunun zaman itibariyle doğru ifa gereğine uymamasıdır. Borçlunun temerrüdünün koşulları,

Borçlunun kusuru, temerrüde düşmesi için şart değildir. Cevabımız C seçeneğidir.

Borcun sona ermesi, esas olarak dar anlamda borcun sona ermesidir. Fakat kimi durumlarda hem borç ilişkisinin ortadan kalkması hem de borç ilişkisinden doğan münferit borçların sona ermesi anlamında kullanılabilmektedir. Sona erdirme (ikale) sözleşmesi, dönme, fesih gibi borç ilişkilerini sona erdirme olanaklarından; ifa, ibra, yenileme, takas, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi, kusursuz ifa imkânsızlığı gibi borcu sona erdiren sebeplerden söz edilebilir. Bu listeye, bunların yanı sıra, borcu sona erdirmeyen, fakat ileri sürüldüğünde talep ve dava edilebilirliğini sürekli olarak engellemesi nedeniyle benzerliği bulunan zamanaşımı da eklenmelidir. Cevabımız C seçeneğidir.

Fiilî egemenliğin kaybı zilyetliği her durumda ve mutlak olarak sona erdirmez. Zilyetliğin, kaybından itibaren bir yıl içerisinde yeniden ele geçirilmesi halinde zilyetlik kaybedilmemiş sayılmaktadır. Zilyet, MK 988 vd. uyarınca zilyetliğin korunması olanaklarından ve böylelikle eşyanın iadesine ilişkin hükümlerden yararlandığı takdirde, böyledir. Bu, özellikle iyiniyetle ve zamanaşımıyla aynî hak kazanımı için aranan süre koşulu bakımından önemlidir. Cevabımız D seçeneğidir.

Mutlaklık, Sınırlı sayı ve tipe bağlılık, Açıklık (Aleniyet). Her üç şıkta doğrudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Satış sözleşmesinin farklı türleri mevcuttur.
Bunlar, taşınır satımı, taşınmaz satımı, örnek üzerine satış (numune üzerine satış), beğenme koşuluyla satış (tecrübe ve muayene şartıyla satış), mülkiyeti saklı
tutma koşuluyla satış, kısmî ödemeli satışlar, artırma yoluyla satıştır. Mesafeli satış Tüketici Hukukuna ilişkin bir kavramdır TBK'da geçmez.

İsimsiz sözleşmeler, kanunda düzenlenip düzenlenmemiş olmasına ölçütü nazara alınarak yapılan tasnif olan tipik sözleşmeler - isimsiz sözleşmeler ayrımı altında yer alır. Cevap C dir.

Borçlar Kanununda düzenlenen kumar ve bahis, ömür boyu gelir ve ölünceye kadar bakım sözleşmeleri ile Türk Ticaret Kanunu (TTK)’nda düzenlenen sigorta sözleşmesi sonuçları talih ve tesadüfe bağlı (rizikolu) sözleşmeler olarak sınıflandırılmaktadır.

Borçlar Kanunu, adi ortaklık
adı verilen bir sözleşme düzenlerken (TBK 620 vd.), benzeri amaçla ticaret
ortaklığı denilen kolektif, komandit, limited ve anonim ortaklıklar ise Türk
Ticaret Kanununda, kooperatifler ise Kooperatifler Kanununda düzenlenmiş bulunmaktadır.

Buna göre, kimileri, içeriği tamamıyla tipik sözleşmelerden oluşan, aslında kendileri birer tipik sözleşme olan birden çok sözleşmenin yasada
öngörülmeyen özel bir ekonomik ve işlevsel bağımlılık ilişkisi içerisine
konmasından dolayı tipten uzaklaşmış sayılan sözleşmelerdir. Bunlara
bileşik sözleşmeler adı verilmektedir. Bileşik sözleşmelerde, birbirinden
şeklen bağımsız iki sözleşme karşılıklı olarak birbirine bağlanmaktadır.
Örneğin, cep telefonu ile telefon kartı birlikte satılmışsa telefonun satışıyla telefon abonelik sözleşmesinin bileşimi böyledir. Her tipe kendi
kurallarının uygulanması kabul edilmektedir.

Satış sözleşmesinin konusunu oluşturan öğeye satılan denmektedir. Satılan (mal: eşya ya da hak), taşınır (ot, at, araba vb.) ve taşınmaz (arsa,
ev, villa, daire, tarla vb.) eşyadır. Satılan eşya, bütünleyici parça ve eklentileri ile birlikte sözleşmeye konu olur. Ayrıca hak ve alacaklar da
satışa konu olabilir: Alacak, telif, marka, patent ve irtifak hakları (intifa
hariç). Hak değilse de, hak gibi gayrımaddî bir varlık olan ekonomik bir
yarar da, örneğin ticarî işletme ve müşteri çevresi de satışa konu olabilir.
Gelecekteki eşya ve haklar, enkaz, ümit edilen şey ve ümit (şans) satışın konusunu oluşturabilir. Üçüncü kişilere ait eşya ve hakların da satışı
olanaklıdır. Satıcı, satılanın maliki olmak zorunda değildir. Diğer bir
anlatımla, satılan satıcının değil, üçüncü kişinin mülkiyetinde olsa dahi,
satış sözleşmesine konu olabilir.

Satış sözleşmesinin temel özellikleri, rızaî (tarafların iradelerinin uyuşması
yeterli), illî (sebebe bağlı), anî edimli, ivazlı ve borçlandırıcı bir sözleşme
olmasıdır. Görüldüğü gibi satış sözleşmesi sürekli değil ani edimlidir.

A şıkkı taksitle satış, B şıkkı ön ödemeli taksitle satıştır. C şıkkı ihtiyari değil cebri olacak; E şıkkı tam tersi, tabidir olacak. Cevap D

A şıkkı bir yan borç değil, aslî borçtur. Cevap A dır.

Zapttan sorumluluğun şeklî koşulları: (1) Birincisi, üçüncü kişi, hakkını kullanmak üzere dava açmış olmalıdır. Fakat alıcı, (i) dürüstlük kuralının gereği olarak üçüncü kişinin hakkını tanıyıp satılanı ona verdiğinde veya (ii) dava öncesi üçüncü kişiyle uyuşmazlığı çözmesi, aksi halde tahkim yoluna başvuracağı yönünde satıcıyı uyarmasına rağmen sonuç alamadığı için tahkim yoluyla satılanı üçüncü kişiye verdiğinde ya da (iii) satılanı üçüncü kişiye davasız vermekle yükümlü olduğunu ispatladığında, yine satıcının zapttan sorumluluğuna ilişkin hükümler uygulanır (TBK 216). (2) İkinci şeklî koşul, alıcının üçüncü kişi tarafından aleyhine açılan davayı derhal satıcıya bildirme (ihbar etme) yüklentisidir (TBK 215/I).

A ve E tehlike, B hakkaniyete dayanır. D ise bir kusursuz sorumluluk türü bile değildir, borcun kaynaklarından biridir. Cevap C

C doğru, diğerleri yanlıştır.  Zararın adam çalıştıran tarafından verilen işin görülmesi sırasında meydana gelmiş olması gerekir.

Bu sebepler tazminatın artışına değil, tazminat miktarında indirime neden olur. Cevap C dir.

Haksız fiil, kişiye verilen zarara ilişkin ise, yani kişinin maddi bütünlüğüne
ya da manevî bütünlüğüne veya meslekî ve ekonomik kişilik varlık ve değerlerine yönelik bir saldırı söz konusuysa, zarar görenin, bu fiil sonucunda uğradığı maddî zararlarının yanı sıra manevî zararlarının tazminini de istemesi
mümkündür. Manevî tazminat, zarar görenin, kişilik varlık ve değerlerinde
zarar verici olay nedeniyle meydana gelen acı, ızdırap, elem duygularını giderme, eksiklik duygusunu ortadan kaldırma amacı güden tazminattır.