MEDENİ HUKUK II - Deneme Sınavı - 18

Mademki, aynî haklar mutlaktır ve herkes bu haklara saygılı olmalıdır; o halde, herkes aynî hakkı hiçbir kuşkuya yer vermeyecek denli açıklıkla tanıyabilmeli, teşhis edebilmelidir. Bu da, ilk elde aynî haklarda sınırlı sayı ve tipe bağlılık ilkesi ile sağlanmaktadır. Buna göre, aynî haklar, yalnız yasayla düzenlenmiş olan sayıda ve yasada öngörülen içerikte olabilir. Doğru cevap A'dır.

Önsözleşmenin en yaygın örneği taşınmaz satış vaadidir. Taşınmaz satış vaadi, genel olarak açıklanan önsözleşmenin özel bir halidir. Diğer seçeneklerde verilenler önsözleşme niteliğinde değildir.

Taraflar, ister yasada içeriğin düzenlenmiş tipik sözleşmeler (satım, kira, hizmet, istisna gibi), ister –yasadan tamamen bağımsız olarak– yasada içeriği düzenlenmemiş atipik sözleşmeler (kapıcılık sözleşmesi, pansiyon sözleşmesi, tek satıcılık sözleşmesi, sulh sözleşmesi, hakem sözleşmesi, vbg.) yapabilirler.

Zilyetliğin öğeleri, fiilî egemenlik (corpus) ve zilyetlik iradesidir (animus possidendi). Sadece II ve III. maddeler doğru olduğu için doğru cevap D'dir.

Zilyetliğin Türleri:

Doğru cevap C'dir.

Taşınmazların fiziksel (jeolojik) ve hukuksal durumlarını göstermek amacıyla Devlet tarafından ve onun sorumluluğu altında tutulan kütük, defter ve belge gibi öğelerden oluşan tümlüğe tapu sicili denir. Doğru cevap E'dir.

İçeriği belirleme serbestisinin gereği gibi yaşama geçirilmesinin önünde en ciddî engel genel işlem koşullarıdır. Eski TBK’nda düzenlenmiş olmayan genel işlem koşullarına TBK’nda önemli bir yenilik olarak yer verilmiş bulunmaktadır. Yasal tanıma göre “Genel işlem koşulları, bir sözleşme yapılırken düzenleyenin, ileride çok sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak amacıyla, önceden, tek başına hazırlayarak karşı tarafa sunduğu sözleşme hükümleridir.” (TBK 20/I, cüm. 1)

Tescilin, geçerli bir hukuksal sebep, tescil talebi ve kütüğe tescil olmak üzere üç koşulu vardır. III. maddede yer alan "noter onayı" bu koşullardan biri olmadığı için doğru cevap B'dir.

Öngörülen şekli tamamlamak için metin ve imza dışında başkaca öğelere gerek varsa, bu kez nitelikli yazılı şekil söz konusu olur. Örneğin kefilin sorumluluğunun azamî sınırını göstermesi zorunlu olan kefalet sözleşmesi (TBK 583/I) ya da kefalet vaadi (TBK 583/II), tüketici sözleşmeleri (TKHK 6/V) nitelikli yazılı şekle tâbi işlemlerdir.

Şekle tâbi tutulan hukuksal işlemler mutlaka aranılan şekle uyularak yapılmalıdırlar. Aksi halde bu işlem hiçbir hüküm ifade etmez (TBK 12/II, cüm. 2, 17/I). Şekle aykırılık halinde yokluk hükmüne tâbi tutulan ve tören şekli gerektiren evlenme işlemi bir yana bırakılacak olursa hukukumuzda hukuksal işlemlerin şekle aykırılığının yaptırımı kesin hükümsüzlüktür (butlan).

Zihnî kayıt ise, bir kimsenin gerçek iradesiyle uyuşmadığını bildiği halde istemeyerek irade bir açıklaması yapmasıdır. Burada, kişi, bilinçli olarak gerçek iradesini gizlerken bu irade ile bağdaşmayan başka bir irade açıklamaktadır. Açık artırmada, kişinin, rakibini kızdırmak (ya da fiyatı artırmak) için, aslında almayı istemediği tablo için yüksek fiyat önermesi böyledir.

Gabin, tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmenin kurulması sırasında bir tarafın darda kalmasından, düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanarak edimler arasında yaratılan açık oransızlıktır. Örneğin, 2.000 TL olan arsanın 20.000 TL’ye satışı, değeri 10.000 TL olan bir elmas broşun kuyumcunun önerdiği 1000 TL’ye sözleşmenin konusu olması. Aşırı yaralanma sonuçları bakımından irade sakatlığı durumlarına benzer ise de, irade sakatlığı değildir.

Dolaylı temsil, temsilcinin, kendi adına, fakat temsil olunan hesabına hareket ederek üçüncü kişiyle işlem kurmasıdır (TBK 40/II, cüm. 1). Muhataba temsil olunanın adı açıklanmıyor ve temsilcinin kendi adına ve başkası hesabına hareket iradesi söz konusu ise dolaylı temsilden söz edilir.

Haksız fiil, bir kişinin hukuka aykırı ve kusurlu davranışıyla diğer bir kişinin zarara uğramasına yol açmasıdır. Bunun sonucu olarak zarar verenin zararı tazminle yükümlü tutulmasına ise, hukukî sorumluluk denilmektedir. Kavramın tanımında beş öğe yer almaktadır: Davranış, hukuka aykırılık, zarar, davranışla zarar arasında nedensellik bağı ve kusur.

A, B, C ve E seçeneğindekiler ayni hakla ilgili iken, D seçeneğinde yer alan bilgi şahsi hakların özelliklerinden olup, ayni haklar herkes tarafından ihlal edilebileceği gibi herkese karşı da ileri sürülebilir.

A, C, D ve E seçeneğindeki belirtilenler ayni hakka ilişkin yetkilerden iken, B şıkkı ayni haklara ait yükümlerden biridir.

Hukuksal anlamda eşya sayılmanın koşullarından birini oluşturan kişi dışı olma (gayrışahsîlik), kişilik hakkının kapsamına giren varlık ve değerler arasında yer almamayı deyimlemektedir. Bu anlamda, kişinin vücudu ve organları, bunlarla ayrılmaz bir bağlılık ve böylelikle de bütünlük içerisinde bulunan takma organlar (protezler) eşya sayılmazlar.

Eklenti (teferruat), madden ve hukuken bağımsız olmakla birlikte, birleştirme, takma veya başka bir biçimde asıl şeye bağlanarak asıl şeyin işletilmesi, korunması ya da ondan yararlanılması için ona sürekli olarak özgülenen taşınır eşyadır (MK 686). Dolabın anahtarı,
atın eyeri gibi.

Aynî hakların kazanılmasında sebebe bağlılık ilkesinden de söz edilmelidir. Bu ilke aynî hakların kazanılmasında bir sebebin varlığı ve var olan sebebin de geçerli olmasını ifade etmektedir. Kazandırıcı işlemin sebebini oluşturan bir borçlandırıcı işlemin yokluğu veya geçersizliği halinde aynî hakkın devri de geçerlilik kazanmaz (MK 1025). Bu yüzden aynî hak devredenin malvarlığında kalmakta devam eder.

Aslî zilyetlik, eşya üzerinde malik sıfatıyla zilyet olarak hareket edilmesidir. Fer’î zilyetlik ise, eşyada mülkiyetten başka bir aynî (irtifak, taşınmaz yükü veya rehin) ya da kişisel (kira, ödünç, saklama gibi) hakka dayanan zilyetliktir.