MEDENİ HUKUK I

Eşlerden birisinin gaipliğine karar verilmesiyle evlilik kendiliğinden ortadan kalkmaz. Gaipliğine karar verilen kişinin eşi ya gaiplik başvurusu ile birlikte ya da gaiplik kararından sonra “evliliğin feshi davası” açmalıdır. Eş, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.

Bu durumda ortada bir evlilik olmadığından, bu fiili durumu ortadan kaldırmak için bir dava açmaya da gerek yoktur. Bu haller şunlardır:
a) Evliliğin aynı cinsten iki kişi arasında yapılmış olması,
b) Evlenmenin resmi memur önünde yapılmamış olması,
c) Nişanlılardan (taraflardan) birinin evlenme yönündeki olumlu iradesini açıklamamış
olması.

Evliliğin mutlak butlanına yol açan sebepler şunlardır: a) Mevcut evlilik b) Ayırt
etme gücünün kesin kaybı c) Akıl hastalığı d) Yasak derecede hısımlık

Medeni Kanunumuzun 148-150. maddesine göre aşağıdaki durumlarda eşlerden biri nisbi butlana dayanarak evlenmenin sona erdirilmesini hâkimden isteyebilir:
a) Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.

Evliliğin mutlak butlanına yol açan sebepler
şunlardır: a) Mevcut evlilik b) Ayırt
etme gücünün kesin kaybı c) Akıl hastalığı
d) Yasak derecede hısımlık

Medeni Kanun özel boşanma sebeplerinin yanında, 166. maddesinde genel boşanma sebeplerine yer vermeyi uygun görmüş ve genel boşanma sebebi olarak üç farklı hali düzenlemiş, diğer bir ifade ile kanun koyucu genel boşanma sebeplerini üç grup altında toplamıştır. Boşanmanın Genel Sebepleri:
a) Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması
b) Eşlerin Boşanma Konusunda Anlaşması
(Anlaşmalı Boşanma) c) Ortak Hayatın
Yeniden Kurulamaması (Fiili Ayrılık).

Eşlerden biri evlendikten sonra akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir. Eşlerden biri küçük düşürücü, diğer bir ifade ile yüz kızartıcı bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve eşin sürdürdüğü haysiyetsiz hayat sebebiyle diğer eşin onunla birlikte yaşaması beklenemez hale gelirse, yani eş için artık birlikte yaşamak çekilmez olursa, bu eş her zaman boşanma davası açabilir. Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri eşlerin
kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.

Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için karar verilebilir. Bu süre ayrılık kararının kesinleşmesiyle işlemeye başlar. Süre bitince ayrılık durumu kendiliğinden sona erer. Ortak hayat yeniden kurulmamışsa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. Boşanmanın sonuçları düzenlenirken ilk davada ispatlanmış olan olaylar ve ayrılık süresinde ortaya çıkan durumlar göz önünde tutulur.

Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmi senette veya vasiyetinde yapacağı beyanla olur (TMK. m. 295/I). Beyanda bulunulan nüfus memuru, sulh hâkimi, noter veya vasiyeti açan hâkim, tanımayı babanın
ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir (TMK. m. 296/I). Çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluğu da tanımayı çocuğa, anasına, çocuk vesayet altında ise vesayet makamına bildirir.

Babalık davası, çocuğun doğumundan önce açılabileceği gibi sonra da açılabilir.

Evlat edinme sonucunda evlatlık ile evlat edinen arasında oluşan soybağı, bu anlamda yapay soybağıdır.

A şıkkı bir nisbi butlan sebebidir. Oysa; a) Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması (mevcut evlilik):
Eşlerden herhangi biri evlenme yapıldığı esnada zaten
evli ise, yapılan ikinci evlenme mutlak butlanla sakattır. Ancak
bu evliliğin butlanına karar verilmeden önce hangi nedenle
olursa olsun ilk evlilik ortadan kalkar ve ikinci evliliği
yapan diğer eş de iyiniyetli olursa, artık yapılan ikinci evlilik
geçerli bir evlilik haline dönüşecektir.
b) Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme
gücünden yoksun bulunması: Eşlerden birinin evlenme akdi esnasında
ayırt etme gücünden yoksun olması ve bu durumun
devamlı bir nitelik arz etmesi halinde TMK. m. 145/IV gereğince
yapılan evlilik mutlak butlanla sakat olacaktır.
c) Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığının bulunması: Her tür akıl hastalığı
mutlak butlan sebebi olarak kabul edilmemiştir. Hastalığın evlenmeye engel olacak derecede ağır
olması ve gelecek nesilleri de tehdit edici nitelik taşıması gerekir. Bu durumda yapılan evlilik mutlak
butlanla sakattır.
d) Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması: Evlenme engelleri arasında açıklandığı
üzere, eşler arasında evlenme engeli teşkil eden hısımlığın bulunması o evliliği mutlak butlanla batıl kılar.

Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığının bulunması bir mutlak butlan sebebidir. : Her tür akıl hastalığı mutlak butlan sebebi olarak kabul edilmemiştir. Hastalığın evlenmeye engel olacak derecede ağır olması ve gelecek nesilleri de tehdit edici nitelik taşıması gerekir. Bu durumda yapılan evlilik mutlak butlanla sakattır.

Boşanmanın Özel Sebepleri
a) Zina b) Hayata Kast, Pek
Kötü veya Onur Kırıcı Davranış
c) Suç İşleme ve Haysiyetsiz
Hayat Sürme d) Terk e)
Akıl Hastalığı.

Boşanmanın Genel Sebepleri
a) Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması
b) Eşlerin Boşanma Konusunda Anlaşması
(Anlaşmalı Boşanma) c) Ortak Hayatın
Yeniden Kurulamaması (Fiili Ayrılık).

Boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle bu hak düşer.

Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için
karar verilebilir. Bu süre ayrılık kararının kesinleşmesiyle
işlemeye başlar

Soybağının reddedilmesi süreye bağlanmıştır.
Buna göre koca, doğumu ya da baba olmadığını öğrendiğini
andan itibaren bir yıl içinde soybağını reddetmelidir.
Çocuk ise ergin olduğu tarihten itibaren
bir yıl içinde soybağını reddedebilir.

Medeni Kanunun 304. maddesi ile getirilen
hükme göre ana, babalık davası ile birlikte veya ayrı
olarak baba veya mirasçılarından aşağıdaki giderlerin
karşılanmasını isteyebilir:

a) Doğum giderleri,
b) Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık
geçim giderleri,
c) Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler

Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek
başına evlat edinebilir.

Kısıtlama kararı ilan edilmişse, kaldırılması da
ilan olunur. Fiil ehliyetinin yeniden kazanılması,
ilanın yapılmasına bağlı değildir

Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması halinde mutlak butlan davası açılır.