MEDENİ HUKUK I

Nişanlanma Medeni Kanunumuzun 118-123. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ancak Medeni Kanunumuzda nişanlanma açık bir şekilde tanımlanmamıştır. TMK. m. 118 hükmüne göre, “Nişanlanma evlenme vaadiyle olur”. Bu hükümden yola çıkarak nişanlanmanın, bir kadın ile bir erkeğin, ileride birbirleriyle evleneceklerini karşılıklı olarak vaat etmeleri şeklinde tanımlanması mümkündür. Aynı zamanda ahlak ve manevi bir yönü de bulunan nişanlanma bir hukuki işlem olup, kendine özgü bir aile hukuku sözleşmesi olarak nitelenebilir. Nişanlanma denince günlük hayatta aklımıza, nişan töreni, yüzük takma merasimi gelir. Bu aslında nişanlanmanın geleneksel olarak uygulanan şekli yanıdır. Yoksa nişanlanma için herhangi bir törene ihtiyaç olmayıp, farklı cinsiyetten iki kişinin birbirine evlenmeyi vaat etmesi ile nişanlanma gerçekleşmiş olur.

Evlenmenin koşulları maddi ve şekli koşullar olmak üzere ikiye ayrılır. Evlenmeden önceki işlemler, evlenme sırasındaki işlemler, evlenme töreni, evlenmeden sonraki işlemler evliliğin şekli koşullarındandır.

Ayırt etme gücü, evlenme yaşı ve yasal temsilcinin izni evlenme ehliyetinin olması koşullarındandır.

Haklı sebep olmaksızın nişanın bozulması iki farklı şekilde gerçekleşebilir. Nişanlılardan biri ya hiçbir sebep bulunmadığı halde nişandan döner ya da nişanlılardan biri kendi kusuru ile nişanın bozulmasına yol açacak bir sebep yaratarak, kendisi nişandan döner.

Nişanlanmadan doğan yükümlülükler ikiye ayrılır: a) Sadakat ve yardım yükümlülüğü b) Evlenme yükümlülüğü

Aile hukuku ve aile kavramı ana başlığı altında geçen açıklamalarda, aile hukukuna özgü ilkeler, şu ifadelerle açıklanmışlardır. İfade 1: "Aile, toplumun en küçük temel birimidir. Anayasa 41. maddesinde aile kavramını Türk toplumunun temeli olarak göstermiş ve ailenin eşler arasında eşitliğe dayandığını vurgulamıştır." İfade 2: "Aile hukukuna özgü bazı temel ilkeler bulunmaktadır. Birlik ilkesi, süreklilik ilkesi, zayıfların korunması ilkesi, eşitlik ilkesi ve düzenleme serbestîsinin bulunmaması ilkesi bu temel ilkeler arasında sayılabilir." Bunun yanında güven ilkesi, dürüstlük kuralları ana başlığı altında incelenen bir ilke olarak kitap içerisinde şu şekilde tanımlanmıştır: "Bir hukuki işlemde irade açıklamasında bulunan tarafın yaptığı açıklamanın yeterince açık olmaması, kuşkuya yol açması durumunda, bu açıklamadan orta zekâlı, makul ve dürüst bir kimsenin ne anlayabileceği araştırılarak belirleme yapılması güven ilkesinin bir sonucudur." Bu nedenle, sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Ailenin kapsamı yere ve zamana göre değişiklikgösterir. Aile terimi, en geniş kapsamlı olarak, bir soydan gelenleri, bir sülaleyi belirtmek üzere kullanılan bir terimdir. Yalnızca kadın ile kocadan oluşan birlik dar anlamda aileyi ifade etmektedir. Geniş anlamda aile, ana, baba ve çocukların oluşturduğu topluluğu ifade eder. En geniş anlamda aile kavramına, ana, baba ve çocukların dışında, kan ve kayınhısımları, bir sözleşme ilişkisi içinde aile ile birlikte yaşayan işçi, hizmetli ve yardımcıları da girmektedir. Bu açıklamalar dikkate alınarak, doğru yanıt A şıkkıdır.

Nişanlanma sözleşmesini yapacak kişilerin ayırt etme gücüne sahip olması gerekir. Bu anlamda tam ehliyetliler, ayırt etme gücüne sahip, ergin olan ve kısıtlı da bulunmayan kişiler tek başlarına nişanlanabilirler. Tam ehliyetsizler ise ayırt etme gücünden yoksun olduklarından, diğer hukuki işlemler gibi nişanlanma sözleşmesi de yapamazlar.

Birtakım sebepler nedeniyle nişanlılık durumu sona erer. Bu sebepler kendiliğinden olabileceği gibi, irade bozukluğu durumları, taraflardan birinin nişanlılığı tek taraşı sona erdirmesi, taraflardan birinin yeniden nişanlanması ya da tarafların karşılıklı anlaşma ile nişanlılığı sona erdirmeleri olabilir. Nişanlılık durumunda taraflar, serbest iradeleriyle diledikleri zaman karşılıklı olarak anlaşarak nişanlılık sözleşmesini sona erdirebilirler. Yapılan nişanlılığı sona erdirme anlaşması “ikale” olarak adlandırılır. Nişanlıların anlaşması yolu ile nişanın sona erdirilmesinde sadece hediyeler geri verilir, buna karşılık taraflar artık birbirlerinden maddi ve manevi tazminat talep edemezler.

Evlenme işleminden önce yukarıda belirtildiği gibi, mutlaka bir nişanlılık devresi geçirilir. Bu devre bazen uzun bazen çok kısa olabilir. Nişanlılığın ilk amacı, uzun yılları birlikte geçirecek eş adaylarının birbirlerini yeterince tanımalarını sağlamaktır. Bir diğer amacı ise, eş adaylarının evliliğe hazırlanmalarına, eksikliklerini tamamlamalarına olanak tanımaktadır.

Taraflar serbest iradeleriyle diledikleri zaman karşılıklı olarak anlaşarak nişanlılık sözleşmesini sona erdirebilirler. Yapılan nişanlılığı sona erdirme anlaşması “ikale” olarak adlandırılır.

Medeni Kanunumuzda nişanlanma açık bir şekilde tanımlanmamıştır. TMK. m. 118 hükmüne göre, “Nişanlanma evlenme vaadiyle olur”.

Nişanlanmadan doğan yükümlülükler, sadakat ve yardım yükümlülüğü ile evlenme yükümlülüğüdür.

Evlenmenin hukuki niteliği nişanlanmada olduğu gibi doktrinde tartışmalıdır. Bu konuda doktrinde üç değişik görüş vardır. Bunlar, “sözleşme görüşü”, “kurum görüşü” , ve “şart-tasarruf görüşü” dür.

-

-

-

-

-

-