MEDENİ HUKUK I

Küçük veya kısıtlıların haklarının korunması amacını taşıyan kamu hizmeti niteliğindeki özel hukuk kurumuna vesayet denir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Geniş anlamda aile, ana, baba ve çocukların oluşturduğu topluluğu ifade eder. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ahlak ve manevi bir yönü de bulunan nişanlanma bir hukuki işlem olup, kendine özgü bir aile hukuku sözleşmesi olarak nitelenebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Nişanlanma sözleşmesinin kurulmasıyla nişanlılar lehine bazı hak ve yetkiler doğmaktadır. Bunları kısaca şu şekilde ifade edebiliriz:
a) Tanıklıktan kaçınma hakkı,
b) Hâkimlikten kaçınma hakkı,
c) Nişanlının öldürülmesi halinde öldüren kişiden “destekten yoksun kalma tazminatı” isteme hakkı,
d) Mal rejimi sözleşmesi yapma hakkı.
e) Nişanlının bir haksız fiil sonucunda ölümü
halinde, ölümden sorumlu olan kişiye karşı
manevi tazminat davası açma hakkıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Nişanlanmanın yapılmasından sonra ortaya çıkan ve evliliği kesin bir şekilde imkânsız kılan durumun gerçekleşmesiyle de nişanlılık kendiliğinden sona erer. Örneğin, nişanlanmadan sonra taraflardan birinin cinsiyet değiştirmesi, sürekli ayırt etme gücünden yoksunluk, mevcut evlilik ya da diğer kesin evlenme
engellerinden herhangi birinin ortaya çıkması. Doğru cevap C seçeneğidir.

Taraflar serbest iradeleriyle diledikleri zaman karşılıklı olarak anlaşarak nişanlılık sözleşmesini sona erdirebilirler. Yapılan nişanlılığı sona erdirme anlaşması “ikale”
olarak adlandırılır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Manevi tazminat davası nişanlılar arasında açılır. Nişanlıların ana ve babaları veya diğer ilgililer bu davayı açamazlar. Manevi tazminata hâkim sadece para olarak karar verebilir, miktar olarak da “uygun bir tazminata” hükmeder. Doğru cevap D seçeneğidir.

Normal ergin olma yaşı onsekiz yaşın tamamlanmasıdır. Onsekiz yaşını tamamlayanlar evlenme sözleşmesini diledikleri gibi yapabildikleri halde onyedi yaşını tamamlayıp, olağan evlenme yaşına erişenler, ancak ana ve babalarının izni ile evlenebilirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kesin olmayan evlenme engelleri bekleme süresi ve evlenmeye engel hastalıklardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Evlendirme Yönetmeliğinin 28.11 2017 tarihli değişik 7. maddesi ile burada sayılanların yanı sıra Kanununda sayılan kişilerin de evlendirmeye yetkili olduğu kabul edilmiştir.
Anılan hüküm şu şekildedir. “....) Bakanlık; il nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerine, nüfus müdürlüklerine, il ve ilçe müftülüklerine ve ilgili dış temsilciliklere evlendirme memurluğu görev ve yetkisi verebilir.” Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Aile hukukuna özgü bazı temel ilkeler bulunmaktadır. Birlik ilkesi, süreklilik ilkesi, zayıfların korunması ilkesi, eşitlik ilkesi ve düzenleme serbestisinin bulunmaması ilkesi bu temel ilkeler arasında sayılabilir. Aile hukukunda emredici hükümler ağırlıktadır. Bu nedenle düzenleme serbestisi yoktur. Aksine düzenleme serbestisinin bulunmaması, aile hukukunun temel ilkelerinden biridir.

Evlenmeden farklı olarak nişanlanma şarta bağlı olarak yapılabilir. Örneğin, fakülteyi dört yıl içinde bitirme şartı ile nişanlanma mümkündür.

TMK. m. 118 hükmüne göre, “Nişanlanma evlenme vaadiyle olur”. Bu hükümden yola çıkarak nişanlanmanın, bir kadın ile bir erkeğin, ileride birbirleriyle evleneceklerini karşılıklı olarak vaat etmeleri şeklinde tanımlanması mümkündür. Nişanlanma için nişan törenine, söz yüzüğüne, üçüncü kişilerin bilmesine gerek yoktur. Bir kadın ve bir erkeğin birbirleri ile evlenecekleri yönündeki irade açıklaması nişanlanma için yeterlidir.

Nişanlanma sözleşmesinin kurulmasıyla nişanlılar lehine bazı hak ve yetkiler doğmaktadır. Bunları kısaca şu şekilde ifade edebiliriz: a) Tanıklıktan kaçınma hakkı,

b) Hâkimlikten kaçınma hakkı,

c) Nişanlının öldürülmesi halinde öldüren kişiden “destekten yoksun kalma tazminatı” isteme hakkı,

d) Mal rejimi sözleşmesi yapma hakkı.

e) Nişanlının bir haksız fiil sonucunda ölümü halinde, ölümden sorumlu olan kişiye karşı manevi tazminat davası açma hakkı.

Mal rejimi sözleşmesi evlenmeden önce ya da evlendikten sonra yapılabilir. Nişanlıların mal rejimi sözleşmesi yapma hakkı vardır.

Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Dolayısıyla haksız yere bozma halinde ya da tarafların anlaşarak nişanlanmayı bozması halinde de hediyelerin iadesini istemek mümkündür.

Evlenecek kişilerin ayırt etme gücünün yanında kanunun aradığı bir yaşa erişmiş olmaları gerekir, zira evlenme niteliği gereği belli bir bedeni ve fiziki olgunluğu da gerektirir. 1 Ocak 2002 tarihinde yeni Medeni Kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte, evlenme yaşı açısından kadın-erkek eşitliği sağlanmıştır. Buna göre, erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Bu hükümle Medeni Kanun olağan evlenme yaşını onyedi yaşın tamamlanması olarak belirlemiştir.

TMK. m. 129’a göre aşağıdaki kimseler arasında yakın hısımlık sebebiyle evlenme yasaklanmıştır: 1. Kan hısımları bakımından üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında,

2. Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,

3. Evlat edinen ile evlatlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında evlenmek yasaktır.

Esin ile kuzeni Fahri arasındaki hısımlık 4. dereceden kan soy hısımlığıdır. Aralarında evlenme engeli yoktur.

Her ne kadar evlilik kişiye sıkı surette bağlı haklardan biri de olsa evlilik sözleşmesinin önemi nedeni ile kısıtlı kişi, yasal temsilcisinin izni ile evlenebilir. 

Ayırt etme gücüne sahip bulunan küçükler ile kısıtlılar yasal temsilcilerinin, yani ana ve baba veya vasilerinin izni ile evlenebilirler (TMK. m. 126,127).

Medeni Kanunumuz tıbbi yönden evlenmeyi engelleyecek akıl hastalığı dışındaki hastalıkları evlenme engeli olarak saymamıştır. Ancak 1930 tarihli “Umumi Hıfzısıhha Kanunu”, frengi, bel soğukluğu, cüzzam gibi gelecek kuşaklara da kalıtımsal yoldan geçen hastalıkları evlenme engeli olarak saymıştır. Bu tür bulaşıcı hastalıklara yakalanmış kişiler, doktor raporu getirmedikçe kural olarak evlenemezler. Bununla birlikte evlenme gerçekleşmişse artık yapılan bu evlilik geçerlidir.

Aile hukuku başlığı altında, sırasıyla nişanlanma, evlenme, hısımlık ve vesayet konularına yer verilmiştir. Miras konusu, TMK 495 vd. maddelerinde "Miras Hukuku" başlığı altında düzenlenmiştir. Doğru cevap C'dir.