MEDENİ HUKUK I

Türk Medeni Kanunu’nda bu konuda iki tür tüzel kişilik düzenlemiştir. Bunlar, dernekler ve vakıflardır. Dernekler kazanç paylaşma amacı gütmeyen kişi topluluklarıdır.

Bir kişi topluluğunun dernek olarak tüzel kişilik kazanabilmesi için, dört unsura sahip olması gerekir. Bunlar, kişi unsuru, amaç unsuru, süreklilik unsuru ve tüzel kişiliğe sahip olma unsurudur.

Kanun koyucu bir derneğin kurulabilmesi için en az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesini şart koşmaktadır (TMK. m. 56, DK. m. 2/a).

Derneklerin kuruluşunda, yukarıda da belirtildiği gibi, serbest kuruluş sisteminden vazgeçilerek normatif bildirim sistemi benimsenmiştir (TMK. m. 59).

Derneklerin, genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu olmak üzere üç tane zorunlu organı vardır.

Derneğin kendiliğinden sona erme halleri ise
TMK. m. 87’de sayılmıştır. Buna göre,
• Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,
• İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması,
• Borç ödemede acze düşmüş olması,
• Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
• Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması

Bu hallerden birinin bulunması durumunda her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini isteyebilir.

Vakfeden kişi gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Vakıf kuran gerçek kişi ise fiil ehliyetine sahip olmalıdır. Tam ehliyetli ve sınırlı ehliyetliler vakıf kurabilir. Sınırlı ehliyetsizler ise ancak vasiyetname ile vakıf kurabilirler. Ancak bunun için ayırt etme gücüne sahip olmaları ve 15 yaşını bitirmiş olmaları gerekir.
Vakıf kurma iradesi, resmi senetle veya ölüme bağlı tasarruf türlerinden vasiyet ile açıklanır. Vakıf kurma iradesinin açıklanması tek taraflı hukuki işlem niteliğini taşır. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır (TMK. m. 102/I). Vakıf kurma iradesini gösteren belgeye vakıf senedi denir. Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, bu amaca özgülenen mal ve haklar, vakfın örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir (TMK. m. 106).

Vakfın bir tek zorunlu organı vardır, bu da yönetim kuruludur.

Hukuk düzenimizde gerçek kişilerin yanı sıra fiziki varlığı bulunmayan bazı topluluk ve kurumlarda hak sahibi kılınmıştır. Kendilerine hukuku düzenince kişilik tanınmış hak ve kişi topluluklarına
tüzel kişi denir. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen tüzel kişiler, eşit durumdaki kişiler arasındaki ilişkilerin düzenlemesini konu aldıklarından özel
hukuk tüzel kişisidir. Türk Medeni Kanunu’nda iki
tür tüzel kişi düzenlenmiştir. Bunlar dernek ve vakıflardır. Dernekler, kişi topluluğu şeklindeki özel
hukuk tüzel kişileridir. Vakıflar ise, mal topluluğu
şeklinde tüzel kişilerdir. Cevap B dir.

Bir tüzel kişinin kanunda belirtilen hallerde,
başka bir işleme gerek kalmaksızın, kanun gereği
kendiliğinden sona ermesine dağılma (infisah) denir.

Tüzel kişiliğin oluşabilmesi için onu kuran kişilerin kişiliklerinden bağımsızlaşan bir yapının meydana gelmesi gerekir ki bu da ancak örgütlenme ile mümkündür.

Vakıf tüzel kişiliği için geçerli olan kuruluş sistemi tescildir.

Dernek tüzel kişiliği için geçerli olan kuruluş sistemi serbest kuruluştur.

Serbest kuruluş sisteminde ise, tüzel kişiliğin kazanılması için gerekli olan asgari koşullar mevzuat tarafından belirlenir ve bu koşulların yerine getirilip getirilmediği herhangi bir resmi makamın kontrolüne tabi tutulmaksızın, koşullar yerine getirildiği anda tüzel kişilik kazanılmış olur.

Tasfiye tam olarak bitene kadar tüzel kişilik korunur, böylece hak süjesi olma niteliği devam eder.

Kooperatif kazanç paylaşma amacını güden bir tüzel kişiliktir

İl bir kamu idaresidir ama tüzel kişiliği yoktur

Türkiye noterler birliği kamu kurumu niteliğindeki tüzel kişiliğe sahip bir meslek kuruluşudur

Kanun koyucu bir derneğin kurulabilmesi için en az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesini şart koşmaktadır

Amacının kanuna veya ahlaka aykırı hale gelmesi derneğin mahkeme kararıyla sona ermesi sebeplerindendir