MEDENİ HUKUK I

Ayırd etme gücüne sahip olmayanlar tam ehliyetsizlerdir.

Ayırt etme gücünün ne olduğu TMK. m. 13’de olumsuz bir şekilde tanımlanmıştır. Bu hükme göre, “Yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmayan herkes, bu Kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir”.

Her ne kadar yasal temsilci tam ehliyetsiz adına her tür hukuki işlemi yapabilirse de, Medeni Kanun üç işlem bakımından bu kurala istisna getirmiştir. Yasal temsilci tam ehliyetsiz adına vakıf kuramaz, bağış yapamaz ve kefil olamaz.

Bir kişinin gaipliğine karar verilebilmesi için belli bir sürenin geçmesi gerekir. Bu süreler, TMK. m. 33’e göre, ölüm tehlikesi hali için bir yıl; uzun zamandan beri haber alınamama için ise, son haber alınma tarihinden itibaren beş yıldır.

Kşlinin evlenme ehliyetine sahip olabilmesi için 17 veya olağanüstü durumlarda 16 yaşını bitirmiş olması gerekir.

Sınırlı ehliyetsizler, bağışta bulunamazlar, alım satım yapamazlar ve kira sözleşmesi yapamazlar.

Yasak işlemler TMK. m. 449 göre, kefil olmak, vakıf kurmak ve önemli bağışlamada bulunmaktır.

Türk hukukunda bütün insanlar kişi olarak kabul edilmektedir. Kişilik bakımından Medeni hukukta eşitlik ilkesi geçerlidir

Kısıtlama sebepleri TMK. m. 405 - 408’de sayılmıştır. Bunlar, akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı ceza ve aciz olan kimsenin isteğidir. Kanunda bu sebepler sınırlı olarak sayılmıştır, bu sebepler dışında kısıtlılık sebebi öngörülemez

Sınırlı Ehliyetliler, grubunda yer alanların da esasında ehliyetleri tamdır. Sıınırlı ehliyetli olarak nitelenen kişiler “kendilerine yasal danışlman atanmış olan kişiler” ile doktrinde tartışmalı olmakla birlikte “evli kişiler”dir.

TMK. m. 12’ye göre, “Onbeş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir”. Bu karar küçüğün yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesi tarafından verilecektir.

Medeni hukukta kişi, haklara ve borçlara sahip olabilen, haklardan yararlanabilen varlığı ifade etmektedir. Kişi kavramı özü itibarıyla hukukî bir kavramdır. Çünkü hangi varlıkların haklara ve borçlara sahip olabileceği hukuk düzeni tarafından belirlenmektedir.

Medeni Kanun’a göre, ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir. Yine Medeni Kanun’a göre; ölüm tehlikesi hali için bir yıl, uzun zamandan beri haber alınamama için ise, son haber alınma tarihinden itibaren beş yıl geçmelidir

Sınırlı ehliyetsizler; kefil olma, vakıf kurma ve önemli bağışlarda bulunma işlemlerini ne kendi başlarına ne de yasal temsilcilerinin rızasıyla yapamazlar

Ayırt etme gücüne sahip olan küçükler ile kısıtlılar sınırlı ehliyetsizdir. Evli olan bireyler sınırlı ehliyetliler grubuna dahil olmaktadır.

Medeni Kanun’un 12. maddesine göre; “on beş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir.” Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Temsilci seçeneklerde verilen kefil olmak dışında diğer işlemleri yapabilir.

Medeni Kanun’a göre her insanın hak ehliyeti vardır. Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler

Bizzat hak sahibi tarafından kullanılabilen, ölümle sona eren ve başkasına devredilemeyen haklar, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardır. Örneğin, nişanlanma, nişanı bozma, evlenme, boşanma gibi haklar kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardır. Bu gibi hakların kullanımında yasal temsilcinin iznine gerek yoktur (TMK. m. 16/I). Ancak evlenme bakımından evlenme yaşına erişmiş olsa bile küçüklerin veli veya vasilerinden izin almaları gerekir. Her ne kadar kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olsa da istisnanın istisnası kanunla getirilmiştir