MEDENİ HUKUK I - Deneme Sınavı - 2

“Miras” kelimesiyle de ifade edilen tereke, mirasbırakanın ölmesi veya ölümüne denk tutulan gaipliğine karar verilmesiyle mirasçılarına geçen ve parayla ölçülebilen bütün hak ve borçları ile hukuki ilişkilerinin tümü anlamına gelir.

Ölmesi, hakkında ölüm karinesinin gerçekleşmesi veya ölümüne denk tutulan gaipliğine karar verilmesiyle terekesi (mirası) mirasçılarına geçen gerçek kişiye mirasbırakan denir.

Birinci derece mirasçılar, mirasbırakanın çocukları, torunları, torun çocukları ve onlardan gelenlerdir. Diğer bir ifade ile mirasbırakanın altsoyudur ve bu kişiler esasen mirasbırakana kan bağı
bakımından en yakın olan kişilerdir. Mirasbırakanın ana babası ikinci derecedeki mirasçı niteliğindedir.

Sağ kalan eş zümre mirasçıları ile birlikte mirastan pay alır. Sağ kalan eşin zümre mirasçıları ile birlikteyken aldığı pay her bir zümreye göre değişkenlik gösterir. Mirasbırakan altsoyu ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte birini alır.

Vasiyet yapabilmek için, ayırt etme gücüne sahip ve on beş yaşını doldurmuş olmak gerekir (TMK. m. 502).

Miras sözleşmesi yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve
ergin olmak, kısıtlı bulunmamak gerekir (TMK. m. 503).

Mirasbırakan, yapacağı ölüme bağlı tasarruf ile bir kimseye onu mirasçı atamaksızın belirli bir mal bırakma yoluyla kazandırmada bulunabilir
(TMK. m. 517/I). Kendisine bu surette mal bırakılan kişiye “belirli mal bırakılan” veya “vasiyet alacaklısı” denir.

Hukukumuzda üç grup saklı paylı mirasçı vardır. Bunlar mirasbırakanın altsoyu, ana ve babası ile sağ kalan eştir. Mirasbırakanın kardeşi bunlardan birisi değildir?

Mirasçı atamada, terekeye dâhil belirli bir malın
bırakılması söz konusu olmayıp tüm terekenin ya
da tüm terekenin belirli bir oranının bir kişiye bırakılması söz konusudur.

Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme
bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir:
a. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,
b. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse (TMK. m. 510).

Sağlararası işlemlerde ehliyetsizlik, şekle, hukuka ve ahlaka aykırılık halleri kesin hükümsüzlük (butlan) sonucunu doğurduğu halde, aynı durumdaki ölüme bağlı tasarruflar kendiliğinden hükümsüz olmayıp ancak mahkeme kararıyla iptal ettirilebilir (TMK. m. 558). Diğer bir ifade ile ölüme bağlı tasarruflar sadece “iptal” yaptırımına tabidir.

Kişinin kısıtlı olması, ayırt etme gücü bulunduğu sürece vasiyet yapmasını engellemez.

Vasiyet şekli anlamda ölüme bağlı tasarruftur.

Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz.

Birden çok kişinin bu tarz mülkiyete konu olan eşya üzerinde paylara sahip olmadan birlikte tasarruf edebilmelerini konu alan mülkiyet çeşidine elbirliği mülkiyeti denir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır (TMK. m. 575/I). Dolayısıyla mirasın açılmasının ön koşulu mirasbırakanın ölmesidir. Bunun yanında, ölüme denk tutulan mirasbırakanın gaipliğine karar verilmesi ve ölüm karinesi hali de mirasın açılmasına neden olur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Haklara ve borçlara sahip olabilme, başka bir ifadeyle hak sahibi olma ve yükümlülük altına girmeye hak ehliyeti denir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Mirasın açıldığı anda henüz var olmayan bir kimseye artmirasçı denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Mirastan yoksun olanın altsoyu, mirasbırakandan önce ölen kimsenin altsoyu gibi mirasçı olur (TMK. m. 579). Doğru cevap E seçeneğidir.

Miras açılınca terekenin, bütün hakları ve borçlarıyla birlikte mirasçılara kendiliğinden intikal etmesine külli halefiyet ilkesi denir. Doğru cevap D seçeneğidir.