MEDENİ HUKUK I - Deneme Sınavı - 30

Tescil sisteminde ise hukuk düzeni tüzel kişiliğin kurulmasına genel bir olanak tanımakla birlikte, tüzel kişiliğin kurulması için bazı asgari koşullar belirleyerek, bu koşullara uyulup uyulmadığının resmi makamlarca incelenmesini öngörür.

Türk Medeni Kanunu’nda bu konuda iki tür tüzel kişilik düzenlemiştir. Bunlar, dernekler ve vakıflardır. Dernekler kazanç paylaşma amacı gütmeyen kişi topluluklarıdır.

Bir kişi topluluğunun dernek olarak tüzel kişilik kazanabilmesi için, dört unsura sahip olması gerekir. Bunlar, kişi unsuru, amaç unsuru, süreklilik unsuru ve tüzel kişiliğe sahip olma unsurudur.

Kanun koyucu bir derneğin kurulabilmesi için en az yedi gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesini şart koşmaktadır (TMK. m. 56, DK. m. 2/a).

Derneklerin kuruluşunda, yukarıda da belirtildiği gibi, serbest kuruluş sisteminden vazgeçilerek normatif bildirim sistemi benimsenmiştir (TMK. m. 59).

Derneklerin, genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu olmak üzere üç tane zorunlu organı vardır.

Derneğin kendiliğinden sona erme halleri ise
TMK. m. 87’de sayılmıştır. Buna göre,
• Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,
• İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması,
• Borç ödemede acze düşmüş olması,
• Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
• Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması

Bu hallerden birinin bulunması durumunda her ilgili, sulh hâkiminden, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini isteyebilir.

Vakfeden kişi gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Vakıf kuran gerçek kişi ise fiil ehliyetine sahip olmalıdır. Tam ehliyetli ve sınırlı ehliyetliler vakıf kurabilir. Sınırlı ehliyetsizler ise ancak vasiyetname ile vakıf kurabilirler. Ancak bunun için ayırt etme gücüne sahip olmaları ve 15 yaşını bitirmiş olmaları gerekir.
Vakıf kurma iradesi, resmi senetle veya ölüme bağlı tasarruf türlerinden vasiyet ile açıklanır. Vakıf kurma iradesinin açıklanması tek taraflı hukuki işlem niteliğini taşır. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır (TMK. m. 102/I). Vakıf kurma iradesini gösteren belgeye vakıf senedi denir. Vakıf senedinde vakfın adı, amacı, bu amaca özgülenen mal ve haklar, vakfın örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yeri gösterilir (TMK. m. 106).

Vakfın bir tek zorunlu organı vardır, bu da yönetim kuruludur.

Genel olarak incelendiğinde, kişilik kavramının biri dar biri geniş olmak üzere iki anlamı olduğu belirtilebilir. Dar anlamda kişilik kavramı, haklara ve borçlara sahip olabilme yeteneğini, diğer adıyla hak
ehliyetini ifade eder. Bu anlamı bakımından kişilik esasen kişi kavramıyla aynı anlama gelir. Geniş anlamda kişilik kavramı ise, sadece hak ehliyetini değil, aynı zamanda fiil ehliyetini (medeni hakları kullanma
ehliyeti) de içine almaktadır. Bu anlamda kişilik kavramı kişi kavramından daha geniş olup, hak ve fiil
ehliyetlerini, kişisel durumları ve kişilik haklarını da içerir. Başka bir ifadeyle, kişilik kişiye bağlı ve hukuk
düzeni tarafından korunan tüm bedeni, manevi ve hukuki değerleri içerir. Cevap E dir.

Alacaklar nisbi haklardandır. Kişilik hakkı değildir. Cevap A dır.

Verilen kanun maddesinin içerdiği düzenlemeye ölüm karinesi denilmektedir. Cevap C dir.

Gaiplik kararıyla birlikte kişilik sona erer. Cevap B

Bu kavramın adı fiil ehliyetidir. Cevap C dir.

Sürekli olarak akıl hastası olan kişinin ayırt etme gücü yoktur. Dolayısıyla fiil ehliyeti de yoktur. Cevap A dır.

Kefil olamazlar.

Medeni Hukukta haklara ve borçlara sahip olabilen, haklardan yararlanabilen varlığa kişi denir. Kişi denilince tüm insanları ifade eden gerçek kişilerin yanı sıra, belirli bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş olan mal veya kişi topluluklarını ifade eden tüzel kişiler aklımıza gelir.

Bir varlığın kişi olarak kabul edilmesi ancak o hukuk düzeninin söz
konusu varlığı bu şekilde kabul etmesine bağlıdır. Bu sebeple, insanların yanında, hukuk düzeni tarafından öngörülen koşulları yerine getiren insan toplulukları ve mal toplulukları da kişi olarak kabul edilmektedir. Yani kişi kavramı içine hem gerçek kişiler (insanlar) hem de tüzel kişiler girmektedir. İnsanların yanında tüzel kişilerin de kişi olarak tanınmasının temel amacı toplum ihtiyaçlarına cevap verebilmektir.

Genel olarak incelendiğinde, kişilik kavramının biri dar biri geniş olmak üzere iki anlamı olduğu belirtilebilir. Dar anlamda kişilik kavramı, haklara ve borçlara sahip olabilme yeteneğini, diğer adıyla hak ehliyetini ifade eder. Bu anlamı bakımından kişilik esasen kişi kavramıyla aynı anlama gelir. Geniş anlamda kişilik kavramı ise, sadece hak ehliyetini değil, aynı zamanda fiil ehliyetini (medeni hakları kullanma ehliyeti) de içine almaktadır. Bu anlamda kişilik kavramı kişi kavramından daha geniş olup, hak ve fiil ehliyetlerini, kişisel durumları ve kişilik haklarını da içerir. Başka bir ifadeyle, kişilik kişiye bağlı ve hukuk düzeni tarafından korunan tüm bedeni, manevi ve hukuki değerleri içerir.