MEDENİ HUKUK I - Deneme Sınavı - 12

Her ne kadar yasal temsilci tam ehliyetsiz adına her tür hukuki işlemi yapabilirse de, Medeni Kanun üç işlem bakımından bu kurala istisna getirmiştir. Yasal temsilci tam ehliyetsiz adına vakıf kuramaz, bağış yapamaz ve kefil olamaz.

Bir kişinin gaipliğine karar verilebilmesi için belli bir sürenin geçmesi gerekir. Bu süreler, TMK. m. 33’e göre, ölüm tehlikesi hali için bir yıl; uzun zamandan beri haber alınamama için ise, son haber alınma tarihinden itibaren beş yıldır.

Sınırlı ehliyetsizler, bağışta bulunamazlar, alım satım yapamazlar ve kira sözleşmesi yapamazlar.

Yasak işlemler TMK. m. 449 göre, kefil olmak, vakıf kurmak ve önemli bağışlamada bulunmaktır.

Türk hukukunda bütün insanlar kişi olarak kabul edilmektedir. Kişilik bakımından Medeni hukukta eşitlik ilkesi geçerlidir

Kısıtlama sebepleri TMK. m. 405 - 408’de sayılmıştır. Bunlar, akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı ceza ve aciz olan kimsenin isteğidir. Kanunda bu sebepler sınırlı olarak sayılmıştır, bu sebepler dışında kısıtlılık sebebi öngörülemez

Sınırlı Ehliyetliler, grubunda yer alanların da esasında ehliyetleri tamdır. Sıınırlı ehliyetli olarak nitelenen kişiler “kendilerine yasal danışlman atanmış olan kişiler” ile doktrinde tartışmalı olmakla birlikte “evli kişiler”dir.

TMK. m. 12’ye göre, “Onbeş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir”. Bu karar küçüğün yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesi tarafından verilecektir.

Medeni Kanun’a göre, ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber alınamayan bir kimsenin ölümü hakkında kuvvetli olasılık varsa, hakları bu ölüme bağlı olanların başvurusu üzerine mahkeme bu kişinin gaipliğine karar verebilir. Yine Medeni Kanun’a göre; ölüm tehlikesi hali için bir yıl, uzun zamandan beri haber alınamama için ise, son haber alınma tarihinden itibaren beş yıl geçmelidir

Sınırlı ehliyetsizler; kefil olma, vakıf kurma ve önemli bağışlarda bulunma işlemlerini ne kendi başlarına ne de yasal temsilcilerinin rızasıyla yapamazlar

Ayırt etme gücüne sahip olan küçükler ile kısıtlılar sınırlı ehliyetsizdir. Evli olan bireyler sınırlı ehliyetliler grubuna dahil olmaktadır.

Medeni Kanun’un 12. maddesine göre; “on beş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir.” Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Temsilci seçeneklerde verilen kefil olmak dışında diğer işlemleri yapabilir.

Medeni Kanun’a göre her insanın hak ehliyeti vardır. Buna göre bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içinde, haklara ve borçlara ehil olmada eşittirler

Bizzat hak sahibi tarafından kullanılabilen, ölümle sona eren ve başkasına devredilemeyen haklar, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardır. Örneğin, nişanlanma, nişanı bozma, evlenme, boşanma gibi haklar kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardır. Bu gibi hakların kullanımında yasal temsilcinin iznine gerek yoktur (TMK. m. 16/I). Ancak evlenme bakımından evlenme yaşına erişmiş olsa bile küçüklerin veli veya vasilerinden izin almaları gerekir. Her ne kadar kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olsa da istisnanın istisnası kanunla getirilmiştir

Hukuk sistemine göre kişilik doğumla başlar. Medeni Kanun’a göre kişiliğin kazanıldığı an çocuğun sağ ve tam olarak doğduğu andır. Tam olarak doğumdan anlaşılması gereken çocuğun ana rahminden tam olarak ayrılmasıdır. Sağ olarak doğum ise, çocuğun ana rahminden tam olarak ayrılmasından sonra kısa bir süre bile olsa yaşamasıdır

Medeni Kanun ölüm olayına önemli hüküm ve sonuçlar bağladığından ölümün ispatı gerekir. Ölüm, kişisel durum sicilleriyle (Nüfus Sicili) ve karinelerle ispat edilebilir.

Bir kişi ölümüne kesin gözle bakılan bir durumda ortadan kaybolur ve cesedi de bulunamazsa, o yerin en büyük mülkî amirinin emriyle kütüğe ölüm kaydı işlenir. Buna ölüm karinesi denir. Ölüm karinesinden yararlanabilmek için hâkim kararı gerekli değildir.

Birlikte ölüm karinesi, Medeni Kanununun 29/II maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre, “Birden fazla kişiden hangisinin önce veya sonra öldüğü ispat edilemezse, hepsi aynı anda ölmüş sayılır”.

Gaiplik kendiliğinden gerçekleşmez. İlgililer görevli ve yetkili mahkemeye başvurup gaiplik kararı almalıdır. Kural olarak bir kişinin yasal ve atanmış mirasçıları “ilgili” kabul edilir.