Aile Hukuku

Aile hukukuna özgü bazı temel ilkeler bulunmaktadır: Birlik ilkesi, süreklilik ilkesi, zayıfların korunması ilkesi, eşitlik ilkesi ve düzenleme serbestîsinin
bulunmaması ilkesi bu temel ilkeler arasında sayılabilir.

Medeni Kanun’da aile üç farklı anlamda kullanılmıştır: Bunlar;

• Dar anlamda aile
• Geniş anlamda aile,
• En geniş anlamda aile,

En geniş anlamda aile kavramına, ana, baba ve çocukların dışında, kan ve
kayın hısımları, bir sözleşme ilişkisi içinde aile ile yaşayan işçi, hizmetli ve yardımcıları da girmektedir. Bu anlamdaki aile Medeni Kanunumuzun 367 vd. maddelerinde “Ev Düzeni” başlığıyla düzenlenmektedir.

Nişanlanma Medeni Kanun’un 118-123. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ancak Medeni Kanunumuzda nişanlanma açık bir şekilde tanımlanmamıştır. TMK m. 118 hükmüne göre, Nişanlanma evlenme vaadiyle olur.

Nişanlanmanın amaçları şunlardır;

• Uzun yıllarını birlikte geçirecek eş adaylarının birbirlerini yeterince tanımalarını sağlamaktır.
• Eş adaylarının evliliğe hazırlanmalarına, eksikliklerini tamamlamalarına olanak tanımaktadır.
• Eş adayları arasında herhangi bir evlenme engelinin bulunup bulunmadığını anlamaya da fırsat vermektedir.

Nişanlanmanın iki temel kurucu unsuru vardır: Bunlardan ilki nişanlanacak kişilerin ayrı
cinsten olması, ikincisi de bir erkekle bir kadının karşılıklı olarak evlenme vaadinde bulunmasıdır.

Nişanlanma iradesi açık olabileceği gibi örtülü de olabilir. Nişanlanma iradesinin açıklanması şahsa sıkı sıkıya bağlı olup mutlaka nişanlanacak kişiler tarafından açıklanmış olması gerekir. Bu nedenle nişanlanma temsilci aracılığı ile yapılamaz.

Nişanlanmanın maddi koşulları, nişanlanma ehliyeti ile nişanlanma engelinin bulunmamasıdır

Sınırlı Ehliyetsizler: Ayırt etme gücüne sahip küçükler ile ayırt etme gücüne sahip kısıtlılardır.

Nişanlılığı sona erdiren sebepler şunlardır:

• Kendiliğinden Sona Erme
• Karşılıklı Anlaşma ile Sona Erdirme
• Nişanlılıktan Tek Yanlı Dönme
• Nişanlılardan Birinin Tekrar Nişanlanması

Evlenme, karşıt cinsten iki kişinin, diğer bir ifade ile bir kadınla bir erkeğin iradelerinin tam ve sürekli bir yaşam ortaklığı kurmak üzere, hukukun aradığı koşullara uygun olarak birleşmesidir.

Evlenmenin hukuki niteliği nişanlanmada olduğu gibi öğretide tartışmalıdır. Bu konuda üç değişik görüş vardır: Bunlar; sözleşme görüşü, kurum görüşü ve şart-tasarruf görüşüdür.

Evlenme Yaşı, evlenecek kişilerin ayırt etme gücünün yanında kanunun aradığı bir yaşa erişmiş olmaları gerekir, zira evlenme niteliği gereği belli bir bedeni ve fiziki olgunluğu da gerektirir. Buna göre, erkek veya kadın onyedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Bu hükümle Medeni Kanun olağan evlenme yaşını on yedi yaşın tamamlanması olarak belirlemiştir

Eşler her ne kadar diğer eşin rızası aranmadan üçüncü kişilerle diledikleri gibi hukuki işlem yapabilseler de bu kuralın biri Medeni Kanun ile düzenlenmiş diğeri yeni Borçlar Kanunu ile düzenlenmiş iki istisnası bulunmaktadır. İstisnalardan ilki 2002
tarihinde Medeni Kanun ile getirilen yeni bir kurum olan aile konutudur. Aile konutuna eşlerden biri malik ise diğer eşin yazılı rızası olmadığı sürece bu konutu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz. İkinci istisna ise 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu hükmüdür. Bu hüküm evli kişilerin üçüncü kişilere kefil olmasına ilişkindir. Eşin önceden verilmiş yazılı rızası olmadıkça evli bir kişinin başka bir kişiye kefil olması kanunda sayılan istisnalar dışında bu hüküm gereğince
mümkün değildir. 

Aile Konutu: Eşlerin birlikte oturdukları, hayatlarının merkezi hâline getirdikleri yerdir.

Eşler arasındaki mali ilişkilerin düzenlenmesine mal rejimi adı verilmektedir. Eşler evlenmeden önce veya evlendikten sonra aralarındaki mal rejimini seçme konusunda serbesttirler, diğer bir ifade ile aralarındaki mal rejimini Medeni Kanun ile öngörülen dört mal rejiminden birini seçmek suretiyle serbestçe belirleyebilirler. Bunlar;

• yasal mal rejimi
• mal ayrılığı,
• paylaşmalı mal ayrılığı
• mal ortaklığı rejimi

Edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar(TMK m. 218). Bu rejimin temeli emek karşılığı evlilik birliğinin devamı boyunca edinilen mallarda eşlerin bir anlamda birlikte hak sahibi olmasıdır. Mal üzerinde bir eş ayni hak sahibi olup diğer eşe de bir alacak hakkı tanınmaktadır.

Evlilik birliğinin, eşler hayattayken ve butlan sebeplerinden herhangi biri olmaksızın hâkim kararı ile sona erdirilmesine boşanma denilmektedir. Sebepleri şunlardır;

Özel sebepler;

• Zina
• Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı
  Davranış
• Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme
• Terk
• Akıl Hastalığı

Genel sebepler;

• Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması
• Eşlerin Boşanma Konusunda Anlaşması
• Ortak hayatın yeniden kurulamaması

Soybağı, birbirlerinin soyundan gelen iki kişi arasındaki bağı ifade eden bir terimdir.

Meydana geliş biçimine göre ise soybağı, doğal soybağı ve yapay soybağı olarak ikiye ayrılabilir. Doğal soybağı, çocukla ana ve babası arasında doğumla meydana gelen soybağını ifade eder. Yapay soybağı ise, çocuk ile ana veya baba arasında yahut ana-baba durumunda olan kimseler arasında bir hukuki işlem sonucunda dolaylı olarak kurulan soybağıdır.

Bir küçüğün evlat edinilmesi, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlanmıştır.

Eşler, ancak birlikte evlat edinebilirler; evli olmayanlar ise birlikte evlat edinemezler. Evlat edinebilmek için eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya otuz yaşını doldurmuş bulunmaları gerekir. Eşlerden biri, en az iki yıldan beri evli olmaları veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerinin çocuğunu evlat edinebilir. Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlat edinebilir. Evlat edinmede, evlat edinen ile evlat edinilen arasında en az on sekiz yaş fark olması şarttır.

Vesayet daireleri, Sulh Hukuk Mahkemesi ve Asliye Hukuk Mahkemesidir. Bunlar vesayet teşkilatında yeralan Devlet organlarıdır.
Sulh Hukuk Mahkemesi vesayet makamı, Asliye Hukuk Mahkemesi ise denetim makamıdır.