MANTIĞIN GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 5

Megara Okulu ünlü matematikçiyle aynı adı taşıyan Megara’lı Öklid tarafından kurulmuştur

Her birinin bir kavrama ilişkin çözülmesi güç bir soruna işaret etmesiden dolayı  çatışkıları bugün bile tartışılan düşünür Eubulides'tir.

Stoa Okulu'nun Latinleşmeye başladığı döneme Orta Stoa denilmektedir.

Stoa mantığının  geliştiği ve sistemleştiği dönem Erken Stoa Dönemidir

Aristoteles mantığı ise bir terimler mantığıdır

Stoa düşünürlerinin anlam anlayışlarına göre lekton nesneldir.

Koşul önermesinin doğru olması için önbileşeninin doğru
ve ardbileşeninin yanlış olmasının hem şimdi hem de geçmişte olanaksız olması
gereklidir görüşünü savunan düşünür Diodorus'dur.

önce-sonra stoa mantıkçılarının çıkarımları ayırma kriterlerinden biri değildir

Tümel-evetlemeli önermenin Stoa mantığında , “Her tümel-evetlemede, eğer [bileşenler arasında] bir önerme yanlış ise,diğerleri doğrulsa bile, bütünü yanlıştır denir” yorumlaması Aulus Gellius’a aittir.

Diodorus koşul eklemi yorumu bugünkü sıkı gerektirme tanımına benzer.

Urfa Okulu Edessa olarak da bilinen Urfa'da kurulmuştur. Bu okulda 4. yüzyıldan başlayarak mantık ve felsefe çalışmaları yapılmıştır. Süryani mezheplerinden biri olan Nastûrîliğin yayıldığı okuldur. 489 yılında o tarihte şehrin yöneticisi olan imparator Zenon tarafından kapatıldığı tarihe kadar Süryanilerin en güçlü okullarından biri olarak kalmıştır.

Süryanilerin Yunanca mantık eserlerini çeviri ve öğretim etkinliği ile ilgili iki nokta dikkat çekmektedir: Birincisi, Peripatetik okula ait eserlerin çevrilmiş ve Stoa mantığına ait eserlerin göz ardı edilmiş olmasıdır. Bunun nedeni Süryani okullarının Peripatetiklerin ağırlıkta olduğu bir okul olan iskenderiye okulunun takipçileri olmalarıdır. İkincisi, Süryanilerin mantık çalışmalarının Organon’un tüm kitaplarını kapsamayıp Kategoriler ve Önerme Üstüne kitaplarının tamamı ile Birinci Çözümlemeler’in ilk yedi kitabı ile sınırlanmış olmasıdır.

Bağdat okulunda bir yandan çeviri etkinliği devam ederken, bilinen mantık ya- pıtlarının Arapça yazan mantıkçılar tarafından yorumları (şerhleri) yapılmaya başlamıştır. Bu yorumlar uzunluğuna göre üçe ayrılmaktadır: ilki, muhtasar (kısa şerh) olanlar: Özgün yapıtın ana düşüncelerini ortaya koymayı amaçlamaktadır ve genellikle yorumlanan (şerh edilen) yapıtın yarısı kadar uzunluktadır. ikincisi, tel- hîs olanlar: Yorumlanan yapıtın ifadelerini büyük ölçüde yeniden ifade etmekte ve gerektiğinde ek açıklamalara yer vermektedir. Üçüncüsü ise, tefsîr olanlar: Yorumlanan yapıtın tamamını parçalar halinde ifade etmekte ve her bir parçanın ayrıntılı bir açıklamasını ortaya koymaktadır.

Bağdat okulunda bir yandan çeviri etkinliği devam ederken, bilinen mantık ya- pıtlarının Arapça yazan mantıkçılar tarafından yorumları (şerhleri) yapılmaya başlamıştır. Bu yorumlar uzunluğuna göre üçe ayrılmaktadır: ilki, muhtasar (kısa şerh) olanlar: Özgün yapıtın ana düşüncelerini ortaya koymayı amaçlamaktadır ve genellikle yorumlanan (şerh edilen) yapıtın yarısı kadar uzunluktadır. ikincisi, tel- hîs olanlar: Yorumlanan yapıtın ifadelerini büyük ölçüde yeniden ifade etmekte ve gerektiğinde ek açıklamalara yer vermektedir. Üçüncüsü ise, tefsîr olanlar: Yorumlanan yapıtın tamamını parçalar halinde ifade etmekte ve her bir parçanın ayrıntılı bir açıklamasını ortaya koymaktadır.

İslam coğrafyasındaki ilk mantık çalışmaları Süryaniler tarafından yürütülmüştür.

Süryanilerin Yunan düşüncesiyle tanışması Büyük İskender'in Doğu seferi  sayesinde olmuştur.

İslam dünyasında Süryani'lerin etkisiyle Yunanca'dan Arapça'ya çevrilmeye başlanan mantık eserlerinin çevirisine yeni bir anlayış getiren kişi İshak İbn Huneyn'dir.

10.yy'da İslam İmparatorluğunun başkenti ve aynı zamanda bilim merkezi olan şehir Bağdat'dır.

Rescher’e göre Arap İslam dünyasında ‘mantıkçı’ olarak adlandırılmayı hak eden ilk kişi Fârâbî'dir.

Farabi'nin Aristoteles’ten sonra gelen öğretmen anlamında ‘İkinci Öğretmen’ olarak adlandırılmasının sebebi Aristoteles'in karanlıkta bıraktığı noktaları açıklığa kavuşturmaya çalışmasıdır.