MALİYET ANALİZLERİ

Bu sistemde, üretilen ürünlerin hacimleri (boyutları) çok küçüktür büyük ifadesi yanlıştır.

Maliyetlerin hesaplanabilmesi için gereksinim duyulan üretim miktarı bilgisi, her safhaya ilişkin hazırlanan üretim maliyeti raporlarından sağlanır. Üretim raporları üretimden sorumlu bölüm tarafından düzenlenerek belirli zaman aralıklarında ve sürekli olarak muhasebe bölümüne iletilir.

Mamullerin ve Yarı Mamullerin Maliyetinin Hesaplanması (Maliyetlerin tek bir yerde toplanması değil dağıtılması gerekmektedir.)

Safha (evre) maliyeti sistemi; birbirini takip eden üretim aşamalarında, süreklilik ilkesiyle, homojen (birbirine benzer) mamuller üretilen işletmelerde uygulanır.

Ham madde alıcıları bunlardan değildir.

Safha maliyeti sisteminde, her bir safhada işlem gören mamullere, ilgili safhada gerçekleşen üretim maliyetlerinin doğru bir şekilde dağıtılabilmesi için, eşdeğer birim sayısına gereksinim duyulmaktadır.

Mamuller tek bir üretim sürecinden değil de birden fazla üretim safhasından, örneğin; iki safhadan geçerek üretiliyor ise, mamulle ilgili II.safhada da işlem tamamlandıktan sonra mamuller direk stoklamaya gönderilmez.

Cümlenin devamına göre noktalı yere Eşdeğer birim gelmelidir.

Dönem sonundaki yarı mamuller üzerinde dönem içinde yapılan çalışmaların eşdeğer birim sayısı bunlardan biridir.

Bu maliyetleme sisteminin uygulama alanı bulabilmesi için üretim işletmelerinin şu niteliklere sahip olması gerekmektedir: • Kitlesel (seri) üretim yapıyor olması, • Üretim süresinin çok kısa olması, • Ürünlerin homojen (birbirinin benzeri) olması, • Üretilen her bir mamul için “Sipariş Maliyet Kartı” açılması olanaksız ya da açılabilse de bu işlemin işletmeye faydasının olmaması veya maliyetinin yüksek olması.

Üretilen her bir mamul için “Sipariş Maliyet Kartı” açılması olanaksız ya da açılabilse de bu işlemin işletmeye faydasının olmaması veya maliyetinin yüksek olması durumu söz konusudur.

Yukarıdakilerin hepsi safha (evre) maliyeti sisteminin daha fazla kullanılabileceği üretim ortamlarının ortak özelliklerindendir.

Eşdeğer birim, safha maliyeti sisteminde her bir safhanın tüm çıktılarının nihai (bitmiş, tamamlanmış) mamuller cinsinden ifade edilmesi şeklinde tanımlanır.

Eşdeğer Birim Sayısı = Yarı Mamül Miktarı (x) Tamamlanma Derecesi

200 * %50= 100

10.000 * %25=2.500 

2.500 + 20.000 =22.500

20.000 + 40.000 = 10.000 + üretimi tamamlanan mamullerin toplam maliyeti

=60.000 - 10.000 = 50.000

Safha maliyeti sisteminde mamul ve yarı mamul maliyetlerinin hesaplanmasında izlenecek basamaklar aşağıdaki gibidir:

FİFO yöntemi, dönem içinde üzerinde ilk olarak çalışılan ve üretimi ilk olarak tamamlanarak üretim hattından çıkarılan birimlerin, dönem başı yarı mamul stokları olduğunu varsayar. Dönem içindeki üretim işlemleri ile dönem başında yarı halde teslim alınan birimlerin üretiminin öncelikle tamamlanması sağlanır. Dönem başı yarı mamulleri tamamlanmadan yeni birimlerin üretimine başlanmadığı da kabul edilir.

Tartılı ortalama maliyet yönteminde;

FİFO ise;