MALİYET ANALİZLERİ

Giydirilmiş ücret; çıplak ücrete ek olarak; süreklilik gösteren, iş karşılığında para veya aynî şekilde ödenen yemek, yakıt, giyecek, kira ve benzeri sosyal yardımlar ile prim, ikramiye, fazla mesai gibi ödemeleri içeren bir kavramdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

İşçiliklerle ilgili özellikler şöyle sıralanabilir:
I. İşçilik; stoklanabilir bir üretim unsuru değildir. Bir başka ifade ile, ilk madde ve malzemelerde olduğu gibi, işçilikler ambarda korunamaz.
II. İşçiler, bir iş sözleşmesine veya yasalara bağlı olarak emeklerini işletmeye sunmaktadırlar. Bu sözleşmeye veya yasalara göre, işletmede bulunduğu süre içinde emekleri kullanılmış kabul edilerek, kendilerine emeklerinin bedeli ödenecektir.
III. İşçilik maliyetlerine, sözleşme gereği veya yasalardan doğan bazı nedenlerle, değişik ilaveler yapılabilir. Bir başka ifade ile, işletme, sadece işçinin bedensel ve/veya düşünsel emeğinin karşılığına değil, bu emeğin işletmede alıkonulabilmesi için, iş sözleşmeleri veya sosyal güvenlik ve diğer bazı yasal düzenlemelerde yer alan hükümlere ilişkin maliyetlere de katlanacaktır. Örneğin; işletme, bir işçinin çalıştırılması nedeniyle sağlık sigortası primi ödemek zorundadır. İşçilik maliyetinin doğru olarak hesaplanabilmesi için, öncelikle, işçilik maliyetini oluşturan unsurların bilinmesi gerekir. Bu unsurlar, geniş anlamıyla ücret ve sosyal güvenlik primi işveren payıdır.
IV. İşçilik, işletmenin verimliliğini etkileyen önemli bir unsurdur. Bedensel ve/veya düşünsel emeğini, yetenekleri doğrultusunda işletmeye doğru yansıtan bir işçiyle elde edilen ürün veya hizmet miktarının olabildiğince çok olması istenir.
V. İşçilikler, işletme için bir maliyet oluşturmasına karşılık, emek sahibi olan işçiler için bir geliri oluşturur. Bu nedenle, emek sahibi bu gelirinin belirli bir süre sonra elinde bulunmasını arzu edecektir. İşletmeler ise, işçiliklerin toplam maliyetini etkileyen tüm faktörleri dikkate alarak hesaplamak ve hak sahiplerine emeklerinin karşılığını belirli aralıklarla ödemek zorundadır. Bunlarda işletmelere yönetsel ve finansal bazı sorumluluklar yükler. Ayrıca, bu işlemlerin de muhasebeleştirilmesi gerekir.
Doğru yanıt A seçeneğidir.

Vergi Usul Kanunu’nun 238. Maddesine göre; bir ücret bordrosunda bulunması
gereken ve aşağıda açıklanan bilgilere de yer verilmiştir:
• Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü;
• Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası,
• Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti),
• Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre,
• Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı.
Doğru yanıt C seçeneğidir.

Ücret sistemleri Zaman esasına dayalı ücret sistemleri, Parça başına ücret sistemleri, Primli ücret sistemleri olmak üzere üçe ayrılır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yardımcı işçilik, üretim faaliyetlerinin planlanan bir biçimde devamına yardımcı olan işçiliktir. Bu çerçevede yemekhane, temizlik, güvenlik, bakım-onarım faaliyetlerinin yürütülmesi için çalışan işçilere ilişkin işçilik maliyeti yardımcı işçiliğe örnek oluşturur. Şef, uzman, mühendis, usta ise yönetici işçiliğe örnektir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yukarıda verilen bilgiler ışığında şu hesaplamalar yapılabilir:
30 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 900 TL direk işçilik maliyeti (işçinin 30 saat karşılığında aldığı ücret)
4 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 120 TL genel üretim gideri (makinelerin hazırlanmasıyla geçen sürenin maliyeti)
3 D.İ.S. x 30 TL-/D.İ.S = 90 TL zarar (elektrik kesintisiyle üretimin durması)

Doğru yanıt D seçeneğidir.

Fazla mesai zammı, normal ücretin, yani 40 TL'nin %50'sidir;
40TL + (40TL x 0,50) = 60 TL saatlik fazla mesai ödemesidir.
30 saat fazla mesai yapıldığı için de;
60x30= 1.800 TL yapılan fazla mesai ödemesidir.
Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tekdüzen Muhasebe Sistemi’nin öngördüğü 7/A hesapları ve adları şöyledir:

Boş zamanı ortaya çıkaran nedenler aşağıdaki gibi örneklendirilebilir:

Doğru yanıt D seçeneğidir.

İşçi ve işveren açısından değerlendirildiğinde ise, ücret için, “brüt ücret” ve “net ücret” ayırımı yapılır. Ödenen ücret işveren açısından bir maliyettir ve genellikle “brüt ücret” olarak ifade edilir.

2. seçenekte verilen bilgi yanlıştır. İşçiler, bir iş sözleşmesine veya yasalara bağlı olarak emeklerini işletmeye sunmaktadırlar. Bu sözleşmeye veya yasalara göre, işletmede bulunduğu süre içinde emekleri kullanılmış kabul edilerek, kendilerine emeklerinin bedeli ödenecektir.

Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafından gösterilir. Bir aya ait bordro ertesi ayın yirminci gününe kadar hazırlanıp tarihlenerek, işletme sahibi veya müdürü ile bordroyu tanzim eden memur tarafından imzalanır.

Parça başına ücret sisteminde, ücret; tanımlanan ve yapılan iş miktarına göre belirlenir. “Akord ücret sistemi” olarak da tanımlanan bu sistemde yapılan iş miktarıyla ücret arasında doğrusal bir ilişki vardır.

Değişik şekillerde uygulanabilen primli ücret sisteminin yaygın olarak bilinenleri “Halsey sistemi”, “Emerson sistemi”, “Rowan sistemi”, “Gantt sistemi”, “Taylor sistemi” ve “Bedaux sistemi”dir.

Yardımcı işçilik; üretim faaliyetlerinin planlanan bir biçimde devamına yardımcı olan işçiliktir. Bu çerçevede yemekhane, temizlik, güvenlik, bakım-onarım faaliyetlerinin yürütülmesi için çalışan işçilere ilişkin işçilik maliyeti yardımcı işçiliğe örnek oluşturur.
Yönetici işçilik; üretim faaliyetlerinin yönetilmesinde görev alan ustabaşı, mühendis, şef ve bunlara benzer şekilde çalışanlara ilişkin işçilik maliyetleri ise, yönetici işçilik olarak adlandırılır. Bu kişilerin maliyetleri de yönetici işçilik maliyetlerini oluşturur.

Tanım kıdem tazminatına aittir.

Üretimde çalışan işçinin yıllık iznini kullanması sırasında aldığı ücret bir normal boş zaman işçiliğidir. Üretimde kullanılan bir makinenin bir üründen başka bir ürüne geçiş için ayarlanması sırasında üretim yapılamaması bir başka normal boş zaman işçiliği örneğidir. 

Elektrik kesintisi, makine arızası, su baskını ve benzeri nedenlerle üretimin durması, katlanılan ve genellikle yönetimin kontrolü altında olmayan nedenlerden kaynaklanan boş zaman işçiliği, anormal boş zaman işçiliğine örnek oluşturur.

Diğer hesaplar 7/A seçeneğinde kullanılan hesaplardır.

İşçilik stoklanabilir bir üretim unsuru değildir. Doğru cevap A'dır.