MALİYE POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 3

Yapısal sorunlar, bir ekonomide aşırı veya yetersiz talepten daha derin ve daha uzun süren ve genellikle mal ve hizmetlerin verimli ve adil üretimini engelleyen sorunlardır.

Dışa açık bir ekonomide dengenin sağlanabilmesi için hem iç istikrarın hem de ödemeler dengesi açığının giderilmesi gerekir

Ekonomik büyüme, reel gayri safi millî hasılanın artış oranı olarak sayısal biçimde ölçülebilmektedir.

Fiyatlandırma mekanizması bazı mal ve hizmetlerin sunumunda işlevsel değildir. Bu durum piyasa başarısızlığı olarak adlandırılmaktadır. Piyasa başarısızlıkları genellikle eksik rekabet, kamusal mallar ve hizmetler, ortak mallar, bilgi asimetrileri veya dışsallıklarla ilişkilidir.

Keynesyen yaklaşım klasiklerin denk bütçe kuralına itiraz etmektedir. Keynesyenler buna karşılık telafi edici bütçe yaklaşımını savunmaktadırlar.

Telafi edici bütçe, ekonominin tam istihdam düzeyinde dengeye gelmesini sağlayacak bir mali araçtır.

Cari harcamalar, devletin tüketim talebini oluşturan ve her yıl tekrarlanan, kullanıldıkları yıl içinde faydaları tükenen harcamalardır.

Gelir etkisi, vergilendirme nedeniyle geliri düşen kişilerin bu kaybı telafi etmek için daha fazla çalışma ve üretme eğiliminde olmalarıdır.

İsteğe bağlı maliye politikası uygulaması bir diğer önemli zorluğu da mali yanılsamadır. Mali yanılsama, vergiler daha çok dolaylı alındığında ve vergi mükellefleri ödedikleri vergileri tam olarak algılayamadıklarında ortaya çıkmaktadır.

Fiyat istikrarını sağlamaya yönelik ortodoks programlar, kamu harcamalarının azaltılması, kamu gelirlerin artırılması, para arzının azaltılması ve ticaret engellerinin kaldırılması gibi önlemlerden oluşmaktadır. Heterodoks istikrar programları ise fiyat ve ücretlerin dondurulması yoluyla mali ve parasal disiplinin artırılması, döviz kurunun sabitlenmesi gibi önlemlerden oluşmaktadır.

Stagflasyon, ekonomide işsizlik oranı ile enflasyonun aynı anda yükseldiği durumdur.

Ayrımcı vergilendirme, Bazı ürünlerin çeşitli özelliklerinden dolayı farklı düzeyde vergilendirilmesidir.

İktisadi transferler ise devlet borçları için yapılan faiz ödemelerini içermektedir.

Parafiskal gelir, SGK prim ödemeleri, meslek odalarının üye aidatları gibi yasal olarak zorla alınan ve ilgili kuruluşların finansmanını sağlamak için kullanılıp devlet bütçesine dahil edilmeyen vergi benzeri gelirlerdir.

Geliri nominal olarak artan mükellefler artan oranlı vergi tarifesi enflasyon karşısında düzenlenmezse daha yüksek vergi oranlarından vergi ödemeye başlarlar. Bu durum mali sürüklenme olarak adlandırılmakta ve ekonominin işleyişini bozabilmektedir.

Avrupa Birliği’nde Maastricht Kriterleri ile getirilen, üye ülkelerin bütçe açıklarının GSYİH’lerinin %3’ü ile sınırlandırılması kuralıdır.

Şerefiye, devletin gerçekleştirdiği yatırımlar nedeniyle, değerleri artan taşınmaz üzerine konulan parasal yükümlülüktür.

Avrupa Birliği’nin Maastricht Kriterlerine göre, ulusal borcun GSYİH’ye oranının %60’ı geçmemesi kuralı bulunmaktadır.

Başlıca otomatik istikrar araçları, işsizlik sigortası ödemeleri, artan oranlı vergiler ve tarımsal sübvansiyonlar olarak sıralanabilmektedir.

1/1-c çarpan değerini vermektedir.