MALİYE POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 2

Kamu transfer harcamaları, kişisel kullanılabilir gelirlere yapılan bir ilave olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda kullanılabilir gelir denklemi; Yd = (Y + Tr_o ) - T_o olur.

Gelire bağlı vergilerin eklenmesiyle çarpanın yeni ifadesi; 1/1-c(1-t) halini almıştır.

∆Y=1/ 1-c(1-t) ∆Go

∆Y=1/1-0,75(1-0,20).1

∆Y=1/1-0,75(0,80).1

∆Y=1/(1-0,6).1=(1/0,4).1=2.5 lira

Dışa açık ekonomide  çarpanın yeni ifadesi, 1 /1-c(1-t)+m biçiminde olmaktadır.

Mal ve hizmet alımına yönelik kamu harcamalarındaki bir artış devlet tarafından eşit miktarda bir vergi artışı ile finanse ediliyorsa gayri safi millî hasılanın denge düzeyi mal ve hizmet alımına yönelik kamu harcaması miktarına eşit olarak artmaktadır. Bu durum denk bütçe çarpan kuramı olarak adlandırılmaktadır. Denk bütçe çarpanı 1’e eşittir. Denk bütçe çarpanının 1’e eşit olabilmesi için arttırılan kamu harcamalarının tümünün mal ve hizmet alımına yönelik kamu harcaması olması gerekmektedir.

Tamamı vergi artışı ile finanse edilen transfer harcamaları ise millî gelir denge düzeyi üzerinde genişletici veya daraltıcı bir etki yaratmayacaktır. Transfer harcamaları çarpanın değerinin pozitif ancak miktar olarak vergi gelirleri çarpanına eşit olması nedeniyle denk bütçe çarpanının değeri, 0 (sıfır) olmaktadır. Dolayısıyla toplam etki de 0 (sıfır) olacaktır.

Ülkemizde Merkez Bankasının temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğu TCMB Kanunu ile hükme bağlanmıştır.

Mal ve finans piyasalarını bir arada değerlendirmek amacıyla IS-LM modeli geliştirilmiştir.

IS-LM çerçevesindeki mal ve para piyasası koşullarını özetlemektedir. Şekilde düşey eksende (i) faiz oranı ve yatay eksende (y) hasıla yer alır.

Maliye politikasının ekonomik faaliyeti belirleme derecesi, maliye politikasının etkinliği olarak ifade edilir. Burada kastedilen maliye politikası önlemlerinin örneğin milli gelir ya da istihdam gibi ekonomik faaliyet düzeyine ilişkin değerleri ne derecede etkileyebilme gücünün olduğudur. Doğru cevap D'dir.

Neoklasikler piyasa mekanizmasının iyi işlemediği durumlar olduğunu kabul etmektedirler. Neoklasikler bu iyi işlememe durumunu piyasa başarısızlığı olarak kavramsallaştırmışlardır. Onlara göre piyasaları başarısızlığa uğratan çeşitli etmenler vardır. Bu etmenler şunlardır:

Tam rekabetin gerçekleştirilememesi,
Kamusal malların üretilmesinin gerekliliği,
Dışsallıkların varlığı,
Marjinal maliyetin sıfır olduğu üretim faalityetlerinin (doğal tekellerin) varlığı.

Doğru cevap B'dir.

Keynes'in görüşlerinin özünde efektif talebin önemi bulunmaktadır. Ekonomik faaliyet ve istihdam düzeyini belirleyen unsur etkin taleptir. Eğer etkin talep yetersizse üretim hacmi düşük, işsizlik seviyesi yüksek olacaktır. Bu durumda devlet genişletici maliye politikası yoluyla efektif talebi artırmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Keynesyen yaklaşım II. Dünya Savaşı’nın sona ermesi ile birlikte bir başka alt yaklaşım olarak ortaya çıkan neoklasik-Keynesyen sentez (kısaca neoklasik sentez) tarafından temsil edilmiş ve baskın ekonomik yaklaşım hâline gelmiştir. Neoklasik yaklaşım kısa dönemde Keynesyen maliye ve para politikalarının birlikte etkin olduğu Keynesyen bir dünyanın, uzun dönemde ise piyasa ayarlamalarının tam istihdamı sağladığı, paranın sadece fiyatları etkilediği klasik bir dünyanın geçerli olduğunu ileri sürmüştür. Doğru cevap E'dir.

Keynesyen yaklaşımın alt başlıklarından biri "fonksiyonel maliye"dir. Fonksiyonel maliye yaklaşımında makro politikaların öncelikli amacı tam istihdam ve fiyat istikrarının bir arada sağlanması olup bu amacı gerçekleştirmek de devletin bir görevi olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

1970’li yıllarda gelişmiş ülkelerde görülen stagflasyon neoklasik sentezin ve dolayısıyla Keynesyen yaklaşımın gözden düşmesine neden olmuştur. Stagflasyon olgusu Keynesyen yaklaşımın hem enf- lasyonla hem de işsizlikle aynı anda mücadele edecek bir politikasının bulunmadığını ve dolayısıyla Keynesyen yaklaşımın önemli araçlarından olan Phillips eğrisinin geçerli olmadığını gözler önüne sermiştir. Doğru cevap D'dir.

Monetaristlere göre maliye politikasının ekonomik faaliyete etkisi kamu harcamalarının ne şekilde karşılandığına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Para arzı sabitken kamu harcamalarının artışını ele alırsak, bu artış iç borçlanmayla karşılandığında piyasada ödünç verilebilir fonlara olan talep artış gösterecek ve bu durum faizleri artıracaktır. Faizlerin artışı ise özel yatırım harcamalarının düşmesine yol açacaktır (dışlama etkisi). Bunun sonucunda millî gelirde meydana getirilmesi amaçlanan genişletici etki önemli miktarda azalacaktır. Doğru cevap A'dır.

Yeni klasikler üretim ve istihdamda gerçekleşen dalgalanmaları iki varsayıma dayanarak açıklamak- tadırlar. Bunlardan ilki ve en önemlisi rasyonel beklentiler teorisidir.Buna göre göre ekonomik ajanların bugünkü davranışlarını belirleyen ana unsur onların geleceğe ilişkin beklentileridir. Ekonomik ajanlar bu beklentilerinde rasyonel oldukları için üretici veya tüketici olarak bütün ekonomik aktörler piyasa göstergelerinin tamamını yakından takip ederler ve sahip oldukları bütün veriden yararlanarak gelecek ile ilgili beklentilerini şekillendirirler. Dolayısıyla ekonomik aktörler beklentilerinde sürekli ve sistematik hatalar yapmazlar. Onlara göre ekonomik ajanlar hatalar yapsalar bile bu hatalar rastlantısal olacak ve ekonomik ajanlar gerekli enformasyona sahip oldukları sürece tekrarlanmayacaktır. Bu rastlantısal hatalar önceden tahmin edilemeyeceği için de ekonomik istikrar için aktif makro politikalara başvurmaya gerek olmaz. Doğru cevap D'dir.

Arz yanlı yaklaşım Keynesyen yaklaşımın tersine ekonominin arz yanına vurgu yapmakta ve ekonomide üretimin vergi oranlarında indirim yapılarak teşvik edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Arz yanlı yaklaşımı savunanlara göre vergi oranlarında yapılacak indirimler daha fazla çalışmayı, tasarrufu ve yatırımı teşvik edecek ve böylece daha dinamik bir ekonomi ortaya çıkacaktır. Doğru cevap A'dır.

Post-Keynesyenler para konusunda özgün görüşlere sahiptir. Onlara göre para belirsizliğe karşı koruma sağlama, sözleşmelerin ortak paydası olma ve ödeme aracı olmak üzere üç fonksiyona sahiptir. Modern ekonomilerde para ağırlıklı olarak banka mevduatlarından oluşmaktadır. Bu nedenle de para arzı merkez bankalarının veya hükümetlerin kontrolünde değildir. Başka bir deyişle para arz içseldir. Para ve finansal sistemin esnek olması bir yandan kapitalist ekonomilerin dinamik olmasına izin verirken diğer yandan finansal istikrarsızlığa yol açabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Denk bütçe çarpanı 1 dir. kamu harcamalarında 200 birimlik azalış geliri 200 birim azaltır.