MALİYE POLİTİKASI II

İkiz krizler, bankacılık ve para krizlerinin eş zamanlı ortaya çıkma durumunu ifade etmektedir. Cevabımız D seçeneğidir.

Birinci nesil kriz modelleri, mevcut ekonomi politikalarının yetersizliği ile krizi özdeştirirken, krizleri açıklamada ikinci nesil kriz modelleri ekonomi politikalarının sürdürebilirliğiyle alakalı oluşan beklentilerdeki ani değişikleri incelemektedir. Diğer model olan üçüncü nesil kriz modelleri, krize sebebiyet veren faktörü politika yapıcıların, banka ve finansal kuruluşların ahlaki riskin tanımına giren politikaları olarak açıklamaktadır. Cevabımız A seçeneğidir.

Ekonomik krizle mücadele etmek için hazırlanan optimum mali paket hızlı, büyük, kalıcı, çeşitlendirilmiş, koşullu, kolektif ve sürdürülebilir olmalıdır. Hızlı olmalıdır çünkü anında eyleme geçilmesi gerekmektedir. Yeterince büyük olmalıdır çünkü talepteki mevcut ve beklenen düşüş son derece büyük olabilmektedir. Kalıcı etkiye sahip olmalıdır çünkü ekonomik durgunluk krizin ardından uzun bir süre devam etmektedir. Çeşitlendirilmiş bir içeriğe sahip olmalıdır çünkü ekonomik krize yol açan pek çok belirsiz etken bulunmaktadır. Koşullu olmalıdır çünkü ekonomik aktörler karar alıcıların ekonomik kriz koşulları ortaya çıktığında müdahalede bulunacaklarından ve tekrar bir “Büyük Buhran” yaşanmayacağından emin olmalıdır. Kolektif olmalıdır çünkü mali durumu uygun olan her ülke katkıda bulunmalıdır. Ayrıca borçlanmanın artmasına ve finansal piyasaların olumsuz tepkisine yol açmayacak şekilde sürdürülebilir de olmalıdır. Cevabımız A seçeneğidir.

Teorik olarak, mal ve hizmetlere yapılan kamu harcamalarının, transferler veya vergi indirimlerine oranla daha büyük çarpan etkileri vardır. Ancak uygulamada, kamu harcamalarındaki artış, israftan kaçınma düşüncesi ile sınırlandırılmaktadır. Talep düşüşüne karşı kamu harcamaları yoluyla etkili bir biçimde mücadelede bulunabilmek için, ilk olarak hükûmetler mevcut programların kaynak yetersizliği nedeniyle kesilmediğinden emin olmalıdırlar. Özellikle, dengeli bütçe kurallarına tabi olan merkezi hükûmetler veya yerel yönetimler çeşitli harcama programlarını askıya almaya ve/veya gelirlerini artırmaya zorlanabilmektedirler. Ekonomik döngüleri yeterli seviyede dikkate almayan bu tür bütçe kısıtlamalarına karşı önlem alınmalıdır. Yerel yönetimler için bu sınırlandırmalar, merkezî yönetimden yapılacak transferlerle hafifletilebilmektedir. İkincisi finansman eksikliği veya makroekonomik kaygılar nedeniyle ertelenen, kesintiye uğratılan veya reddedilen, onarım ve bakım projelerinden yatırım projelerine kadar birçok harcama programı hızlı bir şekilde tekrar başlatılmalıdır. Ayrıca bu projelerin iyi bir uzun vadeli gerekçeye ve güçlü dışsallıklara sahip olmaları (örneğin, çevresel amaçlar için) doğrudan ve beklentiler yoluyla talebin ve yatırımların artmasına yardımcı olabilmektedir. Mevcut koşullarda firmaların karşı karşıya kaldığı yüksek risk göz önüne alındığında, özel sermaye eksikliğinden askıya alınacak yararlı projeler için özel-kamu ortaklıklarında devlet daha büyük bir pay almalıdır. Cevabımız E seçeneğidir.

Tüketici harcamalarının maliye politikası aracılığıyla desteklenmesinde bazı faktörleri göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Bu noktada tüketimi üç spesifik faktör etkilemektedir:

Cevabımız B seçeneğidir.

Para krizlerine yol açacak spekülatif saldırılar genelde aşağıda belirtilen gelişmelerden sonra ortaya çıkmaktadır;Başta konut ve hisse senetleri olmak üzere yurt içi varlık fiyatlarının önemli ölçüde düşmesi,Döviz cinsinden kısa vadeli borçların artması,Cari işlemler açığının artması, Sabit döviz kuru politikasının terk edilmesine dair beklentilerin kuvvet kazanması.Doğru Cevap:B

Birinci nesil kriz modelleri, Paul Krugman tarafından 1979 yılında altın piyasası konusunda yapılan bir çalışmadan yola çıkılarak oluşturulmuştur. Krugman, birinci nesil kriz modellerinde, krizleri büyük ölçüde bütçe kaybına sebebiyet veren bir ödemeler dengesi problemi olarak açıklamıştır. Birinci nesil krizler adına en önemli noktalardan birisi de kriz yaşanmadan önce uygulanan politikalar, Merkez Bankasındaki döviz miktarı gibi parametrelere bakılarak krizin oluşabileceğinin öngörülebiliyor olmasıdır. Birinci nesil krizlerde kriz, sürpriz bir şekilde değil beklentiler doğrultusunda oluşmaktadır.

İkinci Nesil Modeller, temel ekonomik göstergelerde bir kötüye gidiş oluşmadan, uygulanan hükümet politikalarında bir tutarsızlık olmadan, salt spekülatif ataklar yoluyla para krizlerinin çıkabileceğini ortaya koymaktadır.Doğru Cevap:B

Krugman’ın yaptığı sıralamaya göre, birinci ve ikinci nesil kriz türlerinin farklar şu şekildedir:Birinci nesil modellerde krizler devlet politikasının bir sonucu iken ikinci nesil modellerde devletin böyle bir sorumluluğu yoktur. Ulusal paraya yönelik olarak kendiliğinden oluşan spekülatif saldırılar kriz yaratabilir.Birinci nesil modellerde deterministik nitelik taşıyan krizlerin bu özelliği ikinci nesil modellerde yoktur. Yani, ikinci nesil modellerde kriz, kaçınılmaz değildir.Doğru Yanıt:D

Tayland’da 1997 yılında ortaya çıkan kriz hızla diğer Asya ülkelerinden Kore, Endonezya, Malezya ve Filipinler’e yayılmıştır. Asya krizi olarak isimlendirilen bu kriz birinci ve ikinci nesil modellerle açıklanamamıştır.Bu bağlamda geliştirilen model Üçüncü Nesil Modellerdir.Doğru Cevap:C

Ekonomik krizle mücadele etmek için hazırlanan optimum mali paket hızlı, büyük, kalıcı, çeşitlendirilmiş, koşullu, kolektif ve sürdürülebilir olmalıdır.Çeşitlendirilmiş bir içeriğe sahip olmalıdır çünkü ekonomik krize yol açan pek çok belirsiz etken bulunmaktadır.Koşullu olmalıdır çünkü ekonomik aktörler karar alıcıların ekonomik kriz koşulları ortaya çıktığında müdahalede bulunacaklarından ve tekrar bir “Büyük Buhran” yaşanmayacağından emin olmalıdır. Kolektif olmalıdır çünkü mali durumu uygun olan her ülke katkıda bulunmalıdır.Dolayısıyla münferit olma sözü edilen özellikler arasında sayılamaz.Doğru Cevap:B

Başarılı bir politika paketi hem finansal krizi hem de toplam talepteki düşüşü ele almalı ve böylece iki bileşeni olmalıdır.Ekonomik krizlerle mücadele bağlamında maliye politikasının kamu harcamaları yoluyla,tüketicilere yönelik mali teşvikler yoluyla,firmalara yönelik mali teşvik yoluyla olmak üzere üç temel ayağı vardır.Burada program içerik hep toplam talebin artırılmasına,tüketicilerin ve firmaların harcamaya tekrar başlamasına yöneliktir.Dolayısıyla amaçlardan birisi ihtiyati tasarrufların azaltılmasıdır.Doğru Cevap:C

Reel sektör krizleri mal, hizmet ve iş gücü piyasalarında ciddi daralmalar olarak ortaya çıkarlar ve üretim miktarının azalması, tam istihdam düzeyinden uzaklaşılması, ekonomide atıl kapasitenin oluşması ve işsizliğin artması gibi olumsuz sonuçlar yaratırlar. Mal ve hizmet piyasalarında ortaya çıkan krizler enflasyon krizleri ve durgunluk (resesyon) krizleri olarak, iş gücü piyasalarında ortaya çıkan krizler ise işsizlik krizleri olarak adlandırılırlar. Doğru yanıt A'dır.

Modern ekonomik anlayışa göre ise resesyon; ekonomideki büyümenin eksiye düşmesi demektir. Resesyon döneminde oluşan talep yetersizliği gayrisafi millî hasılada düşmeye yol açar, yatırımlarda azalma meydana gelir, işsizlik ise artar. Doğru yanıt E'dir.

Ulusal paranın değer kaybetmesinin altında yatan temel nedenler ise beş maddede özetlenmektedir. Bunlar; doğrudan yabancı yatırımların kesilmesi, rezervlerin azalması, yurt içi kredi kullanımının hız kazanması, yurt dışı faiz oranlarının artması ve reel döviz kurunun aşırı değerlenmesidir. Merkez Bankası'nın piyasaya döviz satması ise aksine ulusal paranın değerini korumaya yönelik bir uygulamadır. Doğru yanıt B'dir.

Bankacılık krizleri bankaların başarısızlıkları, iflasları, yükümlülüklerini yerine getirememeleri durumlarında mevduat sahiplerinin riskten kaçınma amacıyla mevduatlarını bankalardan çekmeleri durumunda oluşan bir olgudur. Yatırımcılar bu gibi durumlarda güvenilir olmayan tahvil, bono, hisse senedi gibi kanallardan uzaklaşıp birikimlerini döviz ve altın yaparak kendilerini bu durumdan korumak isterler. Doğru yanıt D'dir.

Sistematik finansal krizler, finansal sistemin temel işlevlerini bozan ve reel ekonomi üzerinde yıkıcı etkiler ortaya çıkarabilen bir şok durumunu ifade etmektedir. Bu kriz finansal sistemin; kredi tahsisi, ödemeler ve varlık değerlemesi gibi temel işlevlerini kesintiye uğratmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Birinci nesil kriz modelleri, mevcut ekonomi politikalarının yetersizliği ile krizi özdeştirirken, krizleri açıklamada ikinci nesil kriz modelleri ekonomi politikalarının sürdürebilirliğiyle alakalı oluşan beklentilerdeki ani değişikleri incelemektedir. Diğer model olan üçüncü nesil kriz modelleri, krize sebebiyet veren faktörü politika yapıcıların, banka ve finansal kuruluşların ahlaki riskin tanımına giren politikaları olarak açıklamaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Tayland’da 1997 yılında ortaya çıkan kriz hızla diğer Asya ülkelerinden Kore, Endonezya, Malezya ve Filipinler’e yayılmıştır. Asya krizi olarak isimlendirilen bu kriz birinci ve ikinci kuşak modellerle açıklanamamıştır. Sonrasında Krugman (1997 ve 1998) tarafından üçüncü nesil modeller geliştirilmiştir. Bu model, krizlerin temelde finansal sistemdeki zayıflıklardan ve sorunlu bankalardan kaynaklandığını öne sürmekte olup; Asya krizi özelinde krizlerin bulaşıcılığını teorik bir çerçevede açıklamaya çalışmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Ekonomik kriz koşullarında firmalara ve hanehalklarına yapılacak genel vergi indirimleri veya transferlerin sonuçları belirsizdir. Bu tür politika önlemleri yerine krizi yaratan faktörlere yönelik harcama önlemleri çalışanların gelirlerini ve satın alma güçlerini artırarak daha olumlu sonuçlar doğurabilecektir. Doğru yanıt A'dır.