MALİYE POLİTİKASI II

Bir ülkede oluşturulan toplam gelirin söz konusu ülkede yaşayan bireyler ya da hanehalkı
itibarıyla paylaşımını gösteren gelir dağılımı Kişisel (Bireysel) Gelir Dağılımı'dır.

Bölgesel gelir dağılımı, ülke sınırları içerisinde belirli bir dönemde ortaya çıkan gelirin
coğrafi olarak dağılımını ifade etmektedir. Bu dağılım, farklı bölgelerde yaşayan bireylerin
üretim süreci sonunda ortaya çıkan gelirden ne kadar pay aldıklarını göstermekte olup,
kırsal ve bölgesel kalkınmanın önemli bir belirleyicisidir

Piyasa mekanizmasına herhangi bir müdahale olmaksızın emek, toprak, girişim ve sermaye
faktörlerinin, bireylerin, bölgelerin ya da sektörlerin belirli bir dönemde oluşan gelirden
aldıkları paya birincil gelir dağılımı denilmektedir.

İkincil gelir dağılımı ise devletin vergi ve kamu harcamaları gibi araçları ile gelirden
pay alan faktörlerin kavuştuğu satın alma gücünü yeniden dağıtmasıdır.

Dikey gelir dağılımı yüksek ve düşük ödeme gücüne sahip gruplar arasındaki gelir dağılımını göstermektedir. Yatay gelir dağılımı ise aynı ödeme gücüne sahip olması beklenen gruplar arasındaki gelir dağılımıdır.

Değişim aralığı, bir topluluğa ait gelir dağılımı serisindeki en yüksek gelir ile en düşük
gelir arasındaki farkı esas almaktadır.

Değişim Aralığı = En yüksek gelir – En düşük gelir

Gini Katsayısı ise yine Lorenz eğrisinden türetilmekte ve kişisel gelir dağılımın ölçümü
için sıklıkla başvurulan bir ölçü olarak ele alınmaktadır. Bu katsayı 0 ile 1 arasında değişen
değerler alabilmektedir. Şayet toplumdaki gelirin mutlak eşitlik çerçevesinde paylaşılması
söz konusu ise yani Lorenz Eğrisi 45°’lik bir doğru şeklinde ise Gini katsayısı 0 değerini
alacaktır. Buna karşılık mutlak eşitsizliğin olduğu ve gelirin tamamının tek bir kişi tarafından
kullanıldığı ekstrem durumda ise Gini katsayısı 1’e eşit olacaktır.

Soruda verilen değerlere bakıldığında mutlak eşitliğe en yakın ülkenin III ülkesi olduğu söylenebilir. Çünkü bu ülkenin katsayısı sıfıra en yakın olan ülkedir.

Bireyin ya da bir grubun kamusal politikalardan net
yarar sağlamasına (Kamu harcamalarından yararlanması
nispeten daha az vergi ödemesi) mali rant denilmektedir. Bunun
yanında bireyin ya da belirli bir grubun kamusal politikalara
net katkı yapmasına ise mali sömürü (yararlandığı kamu
harcamalarından daha fazla vergi ödemesi) denilmektedir.

Maliye politikasının bir diğer aracı kamu borçlanmasıdır. Bu aracın gelir dağılımı üzerindeki
etkileri ise borçlanma miktarına, finansman kaynaklarına, borçlanma senetleri
için belirlenen faiz haddine ve faiz haricinde sağlanan diğer avantajlara göre değişiklik
arz edecektir.

Gelir dağılımı genel olarak bir ülkede belirli bir dönemde mal ve hizmet üretimi ile doğan nihai gelirin bireyler, üretim faktörleri, sektörler ya da bölgeler itibarıyla dağılımını ifade etmektedir. bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Keynesyen Yaklaşıma göre talep yapısının, kaynakların etkin kullanımı üzerinde gösterge oluşturabilmesi adil gelir dağılımının varlığına bağlıdır. bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Genel olarak gelir dağılımını etkileyen faktörler üç alt başlık altında ele alınabilir. Bunlar; i) Faktör fiyatları, ii) Servet dağılımı ve iii) Beşerî sermaye dağılımı şeklindir. bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Gelir dağılımı, bir ekonomide belirli bir dönemde oluşturulan nihai gelirin bireyler, üretim faktörleri, bölgeler, sektörler ya da sosyal sınıflar arasında paylaşımına ilişkin bilgiler vermektedir. Genel olarak

• Fonksiyonel (işlevsel) gelir dağılımı: Gelirin üretim faktörleri arasındaki dağılımını,

• Kişisel (bireysel) gelir dağılımı: Gelirin bireyler arasındaki dağılımını,

• Sektörel gelir dağılımı: Üretim sürecinde gelirin hangi sektörce ne kadar katma değer yaratılarak oluşturulduğunu,

• Birincil ve ikincil gelir dağılımı: Yaratılan gelirin kamu müdahalesi öncesi ve sonrasındaki dağılımını,

• Yatay ve dikey gelir dağılımı: Gelirin toplumun farklı sosyal tabakaları itibarıyla dağılımını, gösterir. bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Dikey Gelir Dağılımı: Gelirin farklı ödeme gücüne sahip olması beklenen gruplar arasında dağılımı. bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Gelir dağılımı serisinde uç değerlerin karşılaştırılmasında yararlanılan diğer araç aralık ölçüsüdür. Aralık ölçüsünde de serideki en yüksek ve en düşük gelir elde edenler karşılaştırılmaktadır. Ancak aralık ölçüsünde en yüksek ve en düşük gelirler arasındaki fark ortalama gelire oranlanmaktadır.

Aralık Ölçüsü = (En yüksek gelir – En düşük gelir)/Ortalama gelir

Yatay eksende kümülatif ya da birikimli nüfus yüzdesi, dikey eksende ise bu nüfus ile elde edilen gelir yüzdesinin yer aldığı Lorenz eğrisi, gelir dağılımının istatistiksel ve görsel olarak ele alınmasına aracı olmaktadır. Bu eğri genel olarak oluşan toplam gelirin nüfus itibarıyla paylaşımını göstermekte olup, bir toplumdaki nüfusun yüzde kaçı tarafından gelirin yüzde kaçının elde edildiğini ortaya koymaktadır. bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Gini katsayısı 0’a yaklaştıkça yani azaldıkça gelir dağılımındaki eşitsizlik azalırken, 1’e yakınsadıkça yani arttıkça gelir eşitsizliği de artacaktır. bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Vergi sisteminin gelir dağılımı üzerindeki etkilerini belirleyen faktörler genel olarak;

• Vergilerin yapısı: Vergilerin konusu, matrahı, uygulanan muafiyet ve istisnalar ile indirimler, tarife yapısı.

• Adil gelir dağılımı için kullanılan vergilerin vergi hasılatı içerisindeki payı,

• Vergilerin yansıtılma kolaylığı/zorluğu,

• Vergilerin gelir esnekliği,

bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Maliye politikasının bir diğer aracı kamu borçlanmasıdır. Bu aracın gelir dağılımı üzerindeki etkileri ise borçlanma miktarına, finansman kaynaklarına, borçlanma senetleri için belirlenen faiz haddine ve faiz haricinde sağlanan diğer avantajlara göre değişiklik arz edecektir. bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.