MALİYE POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 9

Merkezî yönetimin sakıncaları;

Cevabımız E seçeneğidir.

Günümüzde genel kabul görmüş yaklaşıma göre bir idarenin yerel yönetim sayılabilmesi için bazı şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Buna göre yerel yönetimler;

Cevabımız A seçeneğidir.

Vergi politikalarının yerelleşmesinde göz önünde bulundurulması gereken bazı kriterler bulunmaktadır;

Cevabımız C seçeneğidir.

Merkezî yönetimle yerel yönetimler arasında ve bazen de yerel yönetimlerin birbirleri arasında meydana gelen dengesizliklerin giderilmesi, mali denkleştirme veya mali tevzin olarak adlandırılmaktadır. İdarelerarası mali denkleştirmenin dikey ve yatay olmak üzere iki boyutu vardır. Cevabımız D seçeneğidir.

Borçlanma kamu maliyesi teorisine göre sadece bazı özel koşullarda başvurulması gereken önemli bir politika aracı olmasına rağmen, yerel yönetim bütçelerindeki ağırlığı gün geçtikçe artmaktadır. Bu gelişmenin temelinde ise yerel vergiler ve idarelerarası mali aktarımların yatırım harcamaları için yetersiz kalması ve ödenemeyen yerel borçların merkezî yönetim tarafından üstlenilmesi gibi etkenler yer almaktadır. Yerel yönetimlerin borçlarının merkezî yönetim tarafından üstlenilmesi ahlaki riziko sorununu ortaya çıkarmaktadır. Dolayısıyla yerel yönetimlerin piyasadan borçlanabilmesine imkân verilmesi yerel özerklik açısından olumlu bir durum olsa da kamu borcunun artmasını da beraberinde getirebilmektedir. Cevabımız B seçeneğidir.

Tiebout’un modelinde yerel yönetimler bireyler için, onların arzu ettikleri kamusal mal ve hizmetleri sunarak rekabet etmektedirler. Tiebout’a göre “seçmen-tüketici kamusal mallarla ilgili tercih yapısını en iyi tatmin eden topluluğu tercih edecektir. Toplulukların sayısı ve aralarındaki farklılıkların fazlalığı arttıkça seçmen tüketicinin tercih pozisyonunu tam olarak gerçekleştirme olasılığı da artacaktır.” Tiebout’un geliştirdiği bu modele “ayakla oylama modeli” adı da verilmektedir. Cevabımız E seçeneğidir.

1990’lardan sonra, bazı gelişmekte olan ülkelerde uygulamaya konulan mali yerelleşme reformlarının, bölgeler arası artan eşitsizlik, yüksek enflasyon ve yerel yönetimlerin teknik yetersizliklerine bağlı olarak temel kamu hizmetlerinin sunumunda aksamalar şeklinde olumsuz sonuçlar doğurduğu görülmeye başlanmıştır. Dolayısıyla dikkatler mali yerelleşmenin ekonomik büyüme üzerindeki etkilerinin yanında fiyat istikrarı üzerindeki etkilerinin de incelenmesine yönelmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, mali yerelleşmenin enflasyon üzerinde farklı etkilerinin bulunduğu gözlemlenmiştir. Yani mali yerelleşmenin enflasyon üzerindeki etkileri çift yönlü olabilmektedir. Mali yerelleşme konusundaki teorik yazın genellikle gelişmiş ülkelere dayanmaktadır. Mali yerelleşmenin başarısı için gerekli kurum ve uygulamalar ise gelişmekte olan ülkelerde genellikle çok zayıftır. Düşük gelir düzeyine sahip gelişmekte olan ülkelerde, kamu kesiminin mali açıkları ve halkın temel kamu hizmetlerine olan ihtiyacı bir hayli yüksektir. Talepkâr toplum karşısında zorlanan gelişmekte olan ülkeler, uluslararası organizasyonların teşvikiyle dikkatli bir biçimde tasarlanmamış, ayakları yere basmayan mali yerelleşme reformlarını uygulamaya koyabilmektedirler.  Cevabımız A seçeneğidir.

Mali yerelleşmenin makroekonomik istikrara zarar vermeyip aksine güçlendirebileceğine yönelik iddialardan ilki, mali yerelleşmenin merkez bankasının bağımsızlığını artırarak fiyat istikrarını sağlayabileceğidir. Mali yerelleşmenin makroekonomik istikrarı güçlendirebileceğine yönelik iddialardan ikincisi ise istikrar politikalarının uygulanmasını kolaylaştırabileceği savıdır. Makroekonomik istikrar politikalarının yerelleşmesi savının üçüncü ve son varsayımı ise merkezî yönetimin borçlarının emisyonla ödenmesinin yarattığı enflasyonist etkilere dayanmaktadır. Bu imkâna sahip olmayan yerel yönetimlerin sermaye piyasalarından borçlanması daha zor ve sıkı kontrollere tabi olduğunda daha istikrarlı olabilecektir. Cevabımız D seçeneğidir.

Bazı görüşler mali yerelleşmeden sağlanacak refah kazanımlarının, yarattığı mali dengesizlikler sonucunda, makroekonomik istikrara verdiği zararla ortadan kalkacağını ileri sürmektedirler. Mali yerelleşmenin dört yolla makroekonomik istikrarı bozabileceği, dolayısıyla enflasyonu arttırabileceği ileri sürülmektedir. İlk olarak, yeterli ve açık kurumsal kısıtlamalar olmaksızın mali yerelleşme, yerel yönetimlerin borçlanma güdüsünü arttırabilecektir. İkinci olarak mali yerelleşmeyle kamu harcama bileşimindeki değişiminin toplam talebi ve dolayısıyla fiyatlar genel düzeyini önemli bir biçimde etkileyebileceği ileri sürülmektedir. Üçüncü olarak, bazı vergilerin yerel yönetimlere aktarılmasının makroekonomik istikrar üzerinde olumsuz etkilerinin olabileceği varsayılmaktadır. Dördüncü olarak, mali yerelleşmeyle yerel yönetimlere de kendi mali politikalarını uygulama imkânı verildiğinde, bu durumun merkezî yönetimin makroekonomik politikalarını karmaşıklaştırabileceği ileri sürülmektedir. Cevabımız C seçeneğidir.

1951 yılında Paris Antlaşması ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurulmuştur. Bu topluluk Avrupa’da uluslarüstü prensiplere göre oluşturulan ilk örgütlenme olmuş ve günümüz Avrupa Birliği’nin de temellerini atmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Serbest ticaret bölgesi, üye ülkeler arasında, ürettikleri mallarda ticaretin serbestleştiği aşamadır. Üyeler arasında ticareti kısıtlayan tarife-kota gibi engellerin bazılarının kaldırıldığı ve üye ülkelerin yükümlülüğü altında bulundukları üçüncü ülkelere karşı ülkelerin kendi özel tarifelerini uyguladığı bir ekonomik birleşme türüdür. Doğru yanıt C'dir.

AB'de serbest ticaret bölgeleri ve Gümrük Birliğinin yanı sıra üye ülkeler arasında üretim faktörlerinin dolaşımının da serbest bırakıldığı bütünleşme türüne ortak pazar adı verilir. Bu bütünleşme şeklinde Birliğe üye ülkeler, sınırları kaldırarak ve aralarındaki Gümrük Birliği ilkelerini de koruyarak kendi aralarında emek, sermaye, mal ve hizmetler gibi üretim faktörlerinin serbest hareketliliğini sağlayarak bir ortak pazar oluştururlar.

1992’de Maastricht Antlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte AB ülkeleri bir Ekonomik ve Parasal Birlik oluşturulması konusunda anlaşmaya varmışlardır. Bu birliğin oluşturmalarının temel amacı, AB’de dengeli ve sürdürülebilir bir ekonomik büyüme sağlamaktır. Ekonomik ve Parasal Birlik, üye devletlerin ekonomik ve parasal politikaların uyumlaştırılması ve ortak para birimi avronun yürürlüğe konulması sürecinde hayata geçirilmiştir.

AB'de “Maastricht Kriterleri” olarak adlandırılan yakınlaşma kriterleri tespit edilmiş ve bunlara uyulmaması durumunda uygulanacak yaptırımlar belirlenmiştir. Bu yaptırımlar:

-Üye ülkelerin bonolarının sağlıksız olduğu yolunda bir bildiri yayınlanması,

-Avrupa Yatırım Bankasının ilgili ülkeye borç vermemesi,

-Aşırı bütçe açığının raporlanmasını takiben, 10 ay içinde, ceza tutarının öncelikle
Komisyon nezdinde faizsiz bir hesaba yatırılması,

-Alınan önlemlere rağmen aşırı bütçe açığının iki yıl içinde düzeltilmemesi hâlinde,
üye devlet tarafından yatırılan tutarın, para cezasına dönüştürülmesi,

-Uyum kriterlerinde öngörülen yüzde 3’lük referans değerden sapmaya bağlı olarak
GSYİH’nin yüzde 0,2 ila yüzde 0,5’i arasında bir ceza uygulanması şeklindedir. Doğru yanıt E'dir.

Avro bölgesinde maliye politikalarındaki zayıflığı gidermek ve AB’de ekonomi yönetimini güçlendirmek için Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve sonradan “altılı paket” olarak adlandırılacak olan altı adet yasal düzenleme 13 Aralık 2011’de yürürlüğe girmiştir. Altılı paket, dört tanesi daha sıkı mali disiplin için İstikrar ve Büyüme Paktı’nı güçlendiren, iki tanesi AB’de makroekonomik dengesizlikleri tespit etmek, önlemek ve düzeltmek için bir prosedür oluşturulmasını sağlayan beş adet tüzük ve bir adet direktiften oluşmaktadır. Paket, bir antlaşma değişikliği yapılmasını gerektirmeyip mevcut araçların kullanılmasını öngörmektedir. Ayrıca paketle ülkelerin mevcut ekonomik durumunun düzeltilmesi öngörülmüş ve birliğe yeni ülke eklenmesi söz konusu olmamıştır. Doğru yanıt B'dir.

Altılı Paket’in önemli bir yeniliği de Makroekonomik Dengesizlikler Prosedürü’dür. Bu prosedür kapsamında on temel makroekonomik gösterge üzerinden değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme sonucunda Konsey Aşırı Dengesizlik Prosedürü başlatarak önce ilgili ülkeden bir mevduat yatırmasını isteyebilir, eğer ülke düzeltici önlem almazsa ülkenin GSYİH’sinin %0,1’i kadar bir ceza uygulayabilir. Doğru yanıt A'dır.

Altılı Paket ile getirilen yeni kurallardaki harcama kavramı sınırlayıcı anlamda kullanılmıştır. Faiz ödemeleri, işsizlik harcamalarının konjonktürel kısmı ve AB fonlarıyla finanse edilen Avrupa programlarına ilişkin harcamalar kapsam dışındadır. Doğru yanıt E'dir.

Mali Sıkılaştırma Antlaşması, İstikrar ve Büyüme Paktı’nın yeni ve daha bir sert versiyonu olarak 2 Mart 2012’de Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti ve Hırvatistan (AB’ye Temmuz 2013’te üye olduğu için) hariç Avrupa Birliğindeki tüm üye ülkeler tarafından imzalanan hükümetlerarası bir sözleşmedir.

Mali Sıkılaştırma Antlaşması'nın III. Başlığı olan Mali Sıkılaştırma Kısmında yer alan kurallar Antlaşma’nın yürürlüğe girmesinden sonra en geç bir yıl içerisinde bağlayıcı ve kalıcı nitelikteki hükümler içeren tercihen anayasalarda ya da ulusal bütçe süreçlerinde uyulmasını garanti eden başka türlü düzenlemeler yoluyla, sözleşmenin taraflarının ulusal hukuklarında yürürlüğe girmelidir. Doğru yanıt A'dır.

Reel sektör krizleri mal, hizmet ve iş gücü piyasalarında ciddi daralmalar olarak ortaya çıkarlar ve üretim miktarının azalması, tam istihdam düzeyinden uzaklaşılması, ekonomide atıl kapasitenin oluşması ve işsizliğin artması gibi olumsuz sonuçlar yaratırlar. Mal ve hizmet piyasalarında ortaya çıkan krizler enflasyon krizleri ve durgunluk (resesyon) krizleri olarak, iş gücü piyasalarında ortaya çıkan krizler ise işsizlik krizleri olarak adlandırılırlar. Doğru yanıt A'dır.