MALİYE POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 14

İkiz krizler, bankacılık ve para krizlerinin eş zamanlı ortaya çıkma durumunu ifade etmektedir. Cevabımız D seçeneğidir.

Birinci nesil kriz modelleri, mevcut ekonomi politikalarının yetersizliği ile krizi özdeştirirken, krizleri açıklamada ikinci nesil kriz modelleri ekonomi politikalarının sürdürebilirliğiyle alakalı oluşan beklentilerdeki ani değişikleri incelemektedir. Diğer model olan üçüncü nesil kriz modelleri, krize sebebiyet veren faktörü politika yapıcıların, banka ve finansal kuruluşların ahlaki riskin tanımına giren politikaları olarak açıklamaktadır. Cevabımız A seçeneğidir.

Ekonomik krizle mücadele etmek için hazırlanan optimum mali paket hızlı, büyük, kalıcı, çeşitlendirilmiş, koşullu, kolektif ve sürdürülebilir olmalıdır. Hızlı olmalıdır çünkü anında eyleme geçilmesi gerekmektedir. Yeterince büyük olmalıdır çünkü talepteki mevcut ve beklenen düşüş son derece büyük olabilmektedir. Kalıcı etkiye sahip olmalıdır çünkü ekonomik durgunluk krizin ardından uzun bir süre devam etmektedir. Çeşitlendirilmiş bir içeriğe sahip olmalıdır çünkü ekonomik krize yol açan pek çok belirsiz etken bulunmaktadır. Koşullu olmalıdır çünkü ekonomik aktörler karar alıcıların ekonomik kriz koşulları ortaya çıktığında müdahalede bulunacaklarından ve tekrar bir “Büyük Buhran” yaşanmayacağından emin olmalıdır. Kolektif olmalıdır çünkü mali durumu uygun olan her ülke katkıda bulunmalıdır. Ayrıca borçlanmanın artmasına ve finansal piyasaların olumsuz tepkisine yol açmayacak şekilde sürdürülebilir de olmalıdır. Cevabımız A seçeneğidir.

Teorik olarak, mal ve hizmetlere yapılan kamu harcamalarının, transferler veya vergi indirimlerine oranla daha büyük çarpan etkileri vardır. Ancak uygulamada, kamu harcamalarındaki artış, israftan kaçınma düşüncesi ile sınırlandırılmaktadır. Talep düşüşüne karşı kamu harcamaları yoluyla etkili bir biçimde mücadelede bulunabilmek için, ilk olarak hükûmetler mevcut programların kaynak yetersizliği nedeniyle kesilmediğinden emin olmalıdırlar. Özellikle, dengeli bütçe kurallarına tabi olan merkezi hükûmetler veya yerel yönetimler çeşitli harcama programlarını askıya almaya ve/veya gelirlerini artırmaya zorlanabilmektedirler. Ekonomik döngüleri yeterli seviyede dikkate almayan bu tür bütçe kısıtlamalarına karşı önlem alınmalıdır. Yerel yönetimler için bu sınırlandırmalar, merkezî yönetimden yapılacak transferlerle hafifletilebilmektedir. İkincisi finansman eksikliği veya makroekonomik kaygılar nedeniyle ertelenen, kesintiye uğratılan veya reddedilen, onarım ve bakım projelerinden yatırım projelerine kadar birçok harcama programı hızlı bir şekilde tekrar başlatılmalıdır. Ayrıca bu projelerin iyi bir uzun vadeli gerekçeye ve güçlü dışsallıklara sahip olmaları (örneğin, çevresel amaçlar için) doğrudan ve beklentiler yoluyla talebin ve yatırımların artmasına yardımcı olabilmektedir. Mevcut koşullarda firmaların karşı karşıya kaldığı yüksek risk göz önüne alındığında, özel sermaye eksikliğinden askıya alınacak yararlı projeler için özel-kamu ortaklıklarında devlet daha büyük bir pay almalıdır. Cevabımız E seçeneğidir.

Tüketici harcamalarının maliye politikası aracılığıyla desteklenmesinde bazı faktörleri göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Bu noktada tüketimi üç spesifik faktör etkilemektedir:

Cevabımız B seçeneğidir.

Avrupa Birliği: 28 üye ülkeden oluşmaktadır bu ülkeler; Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Güney Kıbrıs Cumhuriyeti, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık ve Hırvatistan’dır.

Avrupa Birliği: 28 üye ülkeden oluşmaktadır bu ülkeler; Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Güney Kıbrıs Cumhuriyeti, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık ve Hırvatistan’dır. Ülkemiz İzlanda, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ile birlikte aday ülke statüsündedir.

Gümrük Birliği:
Üyelerin karşılıklı ticaretleri üzerindeki gümrük tarifeleri, kotalar, ithal ve ihraç yasaları gibi her türlü engel veya kısıtlamaların kaldırıldığı bütünleşme şeklidir.

1992’de Maastricht Antlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte AB liderleri bir Ekonomik ve Parasal Birlik oluşturulması konusunda anlaşmaya varmışlardır.

Ortak Pazar
Serbest ticaret bölgeleri ve Gümrük Birliğinin yanı sıra üye ülkeler arasında üretim faktörlerinin dolaşımının da serbest bırakıldığı bütünleşme türüdür.

“Maastricht Kriterleri” olarak adlandırılan yakınlaşma kriterleri tespit edilmiş ve bunlara uyulmaması durumunda uygulanacak yaptırımlar belirlenmiştir. Böylece tüm Birlik üyelerinin, yıllardan beri disiplinli para ve maliye politikaları uygulayarak, uzun vadeli fiyat istikrarını sağlamış olan Almanya’nın standartlarına uyum sağlamaları amaçlanmıştır.

1996’da Dublin’de yapılan Komisyon toplantısında İstikrar ve Büyüme Paktı’nın ilkeleri üzerinde anlaşmaya varılmıştır.

Avro bölgesine ilişkin endişeler 2009 yılı sonlarında haklı çıkmaya başlamış ve ilk kriz Yunanistan’da patlak vermiştir. Yunanistan krizi ile birlikte Ekonomik ve Parasal Birliğe ilişkin spekülasyonlar artmış, krizin Avro bölgesindeki diğer
ülkelere de yayılacağı, Ekonomik ve Parasal Birliğin bütün olarak ekonomik istikrarının bozulacağı, hatta dağılma riskiyle karşı karşıya kalacağı yönünde endişeler ortaya çıkmıştır.

Konjonktürel Döngü:
Ekonominin reel üretim hacminde gözlenen söz konusu iniş ve çıkışlardır. Konjonktür ekonomide büyüme ve daralma dönemlerinin dönüşümlü olarak yaşanmasını ifade eder. Bu nedenle konjonktüre ilişkin temel ölçüt reel gayrisafi millî hasılanın artış ve azalışıdır.

Eurobond: Eurobond, ihraç edildiği ülkenin veya piyasanın ana para biriminden farklı bir para birimi cinsinden bir borçlanma aracıdır. Eurobond’lar harici bir
para biriminde verildiğinden, genellikle dış tahviller olarak adlandırılır.

Merkezî yönetimin sakıncaları ise
• Bürokrasi ve kırtasiyeciliğe yol açması,
• Devletin taşra teşkilatı ve merkez arasında sürekli uzun yazışmaların yapılması,
• Hizmetlerin yerel ihtiyaçlara göre yürütülmesinin güç olması,
• Demokratik ilkelere uygun olmaması,
• Görevlilerin yerel halkın taleplerini dikkate almamaları,
• Yerel halkın doğrudan kendini ilgilendiren işlere dâhil olamamasıdır.

Günümüzde genel kabul görmüş yaklaşıma göre bir idarenin yerel yönetim sayılabilmesi için bazı şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Buna göre yerel yönetimler;
i. Kamu tüzel kişiliğine sahip olmalıdırlar. Merkezî idareden ayrı bir kamu tüzel kişiliği olmayan kuruluş yerinden yönetim kuruluşu olarak nitelendirilemez.
ii. Personel bağımsızlığına sahip olmalıdır. Atanan değil, seçimle iş başına gelen yöneticilerin varlığı gerekir.
iii. Mali bağımsızlığa sahip olmalıdır. Yerel yönetim, kendine has ve yeterli düzeyde gelir kaynakları ve bütçesi var ise kamu hizmetlerini yerine getirip merkezî idareye karşı özerk olabilir.

iv. Bir kuruluşun yerel yönetim kuruluşu olabilmesi için hiyerarşik denetimin olmaması gerekir, bu kuruluşlar sadece vesayet denetimi ile denetlenebilir.

Üniter Devlet: Devletin, ülke, millet ve egemenlik unsurları ile yasama ve yargı organları bakımından teklik özelliği gösterdiği yönetim şeklidir. Üniter devleti, devletin unsurlarında ve organlarında teklik özelliğiyle tanımlayabiliriz.

Federalizm: Dış işleri ve ticari konularda bir üst yönetime bağlı ancak iç yapıları itibarıyla özerk olan devletlerin oluşturduğu
siyasi bir birlik yaklaşımıdır.

Vergi politikalarının yerelleşmesinde göz önünde bulundurulması gereken bazı kriterler bulunmaktadır;

• Yerel yönetimler bölgeler arası en az mobiliteye sahip vergi tabanlarını vergilendirmelidir.
• Gelir vergileri küresel matrahı en etkin biçimde kapsayan yönetim düzeyince uygulanmalıdır.
• Gelirin yeniden dağılımını hedefleyen artan oranlı vergiler merkezî yönetimce uygulanmalıdır.
• İstikrar sağlamaya yönelik vergiler merkezî yönetimce alınmalı ve yerel vergiler dönemsel olarak istikrarlı olmalıdır.
• Bölgesel olarak eşit olmayan bir biçimde dağılmış vergi tabanları merkezî yönetimce vergilendirilmelidir.
• Faydalanma vergileri ve kullanıcı harçları tüm düzeyler için uygundur