MALİYE POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 11

Ekonomik büyümenin yenilenemeyen doğal kaynakların tüketilmesi pahasına
gerçekleştirilmesi ise geleceksiz büyümedir.

Gelişmekte olan ülkelerde tasarruf oranlarında düşüklüğün sebepleri arasında, gelir düzeyinin düşüklüğü, hanehalkı tüketimindeki artış, düşük kadın istihdam oranı, dış ticaret hadlerinde yaşanan negatif şoklar, yüksek cari açık, finansal sistemin bankacılık sektörü ağırlıklı olması dikkat çekmektedir. Ayrıca makroekonomik ve politik istikrarın sağlanması, kayıt dışı ekonominin varlığı ve
özellikle üretimde artan ithalat bağımlılığı da son zamanlarda gelişmekte olan ülkelerde tasarruf düşüşünün temel nedenleri arasında yer almaktadır.

Vergi teşviklerinin temel amaçları şu şekilde sıralanabilir:

• Bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmak
• Rekabet gücünü arttırmak
• Büyük ölçekli yatırımlara destek olmak
• Sektörel kümelenmeyi desteklemek
Teşvikler çeşitli şekillerde sınıflandırılabilmektedir:
• Amaçlarına göre (yatırım teşvikleri, ihracat teşvikleri, yabancı sermaye teşvikleri vs.)
• Kapsamına göre (ekonominin tamamı, bir kısmı, belirli bir sektör)
• Veriliş şekline göre (ayni teşvikler, hibe, bağış, vergisel teşvikler, krediler, fiyat teşvikleri)

Ülkemizde uygulanan Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları aşağıdaki kriterlere uyan yatırımlar  kapsamında desteklenmektedir:
• Yatırımla imal edilecek ürüne yönelik yerel üretim kapasitesi ürünün ithalatından az olmalıdır.
• Yatırımın asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL olmalıdır.
• Yatırım asgari %40 katma değer yaratmalıdır (rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu şart aranmamaktadır).
• Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibarıyla en az 50 milyon
ABD olmalıdır (yurt içi üretimi olmayan mallarda bu şart aranmamaktadır).

Aşağıdaki kriterlere uyan yatırımlar Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında desteklenmektedir:
• Yatırımla imal edilecek ürüne yönelik yerel üretim kapasitesi ürünün ithalatından az olmalıdır.
• Yatırımın asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL olmalıdır.
• Yatırım asgari %40 katma değer yaratmalıdır (rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu şart aranmamaktadır).
• Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibarıyla en az 50 milyon
ABD olmalıdır (yurt içi üretimi olmayan mallarda bu şart aranmamaktadır).

KDV İadesi: Asgari sabit yatırım tutarı 500 milyon TL’nin üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV iade edilmektedir.

Üretken kapasite artışı ekonomik büyüme kapsamı içindedir. Diğerleri ekonomik kalkınma kapsamındadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ekonomik kalkınma büyüme ile birlikte ortaya çıkan yapısal değişimlerdir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bir ekonomide büyümenin temel kaynakları, fiziki sermaye, iş gücü, doğal kaynaklar ve teknolojik gelişmedir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Ekonomik büyümenin sağlanmasında devlete düşen roller ulusal tasarrufların artırılması, kamu harcamaları yoluyla ekonomik büyümenin sağlanması ve kamu gelirleri yoluyla tasarruf ve sermaye birikiminin arttırılması sayılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Düşük cari açık değil yüksek cari açık bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

KÖİ türleri olarak; Yap-İşlet Devret (YİD), Yap-İşlet (Yİ), Yap-Kirala-Devret (YKD), İşletme Hakkı Devri (İHD) sayılabilir. Kirala işlet bunlar arasında sayılmamıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Büyük ölçekli KÖİ projelerinin en önemli dezavantajları, hem kamu hem de özel sektör açısından yüksek finansman gereksinimi ortaya çıkarmasıdır. Aynı zamanda kamu ile özel sektör arasındaki ilişkiyi düzenleyen sözleşmelerin karmaşıklaşmasına da neden olmasıdır. Ayrıca projelerin ekonomiye katkısı ve kaynakların etkin kullanılıp kullanılmadığı konularında da tartışmalar bulunmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Beşerî sermayenin işsizliği azaltığına dair yeterli veri yoktur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Vergiler yoluyla özel sektör yatırımlarının özendirilmesinde kullanılan araçlar ise vergisel teşvikler olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Gelir dağılımını düzeltmek ekonomik büyüme için yapılan vergi teşvikleri arasında yer almaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Merkezî yönetimin yararları;

‘’Bürokrasi ve kırtasiyeciliğe yol açması,’’ sakıncayı diğer seçenekler yararları ifade eder. Doğru cevap D’dir.

Merkezî yönetimin sakıncaları:

‘’Bölgeler arasında eşitliği sağlamaya yardımcı olması’’ ifadesi yarar ifade ettiğinden doğru cevap B’dir.

Günümüzde genel kabul görmüş yaklaşıma göre bir idarenin yerel yönetim sayılabilmesi için bazı şartların sağlanmış olması gerekmektedir. Buna göre yerel yönetimler;

Kamu tüzel kişiliğine sahip olmalıdırlar. Merkezî idareden ayrı bir kamu tüzel kişiliği olmayan kuruluş yerinden yönetim kuruluşu olarak nitelendirilemez.

Personel bağımsızlığına sahip olmalıdır. Atanan değil, seçimle iş başına gelen yöneticilerin varlığı gerekir.

Mali bağımsızlığa sahip olmalıdır. Yerel yönetim, kendine has ve yeterli düzeyde

gelir kaynakları ve bütçesi var ise kamu hizmetlerini yerine getirip merkezî idareye

karşı özerk olabilir.

Bir kuruluşun yerel yönetim kuruluşu olabilmesi için hiyerarşik denetimin olmaması gerekir, bu kuruluşlar sadece vesayet denetimi ile denetlenebilir. ‘’Hiyerarşik denetimin olması gerekir’’ ifadesi yukarıdaki açıklamalar ışığında yanlıştır. Doğru cevap C’dir.

Federalizm: Dış işleri ve ticari konularda bir üst yönetime bağlı ancak iç yapıları itibarıyla özerk olan devletlerin oluşturduğu siyasi bir birlik yaklaşımıdır. Federe devletlerin her biri kendi ülkesine, anayasasına sahip iken diğer devletlerle olan ilişkilerin düzenlenmesinde yetki federal devlete aittir. Doğru cevap A’dır.