MALİYE POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 7

Toplumu oluşturan birey ya da gruplar esas alındığında yüksek gelirliler ile düşük gelirliler arasında belirli bir dönemde elde edilen hasılanın nasıl dağıldığını dikey gelir dağılımı göstermektedir. Dolayısıyla dikey gelir dağılımı yüksek ve düşük ödeme gücüne sahip gruplar arasındaki gelir dağılımını göstermektedir. Yatay gelir dağılımı ise aynı ödeme gücüne sahip olması beklenen gruplar arasındaki gelir dağılımıdır. Doğru cevap B'dir.

Gelir dağılımı serisindeki her hanehalkı ya da grup gelirinin ortalamadan hangi ölçüde uzaklıkta olduğunun tespiti için ise varyans değeri kullanılmaktadır. Varyans değeri, ortalama gelir ile gözlemlenen gelir arasındaki farkların kareleri toplamının kişi sayısına yani nüfusa oranlanması ile bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Lorenz eğrisi, gelir dağılımının istatistiksel ve görsel olarak ele alınmasına aracı olmaktadır. Bu eğri genel olarak oluşan toplam gelirin nüfus itibarıylapaylaşımını göstermekte olup, bir toplumdaki nüfusun yüzde kaçı tarafından gelirin yüzde kaçının elde edildiğini ortaya koymaktadır. Eğer gelir dağılımında mutlak eşitlik söz konusu ise yani toplumdaki her birey gelirden eşit ölçüde pay alıyorsa Lorenz Eğrisi 45°’lik bir doğru (OBA) biçiminde olacaktır. Gelir dağılımında eşitsizlik arttıkça Lorenz Eğrisi de 45°’lik doğrudan uzaklaşacak, pelikan gagasına benzer bir şekilde eğri görünümünü alacaktır. Hatta mutlak eşitsizlik hâlinde ise Lorenz Eğrisi ters L biçimine gelecektir. Doğru cevap E'dir.

Bireyin ya da bir grubun kamusal politikalardan net yarar sağlamasına (Kamu harcamalarından yararlanması nispeten daha az vergi ödemesi) mali rant denilmektedir. Bunun yanında bireyin ya da belirli bir grubun kamusal politikalara net katkı yapmasına ise mali sömürü (yararlandığı kamu harcamalarından daha fazla vergi ödemesi) denilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Günümüzde sosyal devletin temel görevlerinden biri vatandaşların asgari yaşam standardında hayatlarını idame ettirebilmelerini sağlamaktadır. Bu kapsamda devlet, işsizlik, hastalıklar, emeklilik, yoksulluk ya da benzeri sosyal risklerin ortaya çıkması hâlinde bireylerin asgari bir refaha sahip olabilmesi için sosyal transfer mekanizması oluşturmakta ve kullanmaktadır. Nitekim sosyal transfer harcamalarına örnek olarak emekli, dul, yetim, şehit ve gazi yakınlarına yapılan ödemeler, engelli ve yaşlılara yapılan mali yardımlar, işsizlik sigortası kapsamında işsizlere tedarik edilen kaynaklar, öğrencilere verilen burslar ya da fakir ailelere sunulan ayni ve/veya nakdi yardımlar gösterilebilir. Doğru cevap B'dir.

Gelir vergisi, gerçek kişilerin (bireylerin) belirli bir dönemde elde ettikleri kazanç ve iratların safi tutarı üzerinden alınan bir vergidir. Genel olarak ayırma prensibi, en az geçim indirimi ve muafiyet ile istisnalar sayesinde subjektif bir karakteristiğe bürünebilen gelir vergisi, yansıtılması güç, artan oranlı tarifenin kolaylıkla uygulanabileceği yapıdadır. Bu nedenle etkin şekilde uygulanması hâlinde gelir dağılımını denkleştirme gücü son derece yüksektir. Bunun yanında mükelleflerin şahsi ve ailevi durumlarını kolaylıkla dikkate alabilen gelir vergisi, hem yatay hem de dikey adaletin sağlanabilmesine aracı olmaktadır. Gelir sahibi herkesin vergi mükellefi olarak değerlendirilmesi, en az geçim indirimi aracılığıyla asgari bir refah düzeyindeki gelirin vergi kapsamı dışında bırakılabilmesi gelir vergisinin bir diğer özelliğidir. Doğru cevap A'dır.

Gelir dağılımı genel olarak bir ülkede belirli bir dönemde mal ve hizmet üretimi ile doğan nihai gelirin bireyler, üretim faktörleri, sektörler ya da bölgeler itibarıyla dağılımını ifade etmektedir. Doğru cevap A’dır.

Gelir dağılımı genel olarak bir ülkede belirli bir dönemde mal ve hizmet üretimi ile doğan nihai gelirin bireyler, üretim faktörleri, sektörler ya da bölgeler itibarıyla dağılımını ifade etmektedir. Tüketimler bu faktörler arasında yer almadığından yanlıştır. Doğru cevap E’dir.

Bir ekonomik sistemde gelir, üretim faktörleri aracılığıyla ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Gelir dağılımı, bir ekonomide belirli bir dönemde oluşturulan nihai gelirin bireyler, üretim faktörleri, bölgeler, sektörler ya da sosyal sınıflar arasında paylaşımına ilişkin bilgiler vermektedir. Genel olarak:

• Fonksiyonel (işlevsel) gelir dağılımı: Gelirin üretim faktörleri arasındaki dağılımını, • Kişisel (bireysel) gelir dağılımı: Gelirin bireyler arasındaki dağılımını,

• Sektörel gelir dağılımı: Üretim sürecinde gelirin hangi sektörce ne kadar katma değer yaratılarak oluşturulduğunu,

• Birincil ve ikincil gelir dağılımı: Yaratılan gelirin kamu müdahalesi öncesi ve sonrasındaki dağılımını,

• Yatay ve dikey gelir dağılımı: Gelirin toplumun farklı sosyal tabakaları itibarıyla dağılımını,

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ‘’Türev gelir dağılımı’’ yanlıştır. Doğru cevap C’dir.

Yatay ve dikey gelir dağılımı: Gelirin toplumun farklı sosyal tabakaları itibarıyla dağılımını ifade ettiğinden doğru cevap D’dir.

Yatay gelir dağılımı, aynı ödeme gücüne sahip olması beklenen gruplar arasındaki gelir dağılımıdır. Doğru cevap E’dir.

Değişim aralığı, bir topluluğa ait gelir dağılımı serisindeki en yüksek gelir ile en düşük gelir arasındaki farkı esas almaktadır. Doğru cevap B’dir.

Gini Katsayısı, Lorenz eğrisinden türetilmekte ve kişisel gelir dağılımın ölçümü için sıklıkla başvurulan bir ölçü olarak ele alınmaktadır. Bu katsayı 0 ile 1 arasında değişen değerler alabilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Sosyal Transferler: Günümüzde sosyal devletin temel görevlerinden biri vatandaşların asgari yaşam standardında hayatlarını idame ettirebilmelerini sağlamaktadır. Bu kapsamda devlet, işsizlik, hastalıklar, emeklilik, yoksulluk ya da benzeri sosyal risklerin ortaya çıkması hâlinde bireylerin asgari bir refaha sahip olabilmesi için sosyal transfer mekanizması oluşturmakta ve kullanmaktadır. Nitekim   emekli, dul, yetim, şehit ve gazi yakınlarına yapılan ödemeler, engelli ve yaşlılara yapılan mali yardımlar, işsizlik sigortası kapsamında işsizlere tedarik edilen kaynaklar, öğrencilere verilen burslar ya da fakir ailelere sunulan ayni ve/veya nakdi yardımlar gösterilebilir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında ‘’Öğrencilere sağlanan eğitim müfredatı’’ yanlıştır. Doğru cevap D’dir.

Gelir vergisi, gerçek kişilerin (bireylerin) belirli bir dönemde elde ettikleri kazanç ve iratların safi tutarı üzerinden alınan bir vergidir. Doğru cevap A’dır.

Bütçe dengesine emanetler ile avanslarda meydana gelen net değişim eklendiğinde Bütçe Nakit Dengesine ulaşılır. Bütçe Nakit Dengesi = Bütçe Gelirleri – Bütçe Giderleri +/- Emanetler +/- Avanslar 

biçiminde ifade edilir.

Bütçe açıklarının reel etkileri olmayacağı ve ekonomik dengeyi etkilemeyeceğine ilişkin Ricardocu Denklik Yaklaşımın çeşitli varsayımları bulunmaktadır. Bunlar:
i. Bireylerin sonsuz bir yaşam süresine sahip olup, rasyonel ve ileri görüşlü olması,
ii. Sermaye piyasalarının etkin bir şekilde işlemesi, 

iii. Devlet ile bireylerin aynı faiz haddinden borçlanması,
iv. Vergilerin ertelenmesinin hane halkları itibariyle kaynakları yeniden dağıtmaması,
v. Tüm vergilerin saptırıcı bir etki oluşturmayan götürü nitelikte olması
şeklindedir.

Bütçe açıklarının iç borçlanma yerine dış borçlanma ile finansmanı durumunda ödemeler dengesi üzerinde de birtakım etkiler meydana gelebilmektedir. Nihayetinde bütçe açığı nedeniyle dış borçlanma yapılır ise kısa dönemde ülkeye net sermaye girişi olacak iken, borcun geri ödenmesinde ise bu kez tam tersine sermaye çıkışı meydana gelecektir. Dış borçlanma nedeniyle kısa dönemdeki net sermaye girişi ülke parasının değerlenmesini beraberinde getirecektir. Bu durum ithal ürünlerin göreli olarak daha ucuz hâle gelmesi ile ithalatı artırırken, ihracatı ise olumsuz yönde etkileyecek, ödemeler bilançosunun açık vermesine yol açacaktır. Bütçe açıklarının finansmanı sürecinde kullanılan dış borçların geri ödenebilmesi için döviz girişini artıracak tedbirler alınması gerekmektedir. Bu kapsamda ithalat kısılmalı ih racat ise artırılmalıdır. Yapılan dış borçlanma nedeniyle borç servisi için ihtiyaç duyulacak yabancı kaynaklar dış ticaret fazlası verilmesini zorunlu kılmaktadır.

Bütçe açıklarının finansmanı için devlet pasif ya da aktif senyoraj ile elde ettiği gelirleri kullanabilir. Ancak para arzını artırarak yani enflasyona göz yumarak elde edilecek gelirlerde üst sınır söz konusudur. Sürekli ve öngörülemez fiyat artışları belirli bir seviyenin üzerine ulaştığında özellikle tarhiyat ve tahsilat arasındaki sürede tahsil edilen vergi gelirlerinin reel değerinin enflasyon nedeniyle yıpranmasına neden olmaktadır. Bu durum ise kamu finansal gereksiniminin artmasını beraberinde getirmekte olup, bu husus Olivera- Tanzi etkisi olarak anılmaktadır.