MALİYE POLİTİKASI II - Deneme Sınavı - 14

Ortaçağ’ın sonu ile Yakınçağ’ın başlangıcı (1500-1800) arasındaki dönemde Batı Avrupa Ülkelerinde ciddi sosyoekonomik değişimler yaşanmıştır. Derebeyliğin çöküşü ile Rönesans, Reform ve Coğrafi Keşifler gibi gelişmelerin ivme kazandırdığı bu süreçte, feodal sistem yerine mutlak merkezî devlet anlayışı benimsenmiştir. Devletin sosyal refahı ve ülke zenginliğini artırabilmesi için aşırı müdahalesine izin veren bu sistem Merkantilizm olarak adlandırılmaktadır. Bu anlayışa göre toplumsal zenginliğin kaynağı sahip olunan altın ya da gümüş gibi kıymetli madenlerdir. Bu nedenle toplumun kıymetli madenlere
sahip olması ve söz konusu değerlerin stoklanarak biriktirmesi gerekir.

Merkantilizmin özellikleri ve devlet anlayışı:
• Zenginliğin ve refahın kaynağı kıymetli madenlerdir (külçe altın ya da gümüş).
• Refah artışı için altın ve gümüş stokunun artırılması gerekir. Bu artış ise dış ticaret
fazlası ile sağlanabilir.
• Ekonomik sistemde üretim tüketimden ve ihracat ithalattan fazla olmalıdır. Bu nedenle üretim ve ihracatın teşviki, ithalatın yasaklanması, tüketime kısıtlamalar ve
kontrol getirilmesi söz konusudur.
• Bu yaklaşım her yönden güçlü hâlde olan devletin düzenlemeler, kısıtlar, önlemler
ve vergi sistemi ile ekonomik hayata mutlak müdahalesini öngörür.
• Korumacı politikaların etkileriyle sürekli dış ticaret fazlası veren ülkelerde kıymetli maden stoku artmış, ancak bu artış paranın satın alma gücünün azalmasına neden olmuştur.

Merkantilizmin yoğun müdahaleciliğine tepki olarak değerlendirilebilecek “bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler” (Laissez faire, laissezpasser) şeklindeki meşhur slogan Fizyokratlara aittir.

Fizyokrasinin özellikleri ve devlet anlayışı:
• Zenginliğin kaynağı tarımsal faaliyetlerdir.
• Refah artışı için tarımsal üretim artırılması, verimli toprakların tarıma açılması
gerekir.
• Toplumsal ve ekonomik hayatın işleyişinde doğal düzen bulunmaktadır.
• Devlet doğal düzene müdahale etmemelidir. Yapılacak her türlü müdahale doğal
düzeni bozacaktır.
• Ekonomik hayatta tek bir vergi olmalı, o da tarım üzerinden almalıdır. Diğer vergiler (Gümrük Vergileri) doğal düzeni bozacak etkiye sahiptir.

Adam Smith, Thomas Malthus, Jean Baptiste Say, David Ricardo ve John Stuart Mill gibi filozofların düşünsel temelleri üzerinde şekillenen Klasik İktisadi Düşünce, özellikle 1700’lü yılların sonunda yaşanan teknik (Sanayi Devrimi) ve politik (Fransız İhtilali) gelişmelerin de etkileriyle 1929 yılına kadar geçecek süreçte uygulanacak politikaların temel belirleyicisi olmuştur.

Klasik Liberal Düşünceye göre bütün piyasalarda tam rekabet koşulları geçerlidir. Tam Rekabet Piyasasının Varsayımları - Atomisite: birbirini etkilemeyecek kadar çok üretici ve tüketicinin olması, -Mobilite: Piyasalara giriş ve çıkışta herhangi bir engelin olmaması, - Homojenlik: Alım satıma konu olan tüm ürünlerin tek tip olması, - Şeffaflık: Alıcı ve satıcıların istedikleri bilgiye istedikleri zaman ulaşabilmeleri.

Ülkemizde kamu kesimi bütçelerinde, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu esas alınmaktadır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Kamu Kesimi Finansman Dengesi: Merkezi yönetim bütçesi içerisinde yer alan kurum ve kuruluşlar, mahalli idareler, sosyal güvenlik kuruluşları, genel sağlık sigortası, fonlar, döner sermayeler ve İşsizlik Sigortası Fonu ve KİT’leri kapsamaktadır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Harcamalar vergi gelirlerinden az olursa bütçe açığı ortaya çıkmaz, bütçe fazlalığı ortaya çıkar. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Mevcut bütçe dengesine emanetler ile avanslarda meydana gelen net değişim eklendiğinde Bütçe Nakit Dengesine ulaşılır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Bütçe dengesinin ekonomik yansımaları değerlendirilirken faiz ödemelerinin enflasyon karşısındaki değer kaybı da dikkate alınmalıdır. Bu kapsamda operasyonel bütçe dengesi, bütçe giderlerinden tüm faiz ödemelerinin değil, enflasyon etkisi arındırılmış reel faiz ödemelerinin çıkarılması ile elde edilmektedir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Klasik Yaklaşıma göre kamu harcamaları minimum düzeyde tutulmalı, harcamaların finansmanında sadece vergiler gibi olağan kamu gelirleri kullanılmalı, harcamalar ile gelirleri gösteren bütçe mutlaka denk bağlanmalıdır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Klasik Liberal Yaklaşım, devletin bütçesinde yer alan harcamalar ile sadece savunma, diplomasi, adalet ya da iç güvenlik gibi kamusal hizmetlerin gerçekleştirilmesini ve harcamaların bu hizmet alanlarıyla sınırlı olacak şekilde minimum düzeyde tutulması gerektiğini savunmaktadır.Bütçenin mutlak denkliği haricinde açık ya da fazla vermesi tam istihdamda olan ekonomide olumsuz etkiler meydana getirecektir. Bütçe açıkları devletin mali ve parasal dengesinin bozulmasına, ekonomik istikrarsızlıkların doğmasına neden olacaktır. Kronik olarak açık veren bütçe, borç stokunun ve katlanılan faiz yükünün artmasını beraberinde getirecektir. Bir bütçenin denk sayılabilmesi, yapılan harcamaların ancak devletin normal gelirleri (vergiler, harçlar ya da mülk ve teşebbüs gelirleri gibi) ile karşılanması hâlinde geçerli olabilir. Ayrıca klasiklere göre bütçe fazlası veren bir devlet iktisadi hayatta likiditenin kısılmasına neden olacak, atıl kalan kaynakların etkin kullanımını engelleyecektir. Bu nedenle bütçe fazlasının da ekonomik sistem üzerinde olumsuz etkileri olacağını savunurlar. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Neoklasik Yaklaşıma göre bütçe açıkları, vergi yükünün gelecek nesiller üzerine aktarılmasına aracı olmaktadır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Keynesyen Yaklaşıma göre tam istihdam düzeyine varmayı amaçlayan devlet, kamu harcamalarını artırıcı ve gelirleri azaltıcı politikalar izleyebilir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Yapısalcı Yaklaşıma göre ülkelerin içinde bulunduğu siyasal, yapısal ve ekonomik problemler kronik bütçe açıklarının en önemli nedenidir. Bunlar arasında kişilik problemleri sayılmamıştır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

2008 yılında yaşanan Büyük Resesyon
resmî olarak sona erse de kalıcı etkileri iş arayanlar için zorluk yaratmaya devam etmektedir.

Aşağıdaki iş gücü piyasası göstergeleri hesaplanabilir:
• İş gücü - çalışan ve işsiz kişilerin toplamı
• İşsizlik oranı - iş gücündeki işsizlerin yüzdesi
• Katılma oranı - çalışma çağındaki nüfusta iş gücüne dahil olan kişilerin yüzdesi

İş döngüsü: Ekonominin reel
üretim hacminde gözlenen
söz konusu iniş ve çıkışlardır.
Konjonktür döngüsü olarak da
adlandırılır.

İş gücü - çalışan ve işsiz kişilerin toplamıdır.