MALİYE POLİTİKASI I

Bölgeler arasındaki coğrafi, tarihsel ve kültürel farklılıklar ile ekonomik ve sosyal farklıklar bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkışında belirleyici olan temel faktörlerdir. (Doğru Yanıt A'dır.)

Maliye politikaları kapsamında kullanılabilecek temel teşvik araçları vergiler ve kamu harcamalarıdır. (Doğru Yanıt B'dir.)

Ekonomik kalkınma, gelişmekte olan ülkelerde güncelliğini korumakta ve piyasa ekonomisi, kalkınma sürecinin ekonomik ve toplumsal ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalmaktadır. (Doğru Yanıt C'dir.)

Kalkınma sürecinde, gelişmekte olan ülkelerin temel sorunlarından birisi tasarruf yetersizliğidir. Gelişmekte olan ülkelerde ortalama gelir düzeyinin düşük olması, tüketim düzeyinin kısılarak tasarruf düzeyinin arttırılmasını güçleştirmektedir. Yatırım düzeyinin arttırılmasında tüketim (tasarruf) oranının değiştirilmesinin yanı sıra, tasarrufların selektif politikalar doğrultusunda kullanılması suretiyle de kalkınma sürecine müdahale söz konusu olabilir. Kalkınma sürecinde tasarruf açığına bağlı olarak gelişen finansman sorunlarının ortaya çıkardığı en önemli maliyet, kuşkusuz yüksek reel faizlerdir. (Doğru Yanıt D'dir.)

Vergisel teşvikler kapsamında kullanılan başlıca teşvik araçları; yatırım indirimi, hızlandırılmış amortisman, vergi indirimi ve muafiyeti, vergi tatili, indirilmiş gelir ve kurumlar vergisi alt başlıklarıyla ele alınabilir. (Doğru Yanıt E'dir.)

Sektörel gelişimi ön planda tutan kamu harcamalarında temel amaç, kamu tarafından desteklenmesi öngörülen ekonomik faaliyetlerin yatırım maliyetlerinin düşürülmesi ve kârlılıklarının arttırılmasıdır. (Doğru Yanıt A'dır.)

Amortisman miktarı arttıkça, işletmenin hesaplanan kârı azalacağından vergi matrahı düşecek ve vergi yükü azalacaktır. (Doğru Yanıt B'dir.)

Vergi istisna ve muafiyeti ile sektörel yapının gereklerine ve bölgesel dengesizliklerin niteliğine göre, bazı vergi mükellefleri ile bazı vergi konularına vergisel ayrıcalıklar sağlanmaktadır. (Doğru Yanıt C'dir.)

Sektörel ve bölgesel politikaların başarısı ve teşvik uygulamalarında maliye politikalarının karşı karşıya olduğu kısıtlar arasında bölge halkının isteklerinin farklı olması ve uzlaşamamaları bulunmamaktadır. (Doğru Yanıt D'dir.)

Yapılan yatırımın, yatırımın ve bölgenin niteliğine göre tamamının ya da belirli bir kısmının vergilendirilebilir gelirden indirilmesidir. (Doğru Yanıt E'dir.)

Sektörel maliye politikalarında önemli bir yere sahip olan teşvik politikaları, devlet tarafından desteklenmesi öngörülen faaliyetlerin kısmen ya da tamamen kamu kaynaklarıyla finanse edilmesi biçiminde tanımlanabilir. Ekonomik kalkınma sürecinde desteklenecek sektörlerin doğru belirlenmesi ve öncelikli olarak teşvik edilmesi önem taşımaktadır.

Ekonomik temelde küreselleşme olgusu, genel olarak, ülkeler arasında mal ve hizmet ile sermaye hareketliliğindeki artış olarak tanımlanabilir. Küreselleşme sürecinde ülkeler arasında emek, mal, hizmet ve sermayenin yoğun ve hızlı dolaşımı söz konusu olurken uluslararası ticaret hacminde ve doğrudan yabancı sermaye hareketlerinde önemli artışlar yaşanmıştır.

Ekonomi politikalarının nihai hedefi toplumsal refahın arttırılması olarak tanımlanırsa yeni dönemde öncelikli hedefin bir bütün olarak küresel refahın arttırılması olarak tanımlanması gerekir. Bu durumda, iç pazarda daha yüksek maliyetle mal üretiminin terk edilerek, bunun yerine daha düşük maliyetle üretim yapan ülkelerden ithalat yapılmasını öngören ticaret yaratılması kavramı yeni dönemin hedeflerine uygun bir araçtır.

Bir ülkede bölgeler arasındaki ekonomik ve sosyal gelişmişlik farkları, bölgesel dengesizlik olarak tanımlanabilir. Hemen hemen tüm ülkelerde farklı yoğunlulukta da olsa, bölgeler arasında bir takım dengesizlikler bulunmaktadır. Ancak gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere oranla bölgesel dengesizliklerin çok daha yoğun olarak yaşandığı açıktır

Piyasa ekonomisinin işleyişi ve kâr amaçlı doğası, sosyal yönleri de bulunan bölgesel dengesizlik sorununu çözmek bir yana daha da kötüleştiren bir etkiye sahip bulunmaktadır. Bu nedenle bölgesel dengesizliklerle mücadelede kamu müdahalelerinin gerekliliği konusunda genel bir kabuldur.

Genel bir tanımla yatırım indirimi, yapılan yatırımın, yatırımın ve bölgenin niteliğine göre tamamının ya da belirli bir kısmının vergilendirilebilir gelirden indirilmesidir. Yatırım indirimi, yatırımın maliyetine doğrudan etkide bulunarak kârlılığını artıran önemli bir vergisel teşviktir. Devlet, yatırım indirimi ile vergi alacağından kısmen veya tamamen vazgeçerek özel kesim yatırımlarına destek vermekte, büyüme ve kalkınma sürecine katkıda bulunmaktadır.

Belirli ekonomik alanlarda yatırım maliyetlerini düşürerek, yatırımların getirilerini arttırmanın bir diğer yolu amortisman uygulamalarıdır. Duran varlıkların aşınma, yıpranma ve eskime payını ifade eden amortisman uygulamaları ile üretim sürecinde kullanılan ilgili makine ve cihazların, demirbaşların, taşıtların ve diğer sermaye mallarının değerlerinde meydana gelen azalma, işletmenin muhasebe kayıtlarında gider olarak yazılabilmektedir. Bu durumda, amortisman miktarı arttıkça, işletmenin hesaplanan kârı azalacağından vergi matrahı düşecek ve vergi yükü azalacaktır

Vergi istisnasında, vergi yasalarına göre vergilendirilmesi gereken vergi konuları, aynı veya diğer vergi yasalarıyla kısmen ya da tamamen vergi dışı bırakılmaktadır.

Vergi muafiyetinde vergi yasalarına göre vergilendirilmesi gereken birey veya gruplar, aynı veya diğer vergi yasalarıyla kısmen ya da tamamen vergi dışı bırakılmaktadır.

Sosyal Fayda: Toplumsal bakımdan ihtiyaç duyulan fakat kâr getirmeyen bazı sektörlerde devlet tarafından yapılan yatırımlarla ortaya çıkan ve tüm topluma yayılan faydadır.Bu noktada kamu iktisadi kuruluşlarının piyasa işleyişi içinde ekonomik rasyonaliteye uygun hareket etmelerini beklemek doğru değildir. Çünkü bölgesel dengesizliklerle mücadelede ölçüt, işletme kârından daha çok sosyal faydadır. Kamu iktisadi kuruluşlarının bir işletmeden çok kamu ekonomi politikalarının bir aracı olarak örgütlenmeleri de bu doğrultuda gerçekleşmiştir. Burada toplumsal beklentiler doğrultusunda, sosyal fayda arttığı ölçüde bölgesel farklılıkların azalacağı beklenmektedir.