MALİYE POLİTİKASI I

Ekonomik kalkınma, bir ülkenin zenginleşmesi ile beraber, o ülkede
yaşayan insanların yaşam standardının da artmasıdır. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Bu kavramların diplomatik dile uygun olmadığı ve bir ölçüde aşağılayıcı olarak algılanması ihtimaline karşılık da gelişmekte olan ülkeler kavramı kullanılmaya başlandı. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Az gelişmiş ülkelerin önemli bir çoğunluğu otoriter siyasal rejimlerle yönetilmektedirler. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Serbest piyasanın gelişmekte olan ülkelerde başarılı olamaması ve bağımsızlığını yeni kazanmış ülkelerin bağımlılıktan kurtulma reflekslerinin ekonomik alana da yansıması nedeniyle devlete daha aktif rol yükleme düşüncesi ağır basmıştır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Yapısal uyum olarak adlandırılan bu sürecin önemli bir boyutu da kamu dengelerinin sürdürülebilir bir noktaya getirilmesi ile mali uyumun sağlanmasıdır.

Gelişmekte olan ve otoriter bir yapı ile yöneltilen ülkelerde yurt içi istikrarsızlığı genellikle yurt dışı tehdit algılaması ile bastırmaya çalışır ve bu ülkelerde savunma harcamaları da yüksektir. Bu yapı bir kısır döngüyü ifade eder. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.'

Kayıt sistemindeki yetersizliklerin de etkisiyle bu ülkelerde devlet gelir vergisi toplamakta zorlanmaktadır. Bu yüzden de daha kolay toplanabilen ve toplumun geneline yayılan dolaylı vergilerin toplam gelirler içerisindeki payı yüksektir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Sermaye birikimi yetersiz olan bu ülkelerin gelişmesinin ilk aşamalarında öncelikli hedef, sermaye birikiminin arttırılması ve yapılacak yatırımlar için kaynak yaratılmasıdır. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Küresel ekonomik gelişmelerden pay alabilmek için, ülkeye sermaye çekmek amacıyla vergi yapılarının ve kurumsal yapının yeniden düzenlenmesi, uluslararası ekonomik etkinlik açısından kaçınılmaz hâle gelmektedir. Diğer taraftan bu hızlı gelişmeye karşılık, ulusal sınırlar içerisinde küreselleşmeden zarar gören kesimlerin kayıplarının telafi edilmesi gerekmektedir. Maliye yazınında birincisi etkinlik, ikincisi ise telafi hipotezi olarak anılmaktadır.

Sadece yurt içinde, kurum ve kurallarıyla işleyen bir piyasa yapısı değil, uluslararası piyasalarda da ülkenin güvenilirliğini arttıran önlemler, hızlı ve etkin işleyen bir bürokrasi ve hukuk sistemi, siyasal istikrar ve sosyal huzur ortamı kalkınmanın ön koşullarını oluşturmaktadır. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Kalkınma ekonomisi, 1980’li yıllara kadar ağırlıklı olarak planlama, kamu müdahalesi ve ithal ikamesi yanlısı olmuştur. Bu dönemden itibaren ise dışa açılma ve liberalizasyon öne çıkmıştır.

Bazı ülkeler, gelişmiş ülkelere göre daha düşük gelire ve yaşam standardına sahip olsa da uluslararası iş bölümü içerisinde büyüme ve kalkınma potansiyeline sahip olduğundan, bu ülkelere gelişmekte olan ülkeler kavramı daha uygun düşmektedir. Buna örnek olarak Türkiye ile beraber Arjantin, Brezilya, Meksika, Hindistan gibi ülkeler verilebilir.

Gelişmiş ve az gelişmiş ülke ayrımında niteliksel ve niceliksel bazı ölçütler kullanılmaktadır. Kişi başına gelir temel niceliksel ölçütlerden birisidir. Dünya Bankası’nın tanımlamasına göre dörtlü bir ayrım yapılmaktadır.

1000 doların altında olan ülkeler düşük gelir grubu,

1000-3700 dolar arası orta altı gelir grubu,

3700-11500 arası orta üstü gelir grubu,

11500 dolar üstü ise yüksek gelir grubu,

ülkeleri olarak tanımlanır.

Kalkınma sürecini 1950’li yıllarda anlamaya çalışan ekonomistlerden birisi A. Lewis’tir. Lewis’in ikili yapı modeli, ekonomik gelişme sürecini genel olarak geleneksel tarım toplumu ile modern sanayi toplumu ayrımını yaparak açıklamaya çalışır.

Arz-yönlü politikalar açısından iki farklı görüş ortaya çıkmaktadır. Bir görüş, kamu müdahalesi ile yapısal uyumun gerçekleştirilebileceğini savunurken, diğer görüş yapısal uyumun ancak kamu müdahalesi azaltılarak gerçekleşebileceğini savunur.

Devletin hangi hizmetleri ne kadar sunacağı, bu hizmetler için ne kadar harcama yapacağı ve bu harcamalar için ne kadar ve hangi kaynaklardan vergi alacağı, vergi gelirlerinin yetersiz kalması hâlinde ne kadar ve hangi kaynaklardan borçlanacağı bütçe sürecinde belirlenir. Bütçe süreci ise siyasal bir karardır. Bu karar süreci seçmenin oyu ile şekillenen yasama ve yürütme gücünü elinde bulunduran kurumlar eliyle işler.

Organize sanayi bölgeleri, küçük sanayi siteleri, bazı ara malların devlet tarafından üretilmesi ve özellikle enerji alanındaki yatırımlar ya da teşvik politikaları, kalkınmanın hızlandırılması açısından önem arz etmektedir.

Kalkınmayı hızlandıracak bir harcama bileşiminde, yüksek miktarda genel kamu ve güvenlik harcamalarından çok altyapı, eğitim ve sağlık hizmetlerine ağırlık verilmesi gerekmektedir.

Güney Kore, devletin teknoloji transferi ve yatırımları hızlandırması ile ihracat ve ithal ikamesine verilen teşvikler yoluyla yüksek gelişmeler kaydetmiştir. Dolayısıyla devlet, doğrudan kaynak yaratarak ya da uyguladığı politikalarla kaynak dağılımını etkileyerek, ülkenin gelişmesini olumlu yönde etkileyebilir.