MALİYE POLİTİKASI I - Deneme Sınavı - 7

Kalkınma sürecinde, gelişmekte olan ülkelerin temel sorunlarından birisi tasarruf yetersizliğidir. Gelişmekte olan ülkelerde ortalama gelir düzeyinin düşük olması, tüketim düzeyinin kısılarak tasarruf düzeyinin arttırılmasını güçleştirmektedir. Yatırım düzeyinin arttırılmasında tüketim (tasarruf) oranının değiştirilmesinin yanı sıra, tasarrufların selektif politikalar doğrultusunda kullanılması suretiyle de kalkınma sürecine müdahale söz konusu olabilir. Kalkınma sürecinde tasarruf açığına bağlı olarak gelişen finansman sorunlarının ortaya çıkardığı en önemli maliyet, kuşkusuz yüksek reel faizlerdir. (Doğru Yanıt D'dir.)

Vergisel teşvikler kapsamında kullanılan başlıca teşvik araçları; yatırım indirimi, hızlandırılmış amortisman, vergi indirimi ve muafiyeti, vergi tatili, indirilmiş gelir ve kurumlar vergisi alt başlıklarıyla ele alınabilir. (Doğru Yanıt E'dir.)

Sektörel gelişimi ön planda tutan kamu harcamalarında temel amaç, kamu tarafından desteklenmesi öngörülen ekonomik faaliyetlerin yatırım maliyetlerinin düşürülmesi ve kârlılıklarının arttırılmasıdır. (Doğru Yanıt A'dır.)

Amortisman miktarı arttıkça, işletmenin hesaplanan kârı azalacağından vergi matrahı düşecek ve vergi yükü azalacaktır. (Doğru Yanıt B'dir.)

Vergi istisna ve muafiyeti ile sektörel yapının gereklerine ve bölgesel dengesizliklerin niteliğine göre, bazı vergi mükellefleri ile bazı vergi konularına vergisel ayrıcalıklar sağlanmaktadır. (Doğru Yanıt C'dir.)

Sektörel ve bölgesel politikaların başarısı ve teşvik uygulamalarında maliye politikalarının karşı karşıya olduğu kısıtlar arasında bölge halkının isteklerinin farklı olması ve uzlaşamamaları bulunmamaktadır. (Doğru Yanıt D'dir.)

Yapılan yatırımın, yatırımın ve bölgenin niteliğine göre tamamının ya da belirli bir kısmının vergilendirilebilir gelirden indirilmesidir. (Doğru Yanıt E'dir.)

Ekonomik kalkınma, bir ülkenin zenginleşmesi ile beraber, o ülkede
yaşayan insanların yaşam standardının da artmasıdır. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Bu kavramların diplomatik dile uygun olmadığı ve bir ölçüde aşağılayıcı olarak algılanması ihtimaline karşılık da gelişmekte olan ülkeler kavramı kullanılmaya başlandı. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Az gelişmiş ülkelerin önemli bir çoğunluğu otoriter siyasal rejimlerle yönetilmektedirler. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Serbest piyasanın gelişmekte olan ülkelerde başarılı olamaması ve bağımsızlığını yeni kazanmış ülkelerin bağımlılıktan kurtulma reflekslerinin ekonomik alana da yansıması nedeniyle devlete daha aktif rol yükleme düşüncesi ağır basmıştır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Yapısal uyum olarak adlandırılan bu sürecin önemli bir boyutu da kamu dengelerinin sürdürülebilir bir noktaya getirilmesi ile mali uyumun sağlanmasıdır.

Gelişmekte olan ve otoriter bir yapı ile yöneltilen ülkelerde yurt içi istikrarsızlığı genellikle yurt dışı tehdit algılaması ile bastırmaya çalışır ve bu ülkelerde savunma harcamaları da yüksektir. Bu yapı bir kısır döngüyü ifade eder. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.'

Kayıt sistemindeki yetersizliklerin de etkisiyle bu ülkelerde devlet gelir vergisi toplamakta zorlanmaktadır. Bu yüzden de daha kolay toplanabilen ve toplumun geneline yayılan dolaylı vergilerin toplam gelirler içerisindeki payı yüksektir. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Sermaye birikimi yetersiz olan bu ülkelerin gelişmesinin ilk aşamalarında öncelikli hedef, sermaye birikiminin arttırılması ve yapılacak yatırımlar için kaynak yaratılmasıdır. (Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Küresel ekonomik gelişmelerden pay alabilmek için, ülkeye sermaye çekmek amacıyla vergi yapılarının ve kurumsal yapının yeniden düzenlenmesi, uluslararası ekonomik etkinlik açısından kaçınılmaz hâle gelmektedir. Diğer taraftan bu hızlı gelişmeye karşılık, ulusal sınırlar içerisinde küreselleşmeden zarar gören kesimlerin kayıplarının telafi edilmesi gerekmektedir. Maliye yazınında birincisi etkinlik, ikincisi ise telafi hipotezi olarak anılmaktadır.

Sadece yurt içinde, kurum ve kurallarıyla işleyen bir piyasa yapısı değil, uluslararası piyasalarda da ülkenin güvenilirliğini arttıran önlemler, hızlı ve etkin işleyen bir bürokrasi ve hukuk sistemi, siyasal istikrar ve sosyal huzur ortamı kalkınmanın ön koşullarını oluşturmaktadır. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Kalkınma ekonomisi, 1980’li yıllara kadar ağırlıklı olarak planlama, kamu müdahalesi ve ithal ikamesi yanlısı olmuştur. Bu dönemden itibaren ise dışa açılma ve liberalizasyon öne çıkmıştır.

Bazı ülkeler, gelişmiş ülkelere göre daha düşük gelire ve yaşam standardına sahip olsa da uluslararası iş bölümü içerisinde büyüme ve kalkınma potansiyeline sahip olduğundan, bu ülkelere gelişmekte olan ülkeler kavramı daha uygun düşmektedir. Buna örnek olarak Türkiye ile beraber Arjantin, Brezilya, Meksika, Hindistan gibi ülkeler verilebilir.

Gelişmiş ve az gelişmiş ülke ayrımında niteliksel ve niceliksel bazı ölçütler kullanılmaktadır. Kişi başına gelir temel niceliksel ölçütlerden birisidir. Dünya Bankası’nın tanımlamasına göre dörtlü bir ayrım yapılmaktadır.