MALİ ANALİZ

BDG modelindeki yüksek pazar payı, düşük maliyet ve kârlılık
yaklaşımının oluşturduğu matrisin stratejik reçetesinin mantıksal temeli aşağıdaki gibi kısaca özetlenmiştir.
• Tecrübe sonucunda oluşan mukayeseli pazar payı ile işletmenin kâr payı ve nakit yaratma gücü artar.
• Pazar payındaki ve büyüme oranındaki artış muhtemel işletme sermaye ihtiyacını artırır. Aynı zamanda, pazardaki daha fazla büyüme olanağı işletmede kapasite arttırımını gerektirebilir. Kapasite artırımı da işletmenin daha fazla nakit ihtiyacını gerektirir.
• Bazı işletmeler kendi ihtiyacı olan nakdi karşılayacak faaliyet içinde bulunurken,
bazı işletmeler ise elde ettiği nakitten daha fazlasına ihtiyaç duyabilirler. Bazıları da nakit fazlasına sahip olabilirler.
• İşletmelerde sürekliliğin temeli, işletmenin ödeme gücüne dayandığından mali
sağlıkları için nakit pozisyonunda dengede olmalılardır. Bu nedenle işletmeler
stratejik analiz ve planlamalarında ki kısa ve uzun dönem faaliyetlerini nakit dengesi esasına göre şekillendirmelidir.

Pazar payı ve kârlılık arasındaki ilişki ampirik olarak ispatlanmışsa da işletmenin stratejik analizinde ve planlanmasında aşağıdaki unsurlar da göz
ardı edilmemelidir:
• Standart ve seri üretim sonucunda oluşan yüksek pazar payları, maliyeti düşürerek kârlılığı artırıcı etki yapmış olmasına karşın, işletmeler maliyetlerini düşürme yerine yüksek kalite yöntemi ile kârlılıklarını artırma şansına sahiptirler.
Örnegin, Mercedes-Bezn firmasının ürün-kalite stratejisi yöntemi ile kârlılığını
arttırdığı ispatlanmıştır.
• Birikmiş tecrübe maliyetin düşmesini sağlayabileceği gibi yeni üretim teknolojileri de maliyetin düşmesini sağlayarak kârlılığın artmasına olanak verir.
• Maliyet esasına göre yapılandırılmış politikalar, işletmenin kârlılık artışını uzun dönem muhafaza etmesine engel olabilir. Pazar ve müşteri tercihindeki değişmeler maliyete duyarsız olursa maliyet esaslı kârlılık stratejisi çalışmaz. Bunun en klasik örneği Ford Şirketinin 1927 yılındaki başarısızlığıdır. Ford 1927 yılında maliyet esaslı stratejisi nedeniyle üretimine bir yıl ara vermek zorunda kalmıştır.
• Maliyet düşürücü faktörlerin sadece birikimden geçtiği düşünülmemelidir. Ölçek yoğun üretim teknolojilerindeki değişim maliyet düşürücü ve kârlılığı artırıcı unsur olabilir.
• Birikim eğrisi esasına dayalı maliyet kârlılık ilişkisi beklenmedik bir teknolojik değişim sonucu olumsuz etkilenebilir.

İşletme stratejik yönünü belirlerken uzun dönem başarısını ve değerini ölçümleyebilmelidir. Bunun için de daha somut uzun dönem değişkenlerinin analizine başvurmalıdır.
Firmanın stratejik analizinde ve değer tespitinde kullanılacak temel faktörleri aşağıdaki
gibi sıralayabiliriz:
• Satış büyüme oranı
• Faaliyet kâr marjı
• Nakit vergi oranı
• Sabit yatırım gereksinimi
• Çalışma (işletme) sermayesi gereksinimi
• Mali planlama
• Sermaye maliyeti
Yukarıda belirtilen ilk üç faktör işletmenin nakit girişlerini etkileyen, dördüncü ve beşinci faktörler ise işletmenin nakit çıkışlarını etkileyen değişkenlerdir. Bir işletmenin değer tespitinde bu beş faktör entegre olarak ele alınmalıdır. Sermaye maliyeti de işletmenin ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini ifade eder. Yukarıda belirtilen ana faktörlerde bazı düzenlemeler yapılarak farklı analiz teknikleri ile işletmenin değer tespiti yapılır. İşletmenin değer tespitinin rakamsal olarak hesaplanmasından önce konuyla ilgili bazı temel
kavramların bilinmesinde yarar vardır.

Stratejik analizin misyonunu oluşturan değer tespitinde ilk adım “neyin değerinin tespit edileceği” kararının verilmesidir. Bunun için aşağıdaki üç temel sorunun yanıtının verilmesi gerekir.
1. Firma, aktifleri mi yoksa özkaynakları mı değerlendirilecektir?
2. Firma, tasfiye-kapanma nedeniyle mi yoksa süreklilik esasına göre mi değerlendirilecektir?
3. Değerlendirmede azınlık çıkarları mı yoksa kontrol çıkarları mı ön planda olacaktır?

FİRMA DEĞERİNİ TESPİT YÖNTEMLERİ
Herhangi bir firmanın değer tespiti değişik yöntemler kullanılarak yapılır. Bu yöntemleri
aşağıdaki gibi beş ana başlık altında sıralayabiriz;
• Defter Değeri Yöntemi
• Net Pazar Değer Yöntemi
• Yerine Koyma-İkame Değer Yöntemi
• Fiyat Kazanç Oranı Yöntemi
• İndirgenmiş Nakit Akımları (Net Bugünkü Değer) Yöntemi

Defter Değeri Yöntemi
Firma değerlemesinde en çok kullanılan yöntemlerden biri olan defter değeri yöntemi, bilançodan sağlanan muhasebe bilgilerine dayanmaktadır. Bu yöntemde, işletmenin bilançosundaki toplam varlık değerinden tüm borçlar (yükümlülükler) düşüldüğünde işletmenin defter değeri tespit edilir.

Firma faaliyetlerinin yabancı kaynakla finansmanı halinde sağlanan sermayenin maliyetine borçlanma maliyeti adı verilmektedir

Firmanın özkaynak değeri ise şu şekilde hesaplanır;
Firmanın Özkaynak Değeri= Firmanın Toplam Değeri - Firmanın Toplam Borçlarının Pazar Değeri