MALİ ANALİZ

Net Çalışma Sermayesi (NÇS), günlük faaliyetlerin sürdürülmesinde kullanılacak dönen varlık büyüklüğünü ifade eder. Diğer bir ifade ile kısa vadeli borçlar ödendikten sonra kalan dönen varlık büyüklüğünü ifade eder. NÇS şöyle hesaplanır.

Net Çalışma Sermayesi = Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Kısa vadeli yabancı kaynakların, dönen varlık miktarını aşması durumu ise, net çalışma sermayesi noksanı olarak ifade edilir. Dönen varlık toplamı 4.000 TL; Kısa vadeli yabancı kaynaklar toplamı 6.000 TL ise net çalışma sermayesi noksanı durumu söz konusudur. Doğru yanıt D’dir.

Ortalama tahsilat süresi oranı = 365 / Alacak devir hızı.

Gün cinsinden ifade edilen bu oran alacakların satıştan ortalama kaç gün sonra tahsil edildiğini gösterir. Doğru yanıt D’dir.

Finansal kaldıraç oranı; varlıkların yüzde kaçının yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Finansal kaldıraç oranı = Toplam yabancı kaynaklar / Aktif toplamı şeklinde hesaplanır. Sonucun %50’nin üzerinde olması aktifin finansmanında yabancı kaynaklardan öz kaynaklara oranla daha fazla yararlanıldığını gösterir. Bu da kredi verenler açısından emniyet marjının dar olduğu anlamına gelir. Doğru yanıt A’dır.

Cari oranın 2,5 olması; işletmenin sahip olduğu dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklarının 2.5 katı olduğunu ve bunun sonucunda kısa vadeli borçlarını ödeme gücüne sahip olduğunu göstermektedir. Asit -test oranının 0.78 olması, işletmenin sahip olduğu stok büyüklüğü göz ardı edildiğinde sahip olunan dönen varlık büyüklüğünden daha fazla kısa vadeli yabancı kaynağın olduğu sonucuna varılır. Dolayısıyla İşletme kısa vadeli borçlarını ödemede stoklarına bağımlıdır sonucuna varılır. Doğru yanıt D’dir.

Kârlılık oranları işletmenin kârlılığı ile ilgili analizlerin yapılmasında kullanılan oranlardır. Kârlılık satışlarla ve sermayeyle ilişkilendirilmekte ve dolayısıyla analizde kullanılacak oranlar satışlar açısından ve sermaye ile olan ilişkiler açısından ele alınmaktadır. Öz kaynakların kârlılığı oranı ve Mali rantabilite (devamlı sermayenin amortismanı) oranı sermaye açısından kârlılık hakkında bilgi verirler. Brüt kâr marjı oranı, faaliyet kârı marjı oranı, net kâr marjı oranı satışlar açısından kârlılığı gösterirler. Doğru yanıt A’dır.

İşletmenin likit yapısının belirlenmesinde likidite oranları kullanılmaktadır. Bu oranlar dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynaklar ve kalemleri arasındaki ilişkileri ortaya koymaktadır. Genel olarak cari oran, asit-test oranı, stok bağımlılık oranı, nakit oranı ve stokların net çalışma sermayesine oranı yardımıyla işletmenin likidite durumu analiz edilmeye çalışılır. Doğru yanıt B’dir.

Yabancı kaynaklardan yararlanma oranı = Toplam yabancı kaynaklar / Aktif toplamı

= Kısa + Uzun vad. Ybn kaynak / Kısa + Uzun vad. Ybn kaynak + Özkaynak

= 300.000 / 600.000

= 0.5 = % 50

Özkaynak devir hızı, özkaynakların ne derecede verimli kullanıldığını göstermektedir. Net satışların ortalama özkaynaklara oranlanmasıyla hesaplanmaktadır. Ve işletmenin ortalama öz kaynak büyüklüğünün kaç katı kadar satış hacmi yarattığını ifade eder. Doğru yanıt A’dır.

Mali yapı analizinde kullanılan oranlar; yabancı kaynakların aktif toplamına oranı, kısa vadeli yabancı kaynakların kaynak toplamına oranı, öz kaynakların aktif toplamına oranı, duran varlıkların aktif toplamına oranı, duran varlıkların özkaynaklara oranı, duran varlıkların devamlı sermayeye oranı,faizleri karşılama oranı ve borç servis oranıdır. Nakit oran likidite oranlarındandır. Doğru yanıt E’dir.

Faaliyet kârı marjı oranı = Faaliyet kârı / Net satışlar. Hem faaliyet kârı hem de net satışlar bilgisi gelir tablosundan elde edilir. Diğer seçeneklerdeki oranlarda en az bir bilgi bilançodan elde edilebilir. Doğru yanıt B’dir.

Oran analizi, işletmenin mali tablolarında yer alan unsurlar arasında matematiksel ilişkiler kurulmasını sağlayarak işletmenin çeşitli açılardan analiz edilmesinde kullanılmaktadır. Örneğin, dönen varlık ve kısa vadeli yabancı kaynak büyüklükleri bilançoda yer alıyor olmasına karşın birlikte değerlendirildiklerinde tek başlarına verdikleri bilgiden çok daha fazla bilgi vermektedirler. Dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara oranlanması, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücü ve net çalışma sermayesi ile ilgili bilgiler sunmaktadır.

Likidite, vadesi gelen kısa vadeli borçları karşılayabilmesi açısından dönen varlıkların kalite ve yeterliliğinin bir göstergesi olarak ifade edilmektedir. Dolayısıyla likidite oranları olarak kabul görmüş oranlar, işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü ölçmek ve net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığının belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.

Cari oran, dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesiyle hesaplanmaktadır. İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek ve net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını belirlemek için kullanılmaktadır. Dönen varlıkların ve kısa vadeli yabancı kaynakların dağılımından; Dönen varlıklar / Kısa vadeli yabancı kaynaklar = KAT kullanılır.

Cari oranın sonucunun genel olarak “2” olması yeterli kabul edilmektedir. Diğer bir deyişle her 1 liralık kısa vadeli yabancı kaynağa karşılık 2 liralık dönen varlığın bulunması yeterli kabul edilmektedir. Oranın 1’in üzerinde olması işletmenin hem kısa vadeli borçlarını ödeyebilecek dönen varlığa hem de NÇS’e sahip olduğunu gösterir. Cari oran 1’den küçük ise işletmede NÇS Noksanı var demektir ki bu durum hem kısa vadeli borç ödeme gücü açısından hem de günlük faaliyetlerin sürdürülebilirliğiaçısından riskli ve istenmeyen bir durumdur. Ancak bazı durumlarda oranın 2’den büyük olması gibi bir sonuç yetersiz olabilirken, bazen de 2’den küçük oran yeterli kabul edilebilmektedir. İşletmenin dönen varlıklarının yapısı ve dağılımı, satın alma ve satış koşulları, mevsimlik hareketler, faaliyette bulunulan sektör gibi faktörler cari oranı “yeterli” veya “yetersiz” olarak değerlendirirken dikkate alınmalıdır.

Likidite Oranları: 

Cari Oran

Asit-Test Oranı

Nakit Oranı

Stokların Net Çalışma Sermayesine Oranı

Mali Yapı Oranları:

Yabancı Kaynakların Aktif Toplamına Oranı

Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Kaynak Toplamına Oranı

Özkaynakların Aktif Toplamına Oranı

Duran Varlıkların Özkaynaklara Oranı

Duran Varlıkların Devamlı Sermayeye Oranı

Faizleri Karşılama Oranı

Borçları Karşılama Oranı (Borç Servis Oranı)

FAALİYET ORANLARI (VERİMLİLİK ORANLARI):

Stok Devir Hızı Oranları

Ticari Alacakların Devir Hızı Oranı

Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı Oranı

Dönen Varlıkların Devir Hızı Oranı

Maddi Duran Varlıkların Devir Hızı Oranı

Aktif Devir Hızı Oranı

Özkaynak Devir Hızı Oranı

KÂRLILIK ORANLARI:

1. Kâr ile Satışlar Arasındaki İlişkileri Gösteren Oranlar 

a.Brüt Kâr Marjı Oranı

b.Faaliyet Kârı Marjı Oranı

c.Net Kâr Marjı Oranı

2. Kâr ile Sermaye Arasındaki İlişkileri Gösteren Oranlar

a.Özkaynakların Kârlılığı Oranı (Mali Rantabilite) 

b.Devamlı Sermayenin Amortismanı (Ekonomik Rantabilite) 

3.Kâr ile Varlıklar Arasındaki İlişkileri Gösteren Oranlar 

a.Toplam Varlıkların Kârlılığı Oranı (Varlıkların Getirisi)

Duran Varlıkların Özkaynaklara Oranı:
Bu oran duran varlıkların yüzde kaçının özkaynaklar tarafından finanse edildiğini göstermektedir. Sonucun %100’ün altında çıkması işletmenin duran varlıklarının finansmanında özkaynakların yeterli geldiği sonucunu vermektedir. %100’ün üzerinde bir sonucun olması durumunda ise (matematiksel olarak bakıldığında duran varlıkların toplamının özkaynaklar toplamından büyük olması demektir) duran varlıkların finanse edilmesinde yabancı kaynak kullanımına da başvurulduğu söylenebilir. Ancak bu oran böyle bir durumda duran varlıkların finansmanında uzun vadeli yabancı kaynak mı yoksa kısa vadeli yabancı kaynak mı kullanıldığı sorusuna cevap vermemektedir.

54.003.226 / 31.129.819 = 1,73

(Yabancı Kaynaklar / Aktif Toplamı) *100

(31.129.819+8.214.714 ) / (54.003.226 +41.454.981) *100 =% 41,22