MALİ ANALİZ

Finansal tablolar, temel finansal tablolar ve ek finansal tablolar olmak üzere iki başlık altında verilecektir. Temel finansal tablolar, Finansal Durum Tablosu ve Gelir Tablosu; ek finansal tablolar ise, Fon Akış Tablosu, Nakit Akış Tablosu, Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu, Satışların Maliyeti Tablosu ve Özkaynaklarda Değişim Tablosundan oluşmaktadır.

Hesap tipi bilançoda aktif ve pasif kalemler muhasebede kullanılan hesap çizelgesine karşılıklı olarak yazılarak düzenlenir.

Dönen Varlıklar

Hazır Değerler

Menkul Kıymetler

Ticari Alacaklar

Stoklar

Diğer Dönen Varlıklar

Duran Varlıklar

Mali Duran Varlıklar

Maddi Duran Varlıklar

Birikmiş Amortismanlar(-)

Yukarıda verilen özet ve ayrıntılı tip gelir tablolarında izlenebileceği gibi gelir tablosu aşağıda belirtilen beş ana bölümden oluşur.

Brüt Satış Kârı veya Zararı

• Faaliyet Kârı veya Zararı

• Olağan Kâr veya Zarar

• Dönem Kârı veya Zararı

• Dönem Net Kârı veya Zararı

Ek Finansal tablolar, genel olarak bilanço ve gelir tablosundan yararlanılarak hazırlanan veya onları tamamlayan, işletme analizine yardımcı raporlardır. Bu amaçla işletmelerde düzenlenebilecek aşağıdaki finansal tablolar "Ek Finansal Tablo" olarak tanımlanır. • Satışların Maliyeti Tablosu • Fon Akım Tablosu • Nakit Akış Tablosu • Özkaynak Değişim Tablosu • Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu

Nakit Akış Tablosu, belirli bir dönemde işletmenin nakit kaynaklarını ve bunları kullandığı alanları gösteren bir tablodur

Olağan İşletme Faaliyetleri Nedeniyle Nakit Çıkışları

Maaş ve Ücret Ödemeleri

Borç ve Faiz Ödemeleri

Nakit Esaslı Faaliyet Giderleri

Vergi Ödemeleri

Satışların Maliyeti Tablosu gerçekte gelir tablosunun tamamlayıcısı niteliğinde bir finansal tablodur. Bu tablo gelir tablosunda yer alan Satışların Maliyeti kaleminin detayını gösterir.

B. FON KULLANIMLARI

1. Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar

a. Olağan Zarar

b. Amortismanlar (+)

c. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler (+)

d. Fon Girişi Sağlamayan Diğer Gelirler (-)

2. Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar

a. Olağandışı Zarar

b. Fon Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (+)

c. Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-)

3. Ödenen Temettüler

a. Bir Önceki Dönem Kârından Ödenen

b. Yedeklerden Dağıtılan

4. Dönen Varlıklar Tutarındaki Artışlar

5. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar

6. Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar

7. Sermayedeki Azalışlar

Özellikle üretim işletmelerinde üretim maliyet unsurları olan Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri, Direkt İşçilik Giderleri ve Genel Üretim Giderlerinin analizi açısından dikkatle incelenmesi gereken bir finansal tablodur. Tablonun oluşumunda yer alan üretim maliyet unsurları aşağıdaki gibi tanımlanır. Direkt İlkmadde ve Malzeme: Üretilen mamule göre kullanılacak miktar ve tutarı belirlenebilen ve mamule göre izlemeye değer bulunan maddeleri kapsar. Direkt İşçilik: Üretilen mamul üzerinde bizzat işlem yapan çalışanların ücret giderlerini kapsar. Genel Üretim Giderleri: Üretimle ilgili olduğu halde yukarıda aç

Finansal tablolar, temel finansal tablolar ve ek finansal tablolar olmak üzere iki başlık altında verilecektir. Temel finansal tablolar, Finansal Durum Tablosu ve Gelir Tablosu; ek finansal tablolar ise, Fon Akış Tablosu, Nakit Akış Tablosu, Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu, Satışların Maliyeti Tablosu ve Özkaynaklarda Değişim Tablosundan oluşmaktadır.

Biçimlerine Göre Bilanço Türleri:
Biçimsel açıdan bilanço iki tipte düzenlenir.
Hesap tipi bilanço: Hesap tipi bilançoda aktif ve pasif kalemler muhasebede kullanılan hesap çizelgesine karşılıklı olarak yazılarak düzenlenir. 

Rapor tipi bilanço: Rapor tipi bilanço, aktif ve pasif kalemlerin alt alta yazılması ile oluşturulur. Rapor tipi bilanço, bir işletmenin birden fazla yılına ait rakamları yan yana yazarak karşılaştırma fırsatı verdiğinden, analiz amacıyla kullanılmaya daha uygundur.

Gelir tablosu aşağıda belirtilen beş ana bölümden oluşur.

• Brüt Satış Kârı veya Zararı
• Faaliyet Kârı veya Zararı
• Olağan Kâr veya Zarar
• Dönem Kârı veya Zararı
• Dönem Net Kârı veya Zararı

Bilanço (finansal durum tablosu), bir işletmenin belli bir anda sahip olduğu varlıklarla, bu varlıkların sağlandığı kaynakları bir düzen içinde gösteren finansal tablodur. Bilançonun aktif tarafını oluşturan mevcutlar ve alacaklar bilanço yapısı içinde vade bakımından ayrılarak sunulur. Gelecek hesap dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi beklenen varlıklar "Dönen Varlıklar"; gelecek hesap dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi beklenmeyen varlıklar "Duran Varlıklar" olarak sınıflanır. Pasif taraf temel olarak yabancı kaynaklar ve özkaynaktan oluşur. Yabancı kaynaklar vade bakımından ayrıma tabi tutularak; vadesi bir yıldan kısa olan kısmına "Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar"; vadesi bir yıldan uzun olan kısmına "Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar"; denir.

Satışların Maliyeti Tablosu gelir tablosunun eki olarak düzenlenmek zorundadır. Bu tablo sonucuna göre oluşan Satışların Maliyeti tutarı gelir tablosuna aktarılır. Gelir tablosunda Satışların Maliyeti altında hesaplardan aktarılan dört maliyet kalemi yer alır. Bunlar; Satılan Mamul Maliyeti (620 nolu hesap), Satılan Ticari Mallar Maliyeti (621 nolu hesap), Satılan Hizmet Maliyeti (622 nolu hesap), Diğer
Satışların Maliyeti (623 nolu hesap) olarak sıralanabilir.

Fon Akış Tablosu, işletmenin belirli bir dönemde fon kaynaklarını ve bunları kullandığı alanları gösteren bir tablodur. Bu tabloda fon kavramı tüm finansal (mali) değişimleri ifade eder. Fon akış tablosu, bilanço ve gelir tablosunu tamamlayıcı ve işletmenin finansal durumunun yorumlanmasına yardımcı bir kapsama sahiptir. Fon akış tablosunun kaynaklar tarafı cari faaliyet döneminde elde edilen fonların sağlam kaynaklardan mı yoksa geçici işlemlerden mi sağlandığını gösterir. Tablonun fon kullanımları tarafı ise söz konusu fonların kullanım yerlerinin uygunluğu ile ilgili bilgi verir. Buradan işletme yönetiminin, finansmanda uygunluk ilkesine, yani uzun vadeli yatırımların uzun vadeli fonlarla finanse edilmesi gereğine uyup uymadığı açık olarak görülebilir. Fon kaynakları  ve fon kullanımları daima birbirine eşittir.

Bir işletmenin nakit akışlarına ilişkin bilgiler, finansal tablo kullanıcılarına, işletmenin nakit ve nakit benzeri yaratma yeteneğini ve işletmenin bu nakit akışlarını kullanma ihtiyacını değerlendirebilmelerinde dayanak oluşturması bakımından faydalıdır. Kullanıcıların aldığı ekonomik kararlar, işletmenin nakit ve nakit benzeri yaratma yeteneğinin ve söz konusu nakit ve nakit benzerlerinin yaratılma zamanlamasının ve kesinliğinin değerlendirilmesini gerektirmektedir. Nakit akış tablosu, işletmedeki para akışını özetleyerek hem geçmişin finansman politikasının değerlendirilmesinde hem de geleceğe yönelik nakit planlamasının yapılmasında yönetime ve ilgili taraflara önemli bilgiler sunar. Nakit akış tablosunda döneme ilişkin nakit akışları işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerine dayalı bir biçimde raporlanır (TMS 7, Md. 10).

Özkaynak Değişim Tablosu, ilgili dönemde özkaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya azalışları gösteren tablodur. Bu tablo işletme sahip ve ortaklarının yaptığı ilave yatırımları gösterir. Yani sermaye artırımı, yedek, fon ve kâr kalemlerindeki değişiklikler bu tablo yardımıyla finansal tablo kullanıcılarına
aktarılır. Gelir tablosu işletmenin özkaynaklarında meydana gelen değişimleri göstermekte yeterli bilgi sağlamaz. Özkaynaklardaki değişiklikler kârdan meydana gelebileceği gibi bu değişiklikler kâr dışındaki diğer işlemlerden de meydana gelmiş olabilir. Özkaynak bir yandan işletmenin faaliyetlerini yürütmesi için gerekli olan kaynakları gösterirken diğer taraftan işletmeden alacaklı olanlara karşı bir güvence oluşturarak, yabancı kaynaklardan yararlanılmasına da olanak sağlar. Ayrıca işletmenin karşılaşacağı çeşitli risklere karşı da bir sigorta görevi üstlenmektedir.  Tabloda özkaynak grubunu oluşturan ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıllara ait kârı-zararı, dönem net kâr zarar kalemlerinin her birinin dönem başı tutarını, dönem içinde kalemlerde meydana gelen artış ve azalışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek biçimde her bir özkaynak kalemi için birer sütun açılır ve her kalemin hareketi bu sütunda izlenir. Özkaynak işlemlerini artıran işlemler artı, azaltan işlemler parantez içinde gösterilerek eksi olarak dikkate alınır. Özkaynak kalemlerindeki artışlar ve azalışlar yatay kalemlerde belirtilerek ait olduğu sütuna ve özkaynaklar toplamı sütununa kaydedilir.

Net çalışma (işletme) sermayesi = Dönen Varlıklar – Kısa vadeli yabancı kaynaklar

İşletmenin bütün dönen varlıklarına Brüt Çalışma (İşletme) Sermayesi denir.