MALİ ANALİZ - Deneme Sınavı - 6

İşletmenin finansal kaldıraç derecesi = Hisse başına kardaki % değişim / Faiz ve Vergiden önceki % değişim ise,

(4,2-3)/3 = Hisse başına kardaki % değişim = 0,4

(2.400.000-2.000.000)/2.000.000 = Faiz ve Vergiden önceki % değişim = 0,2

İşletmenin finansal kaldıraç derecesi = 0,4 / 0,2 = 2 bulunur.

İşletmelerin finansal yapısı konusundaki tartışmaların temelini Modigliani-Miller’in (MM) önermeleri oluşturur. MM, piyasaların tam etkin olduğu, vergilerin olmadığı bir dünyada, işletmelerin yatırım ve finansman kararlarının ilintisizliğini; finansal yapının, sermaye maliyeti ve piyasa değerinden bağımsız olduğunu ifade etmektedirler.

İşletmenin sermaye yapısı, işletme tarafından kullanılan uzun vadeli fonların karması olarak tanımlanmaktadır.

Optimal sermaye yapısının bozulmasına neden olan faktörler temelde şunlardır: 

• Kontrol • Borçlanma eksikliği • Pazar zamanlaması

İşletmenin uzun vadeli borç ödeme gücünün belirlenmesinde iki yaklaşım söz konusudur: 

• Gelir Tablosu Yaklaşımı • Bilanço Yaklaşımı

İşletme ihtiyaç duyduğu uzun vadeli fonları iki temel kaynaktan temin etmektedir:
• Yabancı kaynaklar (borçlanma)
• Özkaynaklar (özsermaye)

İşletmelerin sermaye yapısını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörleri firmaya özgü değişkenler, finansal piyasalara özgü değişkenler ve makroekonomik değişkenler olmak üzere üç ana grupta toplamak mümkündür.

Borçla finansmanın en önemli avantajlarından birisi, ödenen faizin kurumlar vergisinden düşülmesi olup bu durum literatürde vergi kalkanı olarak adlandırılmaktadır.

Borç dışı vergi kalkanları, borçla finansmanın sağladığı vergi avantajlarının ikamesi olarak kullanılan araçlardır.

Optimal sermaye yapısının bozulmasına neden olan faktörler temelde şunlardır:
• Kontrol
• Borçlanma eksikliği
• Pazar zamanlaması

Finansal kaldıraç, işletmenin faiz ve vergi öncesi kârındaki değişimlerin, hisse başına düşen kâra olan etkisini belirlemektedir.

İşletmenin uzun vadeli borç ödeme gücünün belirlenmesinde iki yaklaşım söz konusudur:
• Gelir Tablosu Yaklaşımı
• Bilanço Yaklaşımı

Sabit finansman giderlerini karşılama oranı, gelir tablosu yaklaşımı ile uzun vadeli borç ödeme gücünü gösteren bir diğer orandır.

Kiralama (leasing) işlemleri temelde iki türlüdür:

• Sermaye kiralaması (capital leasing)

• Faaliyet kiralaması (operational leasing)

Ertelenmiş vergi iki yönlü olarak ortaya çıkar. Birincisi ertelenmiş vergi varlığı, ikincisi ise ertelenmiş vergi borcudur (yükümlülüğü).

İşletme ihtiyaç duyduğu uzun vadeli fonları iki temel kaynaktan temin etmektedir:
• Yabancı kaynaklar (borçlanma)
• Özkaynaklar (özsermaye)
İki kaynak türü arasında belirli farklar vardır. Bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
• Borçlanmada belirli bir süre sonra borcun geri ödenmesi söz konusu iken özkaynakların geri ödenmesi söz konusu değildir.
• İşletme geliri üzerinde talep hakkı açısından farklar vardır. Borç verenlerin işletme sahiplerine göre öncelik hakları vardır. İşletme kâr etse de etmese de borç sahiplerine faiz ödemesi yapılır. Borç sahipleri faiz ve anapara ödemelerini talep edebilirler, gerektiğinde yasal yollara başvurabilirler. Özkaynak sahipleri ise işletme kâr dağıtımına karar vermemişse, kâr payı talebinde bulunamaz.
• İşletmenin tasfiyesi durumunda, öncelikle borç sahipleri (kreditörler) alacaklarını tahsil eder, daha sonra işletme sahipleri (hissedarlar) kalan bakiyeyi paylaşır.
• İşletmeye borç verenlerin işletme yönetiminde söz hakları bulunmazken, işletmeye özkaynak sağlayanlar yönetimde söz sahibidirler.

İşletmelerin sermaye yapıları ile ilgili kararlarını etkileyen firmaya özgü faktörler aşağıda belirtildiği şekilde gruplandırılabilmektedir bunlar Firmanın varlık yapısı, Karlılık,  Firma büyüklüğüdür. Soruda Firma büyüklüğünün alt konuları sorulmaktadır. Dolayısıyla Firmanın varlık yapısı yanlış cevaptır.

şletmelerin Optimal Sermaye Yapısını Bozan Faktörler
Uygulamada belirlenmesi zor olmakla birlikte, işletmeler oprtimal bir sermaye yapısına sahiptir. İşletmenin optimal sermaye yapısı, işletmenin hisse senedi değerini maksimize etmektedir.
Optimal sermaye yapısı, sermaye piyasalarında değişen koşullara, ekonomide gelişmelere ve işletmenin hissedarları ve yöneticilerinin tutumlarına bağlı olarak bozulabilir.
Optimal sermaye yapısının bozulmasına neden olan faktörler temelde şunlardır:
• Kontrol
• Borçlanma eksikliği
• Pazar zamanlaması

Finansal Kaldıraç ve Finansal Risk
Finansal kaldıraç, işletmenin faiz ve vergi öncesi kârındaki değişimlerin, hisse başına düşen kâra olan etkisini belirlemektedir. İşletmenin finansmanında sabit maliyetli finansman kaynaklarının kullanılması finansal kaldıracı beraberinde getirmektedir. İşletmenin borçluluk oranı ne kadar yüksekse, finansal kaldıraç derecesi de o kadar yüksektir.
Finansal kaldıraç, bir tür çarpan etkisi yaratmakta ve işletmenin faiz ve vergi öncesi kârındaki artış veya azalış, hisse başına düşen kârda daha büyük bir artışa veya azalışa neden olmaktadır.

Finansal kaldıraç derecesinin yüksek olması, işletmenin finansal riskinin artmasına yol açmaktadır.

Faiz Giderlerini Karşılama Oranı
Faiz giderlerini karşılama oranı, uzun vadeli borç ödeme gücünü gelir tablosu açısından ele almaktadır. İşletmenin faiz giderlerini karşılama oranı ne kadar yüksekse, faiz yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi riski o kadar düşüktür. Bu riskin düşük olması, vadeleri dolduğunda borcun anaparasının tekrar finanse edilmesini de kolaylaştırmaktadır. İşletme anapara borcunu kolayca yenileyebildiğinde, anaparayı uzun süre çevirecek ve geri ödemek zorunda kalmayacaktır.
Bu oran, işletmenin yıllık faiz ödemelerinde herhangi bir zorlukla karşılaşılmadan,
gelirlerinde ne kadarlık bir azalmaya izin verilebileceğini açıklamaktadır. Oranın eksik yönü, işletmelerin kullandıkları kredileri geri öderken, anapara taksitlerinin de ödenmesi gerektiğinin dikkate alınmamasıdır.
Faiz giderlerini karşılama oranının geçmişte yüksek ve istikrarlı bir seyir izlemesi, işletme için borçların refinansmanında avantaj yaratırken, dalgalı bir seyir izlemesi dezavantaj yaratabilir. Bazı işletmeler, yüksek ve istikrarlı faiz giderlerini karşılama oranları sayesinde, finansal yapılarında yüksek oranda borç taşıyabilmektedir.