MALİ ANALİZ - Deneme Sınavı - 13

                                      = 8.000 / 34.000 

                                      = 0,235  = %23.5

Faaliyet Kâr Marjı x Faaliyet Varlıklarının Devir Hızı = Du Pont Varlıkların Faaliyet Kârlılığı. Doğru yanıt E’dir.

(Net kâr marjı) x (Varlıkların Devir Hızı) x (Özkaynak çarpanı) = Özkaynakların kârlılığı

Bu açılımdaki bileşenler şunlardır:

Çok sık kullanılan kârlılık ölçütlerinden biri net kâr marjıdır.  Net kâr marjı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:

Donem Net Kârı

 X 100 = %

Net Satışlar

Bu oran, her 1 liralık satıştan kaç lira net kâr elde edildiğini ölçmektedir. Bu oranın yüksek olması arzu edilse de net kâr marjı çeşitli nedenlerle sektörden sektöre ve işletmeden işletmeye farklılık göstermektedir.

Satışlar ve satışların maliyetindeki değişimlerin analiz edilmesi, brüt satış kârındaki değişimlerin anlaşılması için faydalı olacaktır. Brüt satış kârındaki değişim genellikle aşağıdakilerden biri ya da birkaçının bileşiminden kaynaklanmaktadır:

Brüt satış kârındaki değişimin analiz edilmesi ve değişimden sorumlu faktörlerin belirlenmesi, son derece önemlidir. Brüt satış kârının iyileştirilmesi için, elde edilen sonuçların yorumlanması ve buna göre stratejik faaliyetlere odaklanılması gerekir. Örneğin, brüt satış kârındaki düşüşün nedeni birim maliyetlerdeki artışsa, işletme yönetimi birim maliyetleri düşürmeye yönelik tedbirler almalıdır.

Özkaynakların kârlılığı, bilinçli yatırımcılar tarafından yakından takip edilen bir orandır. Bu oran, işletme yönetiminin  işletmenin  hissedarları  için  ne  kadar  değer  yarattığının  ölçülmesinde  kullanılan göstergelerden  biridir. Du Pont analizi ile özkaynakların  kârlılığı bileşenlerine  ayrılarak özkaynak kârlılığındaki değişimlerin nelerden kaynaklandığı analiz edilebilir.

1920’lerde Du Pont şirketi tarafından geliştirilen bu analiz yöntemi ile özkaynakların kârlılığı şu bileşenlere ayrıştırılmaktadır:

(Net kâr marjı) x (Varlıkların Devir Hızı) x (Özkaynak çarpanı) = Özkaynakların kârlılığı

Sorunun çözümü : (%4) x (2) x (5) = 40

Ticari alacakların devir hızı şöyle tanımlanmaktadır:

Net Satışlar

= KEZ

Ortalama Ticari Alacaklar

Ticari alacakların devir hızı, ticari alacakların bir hesap döneminde kaç kez veya kaç defa tahsil edildiğini gösterir. Alacaklar ne kadar sık tahsil edilirse o kadar iyidir, çünkü bu ticari alacakların vadelerinde kolaylıkla tahsil edilebildiği anlamına gelir. Ticari alacaklar, belli bir sermaye maliyeti ile finanse edilmesi gereken varlık kalemidir. Aynı zamanda, ticari alacaklarda tahsilat riski mevcuttur ve bu nedenle kredi ve tahsilat birimlerinin genel giderleri de bir maliyet unsuru olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bakış açısıyla, ticari alacakların azaltılmasının ilgili maliyetleri düşüreceği söylenebilir. Ancak, aşırı kısıtlayıcı bir kredi politikasıyla ticari alacaklar azaltılırsa, satışlar da azalacaktır. Bu yüzden ticari alacaklar etkin bir şekilde yönetilmelidir.

Ticari alacak devir hızına dair alternatif bir görüş, ticari alacakların ortalama tahsilat süresidir. Ticari alacakların ortalama tahsilat süresi şu şekilde hesaplanır:

Ticari Alacaklar

= GÜN

Ortalama Günlük Satışlar

Diğer bir ifadeyle,

365

= GÜN

Alacak Devir Hızı

Çözüm : 

365

= 73 GÜN

5

Net çalışma sermayesi, dönen varlıklarla kısa vadeli borçlar arasındaki farktır. Net çalışma sermayesi yatırımları da finanse edilmesi gerektiğinden, işletmeler net çalışma sermayesi yatırımlarını optimize etmek isterler.

Net çalışma sermayesi devir hızı şöyle hesaplanır:

Net Satışlar

= KEZ

Ortalama Net Çalışma Sermayesi

İşletmeler, genellikle, net çalışma sermayesi devir hızının yüksek olmasını arzu eder. Ticari alacaklar ve stoklar hızlı döndürüldüğünde ve ticari borçlara yüklenildiğinde (ticari borçlar yavaş döndürüldüğünde), net çalışma sermayesi de hızlı döndürülmüş olur ve daha az yatırımla daha fazla satış yaratılmış olur. Dolayısıyla, net çalışma sermayesinin devir hızının iyileştirilmesi, bileşenlerinin uygun şekilde yönetilmesine bağlıdır.

Satış hasılatından satışların maliyeti düşülerek elde edilen kâr, brüt satış kârı veya bazen kısaca brüt kâr olarak nitelendirilir. Net satışlar, satışların maliyetinden büyükse sonuç brüt satış kârı olarak, küçükse brüt satış zararı olarak ortaya çıkar. Brüt satış kârı veya zararı bir işletmenin ana faaliyet konusunda ulaştığı sonucu gösterir.

Brüt satış kârı ya da brüt kâr marjı, en önemli performans ölçütlerinden biridir. Satışların maliyeti dışındaki bütün giderler brüt satış kârından karşılanmaktadır. Brüt satış kârı, geleceğe yönelik araştırma geliştirme, pazarlama ve reklam gibi giderleri karşılayabilmelidir.  Brüt satış kâr marjları, sektörden sektöre, rekabet koşullarına ve üretim faktörlerine göre (hammadde maliyetleri, işçilik ücretleri, sermaye yatırımlarının düzeyi vb.) farklılık göstermektedir.

İkinci örnek, varlıkların kârlılığındaki trendin iki orana ayrıştırılarak daha iyi açıklanabileceğini göstermektedir. İki işletmenin de varlıklarının kârlılığı aynı düzeydedir. Daha detaylı bir analiz, A İşletmesinde varlıkların devir hızında bir yavaşlama olduğunu ve işletmenin varlıklarıyla daha az satış yaratabildiğini göstermektedir.

Çözüm:

Formül uygulandığında Net Kâr Marjı sabitken Varlık Devir Hızı düşerken Varlıkların Kârlılığı da düşmektedir.

Yatırımların kârlılığı, işletmenin performansının değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan bir orandır. Bu oranla işletmenin, işletmeye uzun vadeli finansman ve sermaye sağlayanlar ve gelecekte finansman sağlayabilecekler için ne kadar getiri sağladığı ölçülmektedir.

Brüt kâr, net satışlarla satışların maliyeti arasındaki farktır. Brüt kârın net satışlara olan oranına brüt kâr marjı adı verilir.

Özkaynakların kârlılığı, bilinçli yatırımcılar tarafından yakından takip edilen bir orandır. Bu oran, işletme yönetiminin  işletmenin  hissedarları  için  ne  kadar  değer  yarattığının  ölçülmesinde  kullanılan göstergelerden  biridir. Du Pont analizi ile özkaynakların kârlılığı bileşenlerine  ayrılarak özkaynak kârlılığındaki değişimlerin nelerden kaynaklandığı analiz edilebilir.

1920’lerde Du Pont şirketi tarafından geliştirilen bu analiz yöntemi ile özkaynakların kârlılığı şu bileşenlere ayrıştırılmaktadır:

 (Net kâr marjı) x (Varlıkların Devir Hızı) x (Özkaynak çarpanı) = Özkaynakların kârlılığı

Bu açılımdaki bileşenler şunlardır:

Brüt satış kâr marjı = (90.000/225.000)*100 = %40

Doğru cevap C'dir.

Varlık devir hızı yukarıda verilen formül ile hesaplanır. Ortalama toplam varlıklar (aktifler) ise varlık devir hızı hesaplanan yılın toplam varlıkları ile bir önceki yılın toplam varlıklarının ortalamasıdır. Buna göre:

Ortalama toplam aktifler = (990.000+760.000)/2=875.000

Varlık devir hızı = 630.000/875.000=0,72 kat

Doğru cevap D'dir.

365/73=5 gün olarak bulunur. Doğru cevap B'dir.