MAKRO İKTİSAT

Optimum istihdam düzeyinde emeğin marjinal ürünü (MPL), Reel Ücrete (w) eşittir. Firmanın optimum istihdam düzeyi aşağıdaki eşitlikte formüle edilmiştir. (W = Parasal Ücret, P = Ortalama Fiyat)

MPL = W / P = w

Klasik iktisatçılar tam istihdam konusundaki görüşlerini Say Yasası olarak bilinen bir ilke üzerine inşa etmişlerdir. 1776-1832 yılları arasında yaşamış Fransız iktisatçı Jean Baptiste Say tarafından geliştirilen kuramda, bir piyasa ekonomisinin daima tam istihdama neden yöneldiği açıklanır. Say Yasası’na göre “her arz kendi talebini yaratır”. Bir başka anlatımla, ekonomide bir şey üretildiğinde karşılığında gelir elde edilir, bu gelir mal ve hizmet alımları için kullanılır.

Klasik iktisatçılara göre faiz, bugünkü tüketimden vazgeçmenin, yani tasarrufta bulunmanın bedeli olarak değerlendirilmektedir. Bireyler gelirlerini bugünkü ve gelecekteki tüketimleri arasında faydalarını maksimize edecek biçimde dağıtmaktadırlar. Pozitif bir faiz oranı bireylere gelecekte bugünkünden daha fazla tüketim yapma olanağı sağlayacaktır. Faiz oranının yükselmesi durumunda bireyler daha fazla tasarrufa yönelecek, yani gelecekteki daha fazla tüketimi tercih edeceklerdir. Aynı şekilde faiz oranı düşerse tasarruf miktarı da azalacaktır. Bu durumda tasarruf faiz oranının doğrusal bir fonksiyonudur.

Ekonomi daima tam istihdam düzeyinde varsayıldığı için, Klasik toplam arz eğrisi, tam istihdam ya da doğal GSYİH düzeyinde düşey bir doğrudur. Toplam arz eğrisi iş gücü piyasası dengesi ve üretim fonksiyonu kullanılarak elde edilir.

Keynesyen makro iktisadın ortaya çıkışı, 1930’larda yaşanan Büyük Buhranın hemen ardından gerçekleşmiş ve bir anlamda bu büyük krizden kurtulmanın yollarını ortaya koymuştur. Keynes’in girişimi, Klasik iktisat modelinin yerine kendi geliştirdiği modeli koymaya yöneliktir. Keynes’in görüşleri yalnızca Klasik modelin zaaflarını ortaya koymakla kalmamış; kendinden sonraki makroekonomik teorilerin de iskeletini oluşturmuştur.

Planlanan otonom harcamalarda ortaya çıkan bir birimlik bir artış denge gelir düzeyini ne kadar artırır? İlk bakışta cevap çok basit gibi görünmektedir. Dengede gelir düzeyi planlanan toplam harcamalara eşit olduğuna göre, (otonom) talepteki bir birimlik artış, denge gelirini de bir birim artırmalıdır, diye düşünülebilir. Ama bu cevap yanlıştır. Neden? Otonom harcamalardaki bir birim artışın, üretim düzeyini bir birim artıracağı doğrudur. Ancak üretimdeki artış da marjinal tüketim eğilimine bağlı olarak tüketim talebini artıracaktır. Tüketimin bu gelire bağlı kısmına uyarılmış tüketim denir. Tüketimin artan gelir düzeyi tarafından uyarılması ile toplam harcamalar da artacak ve bu yeniden üretimi artıracaktır... Bu sürecin sonunda, otonom harcamalardaki bir birim artışın, denge gelir ve üretim düzeyini bir birimden fazla artırdığı görülecektir. Bu artışın ne kadar olacağı ise marjinal tüketim eğilimine bağlıdır. Otonom harcamalardaki bir birim artışın denge gelir düzeyinde yol açtığı artışa çoğaltan ya da çarpan denir. Çoğaltan katsayısını α simgesi ile göstereceğiz:

α = 1/ (1-c) ya da

Paydadaki (1-c) ifadesi marjinal tasarruf eğilimine eşit olduğundan, çoğaltanı

α = 1/s

şeklinde de gösterebiliriz.

Dolayısıyla otonom harcamalarla ilgili çoğaltan hesaplanırken, bilinmesi gereken değişkenler; Marjinal Tüketim Eğilimi (MPC ya da küçük “c” ile gösterilir) ya da Marjinal Tasarruf Eğilimi’dir. (MPS ya da küçük “s” ile gösterilir).

Çoğaltanın pratikte etkin olarak işlemesi için;

Doğru yönlü bir ilişki vardır.

15.000 TL.

Keynesyen Tüketim Fonksiyonu.

1 (Bir).

Otonom Tasarruf.

Mutlak Gelir Hipotezi.

Dönemler Arası Tercih Teorisi.

Faiz oranı.

İskonto Haddi.

Piyasa Faiz Oranı.

Tüketimi belirleyen en önemli beş faktör aşağıdaki gibidir:

(Harcanabilir gelir ((Yd), hanehalkının gelirinden (Y) vergilerin çıkarılması (T) ve transfer ödemelerinin (TR) eklenmesi sonucunda ulaşılan gelir düzeyidir. Bu durum aşağıdaki özdeşlikle şu şekilde ifade edilir: Y_d= (Y – T) + TR

Tüketim