MAKRO İKTİSAT - Deneme Sınavı - 8

Ekonomide her zaman kendiliğinden sağlanan bir tam istihdam durumu olmadığından devletin ekonomiye müdahale ederek genişletici bir politika uygulamasının doğrulandığı Keynesyen modelde Klasik yaklaşımın aksine aktif bir ekonomi politikasının olması yönünde bir vurgu yapılmaktadır.

Harvey Leibenstein tarafından ortaya atılan bir kavram olan “Etkin Ücret Teorisi” gelişmekte olan ülkelerde ücretlerde yapılacak olan bir iyileşmenin emek gücünü sosyal ve ekonomik olmak üzere pek çok açıdan etkileyerek verimliliğini artırdığı önermesi üzerine kurulmaktadır.

Yeni klasik ekonomi doktrininin öncülerinden Robert Emerson Lucas tarafından ortaya atılan ve toplam arz yaklaşımıyla bekleyişler modelini ilişkilendiren “Firma Yanılma Modeli” piyasaların sürekli kendiliğinden temizlendiği varsayımında işçi yanılma modelinden farklı olarak işçilerin fiyat düzeyindeki yanılgılarını bir gecikmeyle giderdikleri uyarlayıcı bekleyişler yerine rasyonel bekleyişleri monte etmiştir.

Monetarist yaklaşımın temelinde Klasik ekonomi okulu bulunmaktadır.

Monetarist yaklaşım gibi müdahaleci Keynesyen anlayışa bir tepki olarak ortaya çıkan “Yeni Klasik Yaklaşım” varsayımsal düzlemde; piyasaların sürekli kendiliğinden temizlendiği, Monetarist ekolün tersine firmaların da eksik bilgilenme içinde olduğu ve ekonomik birimlerin rasyonel beklentilere sahip olduğu tezi üzerine inşa edilmektedir. Ekonomik birimler rasyonel beklentilerle hareket ettiklerinden devlet aygıtının ekonomiye müdahale edeceğinin sinyallerini önceden alıp kendilerini bu duruma göre konumladıklarından toplam talep artırıcı politikaların ekonomi üzerinde istenilen etkiye yol açmasına engel olmaktadırlar.

Merkez Bankası’nın politika faizini düşürmesi nominal para arzını arttırıcı bir etki yaparken, fiyat düzeyinin değişmemesi reel para arzını da arttırmaktadır. Reel para arzı artışı, toplam talebi arttıracak ve toplam talep eğrisinin sağa kaymasına neden olacaktır. C şıkkı haricinde verilen seçenekler toplam talebi azaltıcı etkiler oluşturmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Çarpan, Yatırımın faize duyarlılığı, para talebinin gelire duyarlılığı ve para talebinin faize duyarlılığı katsayılarının tamamı toplam talep eğrisinin eğimini belirleyen unsurlardandır. Marjinal ithalat eğilimi ise ancak dışa açık bir ekonomide dikkate alınması gereken bir unsurdur. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Devletin iç borçlanma yoluyla daraltıcı maliye politikası uygulaması toplam talep eğrisinin fiyat üzerinden değil otonom harcamalar üzerinden değişmesi anlamına gelmektedir. Bu durumda toplam talep eğrisi sola kayacak ve gelir düzeyinin azalmasına neden olacaktır. Bunun yanında daraltıcı maliye politikası toplam arz eğrisi üzerinden bir etki doğurmazken denge faiz oranını düşürecektir. Bu durumda doğru cevap E şıkkıdır.

Klasik toplam arz eğrisinin geçerli olduğu ve tam istihdam düzeyinde bulunan bir ekonomide kamu harcamalarının artması toplam talep eğrisinin sağa kaymasına neden olurken, klasik toplam arz eğrisi yatay eksene dik bir konumda yerinde kalacaktır. ekonominin tam istihdam düzeyinde olması nedeniyle talep fazlası ortaya çıkmış olacaktır. Bu durumda fiyatlar genel düzeyi yükselecek, reel para arzı azalacak ve gelir düzeyi değişmeden kalacaktır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Tam istihdamın olduğu klasik modelde genişletici maliye politikasının gelir arttırıcı bir etkisi olmamaktadır. Böyle bir durumda genişletici maliye politikası ancak fiyatlar genel düzeyini arttıracaktır. Bu durum tam dışlama etkisi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Harvey Leibenstein tarafından ortaya atılan bir kavram olan “Etkin Ücret Teorisi” gelişmekte olan ülkelerde ücretlerde yapılacak olan bir iyileşmenin emek gücünü sosyal ve ekonomik olmak üzere pek çok açıdan etkileyerek verimliliğini artırdığı önermesi üzerine kurulmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Toplam arz eğrisinin kayması biçiminde ortaya çıkan arz şokları büyük ölçüde üretim maliyetlerinde ortaya çıkan olumlu veya olumsuz değişimler tarafından tetiklenmektedir. Arz şokları veri bir üretim faktörü bileşiminde reel milli gelirde veya fiyatlarda yol açan gelişmeler biçiminde kendini göstermektedir. Ekonomi üzerinde bu türden etkilerin oluşmasına ortam sağlayan gelişmeler; üretim teknolojisinde meydana gelen bir değişme, iklimsel koşulların değişmesi, inovatif ürünlerin piyasaya çıkması, üretime kaynaklık eden hammadde rezervlerinde meydana gelen değişme ve mevzuat gelişmeleri şeklinde değerlendirilmektedir. Bu bakımdan B şıkkında ifade edilen unsur arz şoku değil genişletici para politikası olarak değerlendirilebilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Genel üretim düzeyi ve istihdam azalırken fiyatlar genel seviyesinde meydana gelen sürekli artış stagflasyon olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Monetarist yaklaşımda emek talebi reel ücretin bir fonksiyonuyken, emek arzı beklenen reel ücretin bir fonksiyonu olmaktadır. Emek arzının beklenen reel ücrete ilişkin tahminini oturttuğu gelecek dönemde gerçekleşmesini beklediği fiyat düzeyinin tahmini; fiyat düzeyinin geçmiş dönem gerçekleşmeleri ve ekonomik birimlerin geçmişteki yanılgılarının bileşkesi biçiminde ele alınan “Uyarlayıcı (Adaptif ) Bekleyişler Hipotezine ” göre oluşturulmaktadır. Buna ilaveten monetarizm, mutlak ve nispi gelir hipotezi yerine sürekli gelir hipotezini benimsemektedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yeni klasik yaklaşıma göre devletin kamuoyuna önceden açıkladığı şok olmayan daraltıcı bir müdahaleyle fiyatların düşeceğini bekleyen ekonomik birimler, daraltıcı maliye politikasıyla beraber sola kayan toplam talep eğrisine kısa dönem arz eğrisini sağa doğru kaydırarak tepki vereceklerdir. Bu durumda yeni denge noktası yine uzun dönem arz eğrisi üzerinde oluşacak ve gelir seviyesinde bir değişiklik olmayacaktır. Ancak fiyatlar düşmüş olacaktır. Bu durumda doğru cevap E şıkkıdır.

Toplam talep eğrisi.

Fiyatların sabit olması varsayımı.

Olabildiğince düşük olması.

“Para yanılgısı (hayali)” olduğu.

İşçi Yanılma Modeli.