MAHALLİ İDARELER

Bireyler için katılımın faydaları şu şekildedir. • Daha iyi bilgilenme, • Görüş ve sorunları, uygun ve doğrudan karar alıcılara iletebilme, • Sosyal becerileri ve hoşgörüyü geliştirebilme, • Yeni proje ve politikaların uygulanmasına anlamlı bir şekilde katılabilme, • Karar alıcıları duyarlı ve hesap verilebilir hale getirebilme,

Yöneticiler için katılımın faydaları şu şekildedir: • Bilgilendirilmiş kamuoyu sağlama, • Bireyler ile daha yakın ilişkiler geliştirme ve onların görüş ve sorunlarından daha çok haberdar olma, • Tartışmalı ancak gerekli eylemler için daha geniş halk desteği kazanma, • Daha iyi politika ve projeler geliştirme, para tasarrufu sağlama, riskleri azaltma ve hesap verilebilirlik, • Güvene dayalı toplumsal uyumu arttırma

Katılımın 5 temel amacı şunlardır: • Karar vericilerin halkın önceliklerini anlaması ve kararlarında bu önceliklere yer vermesidir. • Bireylerin yerel bilgisini kararlara dahil etmektir. Bu amaçlardan her ikiside karar vericileri belirsizlikten uzaklaştırır ve daha geniş katılımlı kararların oluşmasını sağlar. • Adalet ve tarafsızlığı, seslerini başka yollarla duyurma imkânı olmayan grupların da sürece dahil edilmesini sağlar. • Katılımla kamusal kararların meşruluğunun arttırılmasıdır. • Kamu görevlileri için yasal bir zorunluluk olarak ortaya çıkması sonucunda sorunların daha hızlı ve etkin çözümlenmesidir.

Geri çağırma şu şekilde açıklanabilir: : Geri çağırma, seçmenler tarafından belli usul ve şartlara bağlı olarak halk oylamasıyla seçilmiş kişi ve organların görevine son verilebilmesini sağlayan bir mekanizmadır. Geri çağırma, dünyanın belirli demokratik uygulamalarında karşılaşılan ve duyarlılığı ve hesap vermeyi sürekli ve etkin kılıcı bir yöntemdir. Geri çağırma yöntemi, iyi düzenlendiği takdirde ve amaçlarına uygun kullanıldığı sürece, seçilmiş yöneticiler için önemli bir denetim aracı ve bireyler içinde yapıcı bir katılım uygulaması oluşturabilir. Ayrıca, seçilmiş kişilere, halk için ve halk adına geçici olarak görevde bulunan kişiler oldukları gerçeğini sürekli olarak hatırlatan bir yapıdır.

Ombudsman kavramı şu şekilde açıklanabilir: “Kamu Denetçiliği”, “Yurttaş avukatı” ya da “halk hakemi” adlarıyla anılan ombudsman, yerel yönetimlerde önemli bir işleve sahiptir. Yerel ombudsman, yerel topluluk üyelerinin, yerel yönetimden herhangibir şikayetleri olduğunda (örneğin hizmetin gereği gibi ya da hiç yerine getirilememesi, haksızlığa uğrama vb.) konunun incelenip değerlendirilmek üzere başvuracağı makamdır. Ombusdman sistemi, yönetimin elindeki her türlü bilgi ve belgeye ulaşabilecek yasal yetkiye sahip, uzmanlığa ve bağımsızlığa dayalı, güçlü, etkin ve saygı duyulan bir kurumdur.

22. Yerel yönetim sürecinde Yerel Gündem 21’lerin bazı işlevleri yerine getirmesi amaçlanmıştır. Bu işlevlerden bazıları şu şekildedir: • Yerel karar süreçlerine katılımı gerçekleştirmek. • Kentsel yaşamı kolaylaştırıcı alternatif projeler geliştirmek. • Geliştirilecek projelere finansman sağlamak. • Demokratik yaşamın yerleşmesine katkı sağlamak. • Yerel yönetim örgütlerinde ortaya çıkabilecek sorunları çözmek. • Kentsel yaşam kalitesinin iyileştirilmesini sağlamak. • Yetişmiş ve kent sorunlarına duyarlı insan kaynağı oluşturmak. • Baskı grubu olarak kentsel sorunların çözümüne katkı sağlamak.

Kent meclisi şunlardan oluşur: • Genel kurul, • Yürütme kurulu, • Meclisler ve çalışma grupları

Halk toplantıları, kamuoyunu bilgilendirmek ve yöneticilere kamunun düşünce, duygu ve isteklerini iletebilmek amacıyla başvurulan geleneksel bir yöntemdir. Bu toplantılar yetkililerce daha da geliştirilerek, temel düzenlemelerin ve önemli kararların alınmasına katkıda bulunan bir niteliğe sahiptir.

Buna göre; “Belediye meclisi, üyeleri arasından en az üç en fazla beş kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir.

İl özel idaresi veya belediye görev ve sorumluluklarına bağlı olarak yetki alanlarında; • Özürlülere, çocuklara, kadınlara, gençlere, yaşlılara, yoksullara, kimsesizlere ve düşkünlere yönelik eğitim, kültür, sağlık ve sosyal hizmetleri, • Kütüphane, tiyatro, sinema gibi kültür hizmetleri, • Bilişim, meslek edindirme kursları, kreş gibi eğitim hizmetleri, • Park, bahçe, kent estetiği, çevre düzenlemeleri ile katı atık gibi çevre kirlenmesinin önlenmesine yönelik hizmetleri, • Başıboş ve sahipsiz hayvanlara yönelik hizmetleri, • Trafik, itfaiye, arama-kurtarma gibi denetim ve acil yardım hizmetleri, • Tüm yaş gruplarını içine alan her türlü spor hizmetleri, • Tarihi, kültürel mirasın ve tabiat varlıklarının yaşatılarak korunması hizmetleri yapmak üzere gönüllü çalıştırabilir.

Yerel yönetimler, yönetime katılım, hizmetlerde etkinlik, demokratik uygulamalar, özgürlük gibi demokrasinin pek çok değeriyle birlikte anıldıkları ve toplumun demokratikleşmesine önemli katkılar sağladıkları için “yerel demokrasi kurumları” olarak adlandırılmaktadır. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

Yerel yönetimler, yönetime katılım, hizmetlerde etkinlik, demokratik uygulamalar, özgürlük gibi demokrasinin pek çok değeriyle birlikte anıldıkları ve toplumun demokratikleşmesine önemli katkılar sağladıkları için “yerel demokrasi kurumları” olarak adlandırılmaktadır. Yerel demokrasinin geliştirilmesinde en önemli ölçüt, yerel halkın kararlara yaptığı katkının derecesidir. Bu katkı ne kadar fazla ise, yerel demokrasi o oranda gelişmiştir. Bu anlamda yerel demokrasinin temel ilkelerini; karar organlarının seçimle iş başına gelmesi, halkın karar süreçlerine etkin katılımının sağlanması, bağımsız karar alma ve uygulama ile mali özerklik olarak ifade edebiliriz. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Katılım kavramı, politik çalışmaların bir parçası olan karar alma süreçlerine, planlama ve yönetim süreçlerine halkı katma, halkı dinleme, siyasal ve yönetsel kadroların belirlenmesinden çok onların almış olduğu kararlara, yapmış olduğu işlemlere halkın katılımı şeklinde açıklanabilir.(Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Demokrasi ile yönetilen ülkelerde, yerel yönetimlerin demokratik yapılanmanın ön koşulu olarak görülmesinin nedeni, karar süreçlerine katılıma olanak sağlayan kurumlar olmalarından kaynaklanmaktadır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Halk toplantıları, kamuoyunu bilgilendirmek ve yöneticilere kamunun düşünce, duygu ve isteklerini iletebilmek amacıyla başvurulan geleneksel bir yöntemdir. Bu toplantılar yetkililerce daha da geliştirilerek, temel düzenlemelerin ve önemli kararların alınmasına katkıda bulunan bir niteliğe sahiptir. Yerel yönetimlerin düzenledikleri halkı bilgilendirme ve yönetimin eylem ve işlemlerinin yöneticiler, uzmanlar ve halk tarafından tartışılmasının sağlandığı toplantılar, yerel yönetimleri güçlendiren önemli etkinliklerdir. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Gelecek Atölyeleri: Geleceğe ilişkin yeni sosyal ve çevresel düşüncelerin projelendirilmesine ve gerçekleştirilmesine yönelik uzun süreçli ve oldukça etkin bir yöntem olarak görülmektedir. Gelecek atölyelerinde, planlama, sosyal sorunlar ve gençlerle ilgili çalışmalar ağırlıklı çalışma konularındandır. Gelecek atölyeleri, eleştiri, (mevcut durumun belirlenmesi ve şikayetler) fantezi (hayal ve ütopya) ve uygulama (düşünülen durumun gerçekleşmesine yönelik çalışma) gibi üç temele dayanarak, yurttaşlardan yerel ölçekte yararlanmayı sağlarlar. Bir yönetici eşliğinde çalışan atölyelerde, etkileşime dayanan bir beyin fırtınası, dilekler ve umutlar demeti ortaya konur ve sonuçlar değerlendirilir. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

5393 sayılı Belediye Kanununun “hemşehri hukuku” başlıklı 13. maddesinde hemşehri tanımı yapılmış, belediye ve hemşehrilerin birbirlerine karşı yükümlülükleri düzenlenmiştir. 5393 sayılı Kanunla ikamet edilen belde, hemşehrilik ilişkisi açısından temel kriter olarak alınmıştır. Kanunda hemşehrilerin hakları üç başlık altında toplanmıştır. Buna göre tüm hemşehrilerin: belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme, belediyenin yardımlarından yararlanma hakları bulunmaktadır. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Kanunla getirilmiş olan diğer önemli bir düzenleme ise, belediye hizmetlerine gönüllü katılım ile ilgili düzenlemedir. Gönüllü katılım, 5393 sayılı Belediye Kanunun 77. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir. “Belediye; sağlık, eğitim, spor, çevre, sosyal hizmet ve yardım, kütüphane, park, trafik ve kültür hizmetleriyle yaşlılara, kadın ve çocuklara, özürlülere, yoksul ve düşkünlere yönelik hizmetlerin yapılmasında beldede dayanışma ve katılımı sağlamak, hizmetlerde etkinlik, tasarruf ve verimliliği artırmak amacıyla gönüllü kişilerin katılımına yönelik programlar uygular. Gönüllülerin nitelikleri ve çalıştırılmalarına ilişkin usûl ve esaslar İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”(Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Katılımcı demokrasinin en başarılı örneklerinden biri sayılan kent konseyleri kentte sahip çıkma, aktif katılım ve çözümde ortaklık ilkelerinin bütünlüğünde, kentleri sürdürülebilir geleceğe taşıyan bir ortaklık modeli olarak tanımlanmaktadır. Kentteki tüm paydaşları bir araya getirerek, tüm kenti kucaklayan bir ortak akıl oluşturulmasını sağlaması, kent konseylerinin en önemli işlevlerinden biri olarak değerlendirilebilir. Kent konseyleri, yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılması, hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi işlevlerini de yerine getirmektedir. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)