MAHALLİ İDARELER

Türkiye’de mahalli idare birliklerine ilişkin ilk anayasal düzenleme 1961 Anayasasında yer almıştır

Ülkemizde, 1982 Anayasasının ifade ettiği mahalli idare birliklerine ilişkin özel kanun 11.6.2005 tarihinde yayımlanan 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunudur. Bu Kanunun amacı; mahalli idare birliklerinin hukuki statüsünü, kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir. Mahalli idare tanımına, il özel idaresi, belediye ve köy girmektedir.

Kurulmuş bir birliğe üyelik, üye olmak isteyen mahalli idare meclisinin kararı ve buna dayalı başvuru üzerine, birlik meclisinin kabulü ile olur. Bu durumda Cumhurbaşkanının izni aranmaz. Ayrılmada ilgili mahalli idare meclisinin kararı yeterlidir.

Birlik meclisinin görev ve yetkileri şunlardır;
• Yatırım planı ve çalışma programını görüşmek ve kabul etmek.
• Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek, bütçede kurumsal kodlama yapılan birimler ile fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyleri arasında aktarma yapmak.
• Borçlanmaya karar vermek.
• Taşınmaz mal alımına, satımına, kiralanmasına ve takasına karar vermek.
• Birlik tarafından yürütülecek hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek.
• Şartlı bağışları kabul etmek.
• Dava konusu olan ve miktarı ikibin Türk Lirasından onbin Türk Lirasına kadar birlik alacaklarının uzlaşmayla çözümüne karar vermek.
• Birlik yatırımlarının yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına karar vermek.
• Birlik başkanlık divanını, birlik encümen üyelerini ve meclis ihtisas komisyonu üyelerini seçmek.
• Birlik teşkilatına ait birimlerin kurulmasına karar vermek.

• Birlik tüzüğünde öngörülmesi halinde tüzük değişikliğini kabul etmek.
• Birlik tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek.
• Birlik başkanıyla birlik encümeni arasındaki anlaşmazlıkları karara bağlamak.

Birlik bütçeleri, stratejik plan ve performans programları dikkate alınarak izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri ile birlikte birlik başkanınca hazırlanır. Birlik başkanı bütçeyi önce birlik encümenine havale eder. Encümende incelendikten sonra, mecliste görüşülerek kabul edilir. Kabul edilen bütçe birlik başkanına gönderilir. Birlik başkanı, bütçede hukuka aykırı bir durum görürse bütçeyi meclise geri gönderir. Meclis kararında ısrar ederse, birlik başkanı ya beş gün içinde mülki idare amirine gönderir ya da bu süre içinde işlem yapmaz ise birlik bütçesi kesinleşmektedir. Kesinleşen bütçenin yürürlüğe girebilmesi için; ilçe dahilinde faaliyet yapan birliklerde kaymakama birden fazla ilçe dahilinde faaliyet yapan birliklerde ise valiye ve birden fazla ilde faaliyet yapan birliklerde, birlik merkezinin olduğu ilin valisine gönderilmesi gerekir.

Yüksek Planlama Kurulunun 2006 yılı başında kabul ettiği Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi Belgesi, kırsal ekonominin geliştirilmesi ve kırsal alanda yaşam kalitesinin yükseltilmesi amacıyla; kırsal ekonominin pazarla entegrasyonuna yönelik alt yapının geliştirilmesi, işletmelerin ve kırsal nüfusun hizmetlere erişiminin kolaylaştırılmasına, kırsal alan ve yerleşmelerin sağlıklı, yaşanabilir, sürdürülebilir iş ve yaşama ortamı olarak güçlendirilmesine değinmiştir. Bu amaçla fiziki altyapının iyileştirilmesi ve sunulacak hizmetlerin etkinliğinin artırılmasının önemi belirtilmektedir. Bu açıdan da kırsal alana hizmet sunumunda önem kazanan mahalli idare birliklerinin etkinleştirilmesine önem verileceği ifade edilmiştir.

Ülke düzeyinde kurulan birlikler birinci fıkrada belirtilen amaçların yanında mahalli idarelere rehberlik etmek; mahalli idareler arasında yardımlaşma ve işbirliğini, teknik ve idari deneyim ile bilgi değişimini teşvik etmek; iyi uygulama örneklerinin yaygınlaşmasına yardım etmek konularında da faaliyette bulunabilir.

Türkiye Belediyeler Birliği aşağıdaki yedi kuruluşla yanlarında belirtilen işbirliği konusunda birlik kurmuştur:
• Alman Teknik İşbirliği Kurumu (GTZ)-TODAİE ve GTZ işbirliği ile “Yerel Altyapı Hizmetleri Şebekesi Kurulması”, Yılı: 2005.
• Hollanda Belediyeler Birliği-Logo East Programı kapsamında “Yerel ve Bölgesel Yönetimler Arasında Ortaklığın Geliştirilmesi” Yılı: 2006.
• Almanya Uluslararası İleri Eğitim ve Gelişim Kuruluşu- “Master Planın Hazırlanması”, Yılı: 2006.
• İsveç Belediyeler Birliği, “Belediye Ortaklık Ağı Projesi”, Yılı: 2006.
• Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği “KKTC’deki belediyelerin Türkiye’deki belediyelerle karşılıklı bilgi ve deneyim alışverişinde bulunmaları”, Yılı: 2008.
• İspanya Kentler ve Belediyeler Federasyonu, “Türkiye ve İspanya’daki belediyeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi” Yılı: 2009.
• Almanya, Konrad Adenauer Stiftung, “Türk-Alman Kardeş Şehirler Konferansı”, “Göç ve Entegrasyon”, Yılı: 2010.

Köylerin kendi arasında kurdukları birlikler;
• Adana merkezli, Doğu Akdeniz Zeytin Birliği,
• Antalya merkezli, Gazipaşa ilçesi, Şahinler, Sugözü, Çamlıca, Karatepe Köyleri Hidroelektrik Santrali Birliği,
• Artvin, Borçka merkezli, Camili Köyler Birliği,
• Balıkesir, Erdek merkezli, Balıkesir Süt Üreticileri ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği,
• Çanakkale, Ayvacık merkezli, Ayvacık ilçesi Zeytin Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Birliği olarak sıralanmaktadır.

Başkanlık, başkan ve başkanlık hizmetlerini yürüten diğer personelden oluşur. Başkan DSİ’nin teklifi üzerine Bakan tarafından kamu personeli arasından dört yıla adar görevlendirilir. Süresi sona eren Başkanın yeniden görevlendirilmesi mümkündür. Başkanın görev ve yetkileri şunlardır:
• Kanun, birlik ana statüsü ve ilgili mevzuatta verilen görevleri yapmak, yetkileri kullanmak ve birliği temsil etmek ve yönetmek.
• Birlik adına yapılacak sözleşme esaslarını tespit etmek, satın alma, işletme, bakım ve onarım hizmetleri ve yeni tesis ve iyileştirme ya da yenileme çalışmaları ile diğer işlerin bir komisyon marifetiyle ihaleyle üçüncü kişilere yaptırılmasına ve DSİ’nin onayıyla borç kullanımına karar vermek.
• Birliğin yıllık su kullanım hizmet bedelini asgari  kullanım hizmet bedeli tarifesinden az olmamak üzere belirlemek ve onay için DSİ Bölge Müdürüne sunmak.
• Bütçe teklifini ve çalışma programını DSİ’ye sunmak, bütçeyi uygulamak ve kesin hesabını yapmak.
• Birlik bütçesinin tahsilat ve ödemeleri ile harcama kalemleri arasında aktarma yapmak.
• Katılım paylarını, su kullanım hizmet bedeli ve para cezalarını tahsil etmek, birliğin alacaklarının takibini zamanında yapmak.
• DSİ’nin onayını aldıktan sonra araç, gereç ve iş makinesi temin etmek.
• Mevzuata aykırı olarak sulama yapan birlik üyelerine, birlik görev alanı dışında kalan su kullanıcılarına, her dekar arazi başına su hizmet bedelinin Kanunda belirtilen su kullanım hizmet bedelinin iki katına kadar, bazı fiillerin tekrarı halinde her defasında ayrı ayrı olmak üzere su kullanım hizmet bedelinin dört katına kadar idari para cezası vermek.

Türkiye’de mahalli idare birliklerine ilişkin ilk anayasal düzenleme 1961 anayasasında yer almıştır

Belirtilen birliklerden ayrılma da Cumhurbaşkanının iznine bağlıdır. İlk üç ifade doğrudur.

Tüzük onayı bulunmak zorunda değildir

Meclis üye tam sayısına doğal üyeler de dahildir. İlk üç ifade doğrudur.

Kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği kamu yararı kararını almak Birlik meclisinin görevi değildir

Birlik teşkilatına ait birimlerin kurulmasına karar vermek Birlik encümeninin görevi değildir

Birlik yatırımlarının yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına karar vermek Birlik başkanının görevi değildir

Üç ifade de doğrudur

Mahalli idarelerin menfaatlerinin korunması, gelişmelerine yardımcı olunması, personelinin eğitilmesi ve mahalli idarelerle ilgili kanun hazırlıklarında görüş bildirilmesi amacıyla il özel idarelerini ve belediyeleri temsil etmek üzere ülke düzeyinde birer birlik kurulabilir.

Birlikler siyasi partilerden yardım kabul edemezler.