MAHALLİ İDARELER - Deneme Sınavı - 8

Yerel yönetimler, yönetime katılım, hizmetlerde etkinlik, demokratik uygulamalar, özgürlük gibi demokrasinin pek çok değeriyle birlikte anıldıkları ve toplumun demokratikleşmesine önemli katkılar sağladıkları için “yerel demokrasi kurumları” olarak adlandırılmaktadır. Yerel demokrasinin geliştirilmesinde en önemli ölçüt, yerel halkın kararlara yaptığı katkının derecesidir. Bu katkı ne kadar fazla ise, yerel demokrasi o oranda gelişmiştir. Bu anlamda yerel demokrasinin temel ilkelerini; karar organlarının seçimle iş başına gelmesi, halkın karar süreçlerine etkin katılımının sağlanması, bağımsız karar alma ve uygulama ile mali özerklik olarak ifade edebiliriz. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Katılım kavramı, politik çalışmaların bir parçası olan karar alma süreçlerine, planlama ve yönetim süreçlerine halkı katma, halkı dinleme, siyasal ve yönetsel kadroların belirlenmesinden çok onların almış olduğu kararlara, yapmış olduğu işlemlere halkın katılımı şeklinde açıklanabilir.(Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Demokrasi ile yönetilen ülkelerde, yerel yönetimlerin demokratik yapılanmanın ön koşulu olarak görülmesinin nedeni, karar süreçlerine katılıma olanak sağlayan kurumlar olmalarından kaynaklanmaktadır. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

Halk toplantıları, kamuoyunu bilgilendirmek ve yöneticilere kamunun düşünce, duygu ve isteklerini iletebilmek amacıyla başvurulan geleneksel bir yöntemdir. Bu toplantılar yetkililerce daha da geliştirilerek, temel düzenlemelerin ve önemli kararların alınmasına katkıda bulunan bir niteliğe sahiptir. Yerel yönetimlerin düzenledikleri halkı bilgilendirme ve yönetimin eylem ve işlemlerinin yöneticiler, uzmanlar ve halk tarafından tartışılmasının sağlandığı toplantılar, yerel yönetimleri güçlendiren önemli etkinliklerdir. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Gelecek Atölyeleri: Geleceğe ilişkin yeni sosyal ve çevresel düşüncelerin projelendirilmesine ve gerçekleştirilmesine yönelik uzun süreçli ve oldukça etkin bir yöntem olarak görülmektedir. Gelecek atölyelerinde, planlama, sosyal sorunlar ve gençlerle ilgili çalışmalar ağırlıklı çalışma konularındandır. Gelecek atölyeleri, eleştiri, (mevcut durumun belirlenmesi ve şikayetler) fantezi (hayal ve ütopya) ve uygulama (düşünülen durumun gerçekleşmesine yönelik çalışma) gibi üç temele dayanarak, yurttaşlardan yerel ölçekte yararlanmayı sağlarlar. Bir yönetici eşliğinde çalışan atölyelerde, etkileşime dayanan bir beyin fırtınası, dilekler ve umutlar demeti ortaya konur ve sonuçlar değerlendirilir. (Doğru Yanıt A Şıkkıdır.)

5393 sayılı Belediye Kanununun “hemşehri hukuku” başlıklı 13. maddesinde hemşehri tanımı yapılmış, belediye ve hemşehrilerin birbirlerine karşı yükümlülükleri düzenlenmiştir. 5393 sayılı Kanunla ikamet edilen belde, hemşehrilik ilişkisi açısından temel kriter olarak alınmıştır. Kanunda hemşehrilerin hakları üç başlık altında toplanmıştır. Buna göre tüm hemşehrilerin: belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme, belediyenin yardımlarından yararlanma hakları bulunmaktadır. (Doğru Yanıt B Şıkkıdır.)

Kanunla getirilmiş olan diğer önemli bir düzenleme ise, belediye hizmetlerine gönüllü katılım ile ilgili düzenlemedir. Gönüllü katılım, 5393 sayılı Belediye Kanunun 77. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir. “Belediye; sağlık, eğitim, spor, çevre, sosyal hizmet ve yardım, kütüphane, park, trafik ve kültür hizmetleriyle yaşlılara, kadın ve çocuklara, özürlülere, yoksul ve düşkünlere yönelik hizmetlerin yapılmasında beldede dayanışma ve katılımı sağlamak, hizmetlerde etkinlik, tasarruf ve verimliliği artırmak amacıyla gönüllü kişilerin katılımına yönelik programlar uygular. Gönüllülerin nitelikleri ve çalıştırılmalarına ilişkin usûl ve esaslar İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”(Doğru Yanıt C Şıkkıdır.)

Katılımcı demokrasinin en başarılı örneklerinden biri sayılan kent konseyleri kentte sahip çıkma, aktif katılım ve çözümde ortaklık ilkelerinin bütünlüğünde, kentleri sürdürülebilir geleceğe taşıyan bir ortaklık modeli olarak tanımlanmaktadır. Kentteki tüm paydaşları bir araya getirerek, tüm kenti kucaklayan bir ortak akıl oluşturulmasını sağlaması, kent konseylerinin en önemli işlevlerinden biri olarak değerlendirilebilir. Kent konseyleri, yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılması, hemşehrilik bilincinin geliştirilmesi işlevlerini de yerine getirmektedir. (Doğru Yanıt D Şıkkıdır.)

2006 yılında Kent Konseyi Yönetmeliği hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin 6. maddesinde kent konseylerinin görevleri arasında en önemlisinin yerel düzeyde demokratik katılımın yaygınlaştırılmasını, hemşehrilik hukuku ve ortak yaşam bilincinin geliştirilmesini, çok ortaklı ve çok aktörlü yönetişim anlayışının benimsenmesini sağlamak olarak açıklanmıştır. (Doğru Yanıt E Şıkkıdır.)

Günümüzde üniter nitelikteki ülkelerde yönetim görevi ve sorumluluğu merkezi yönetim
ve yerel yönetimler olmak üzere iki ayrı örgüt arasında paylaşılmıştır. Ulusal sınırlar için-
de yaşayan toplumun ortak nitelikteki ihtiyaç ve menfaatleri merkezi yönetim adı verilen
bir örgüt aracılığıyla yerine getirilmektedir. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Yerel demokrasi yerel halkın karar süreçlerine doğrudan ya da
temsilciler yoluyla katılımıdır. Yerel yönetimler, yönetime katılım, hizmetlerde etkinlik, de-
mokratik uygulamalar, özgürlük gibi demokrasinin pek çok değeriyle birlikte anıldıkları ve
toplumun demokratikleşmesine önemli katkılar sağladıkları için “yerel demokrasi kurum-
ları” olarak adlandırılmaktadır. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Yönetişim kavramı; yöneten ile yönetilenlerin yönetim sürecine ilişkin kararları
birlikte belirlemeleri esasını içermektedir. Uygulandığı alana ve düzeye göre farklı isimler
alabilen yönetişim kavramının yerel düzeydeki karşılığı ise yerel yönetişimdir. Bu bilgilere göre doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Katılım kavramı Dünya Bankası tarafından “paydaşların etkilediği, gelişme öncelikleri ve bunları etkileyen kaynakların kontrolünü paylaştıkları bir süreç” olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Katılımın beş genel amacından söz edilebilir. Bunlardan ilki, karar vericilerin halkın
önceliklerini anlaması ve kararlarında bu önceliklere yer vermesidir. İkincisi, bireylerin
yerel bilgisini kararlara dahil etmektir. Bu amaçlardan her ikiside karar vericileri belir-
sizlikten uzaklaştırır ve daha geniş katılımlı kararların oluşmasını sağlar. Üçüncü olarak
katılım, adalet ve tarafsızlığı, seslerini başka yollarla duyurma imkânı olmayan grupların da sürece dahil edilmesini sağlar. Dördüncü amaç katılımla kamusal kararların meşrulu-
ğunun arttırılmasıdır. Son olarak katılımın kamu görevlileri için yasal bir zorunluluk ola-
rak ortaya çıkması sonucunda sorunların daha hızlı ve etkin çözümlenmesidir.  Buna göre D seçeneği yanlış verilmiştir.

Karar süreçlerine katılımın bireylere ve yönetimlere faydaları farklıdır. Bireyler için
katılımın faydası şu şekilde sıralanabilir;
• Daha iyi bilgilenme,
• Görüş ve sorunları, uygun ve doğrudan karar alıcılara iletebilme,
• Sosyal becerileri ve hoşgörüyü geliştirebilme,
• Yeni proje ve politikaların uygulanmasına anlamlı bir şekilde katılabilme,
• Karar alıcıları duyarlı ve hesap verilebilir hale getirebilmek, buna göre C seçeneği bunlardan biri değildir.

Katılımın yöneticiler için faydaları ise şu şekilde ifade edilebilir;
• Bilgilendirilmiş kamuoyu sağlama,
• Bireyler ile daha yakın ilişkiler geliştirme ve onların görüş ve sorunlarından daha
çok haberdar olma,
• Tartışmalı ancak gerekli eylemler için daha geniş halk desteği kazanma,
• Daha iyi politika ve projeler geliştirme, para tasarrufu sağlama, riskleri azaltma ve
hesap verilebilirlik,
• Güvene dayalı toplumsal uyumu arttırma, şeklinde ifade edilmiştir. Buna göre E seçeneği bunlardan biridir.

Geri çağırma, seçmenler tarafından belli usul ve şartlara bağlı olarak

halk oylamasıyla seçilmiş kişi ve organların görevine son verilebilmesini sağlayan bir me-

kanizmadır. Geri çağırma, dünyanın belirli demokratik uygulamalarında karşılaşılan ve

duyarlılığı ve hesap vermeyi sürekli ve etkin kılıcı bir yöntemdir. Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

Günümüzde bir çok ülkede görülen ombudsman uygulaması Türkiye’de 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu  Kanunu ile yürürlüğe girmiştir. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Planlama çemberleri, etkin bir katılım biçimi olarak demokratik süreçte yer almaktadır. Planlama çemberleri, rastlantısal örnekleme  yöntemiyle seçilen bir grup bireyin günlük çalışmalarından arta kalan zamanlarında,  planlama sorunlarının çözümü için uzmanlar eşliğinde oluşturulmuş çalışma gruplarına katılmalarını öngören bir yöntemdir. Buna göre doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

7 Ekim 1992 yılında imzalanan ve AET'nin (Avrupa Ekonomik Topluluğu) AB olması yolundaki son adım olan ekonomik ve parasal birliği gerçekleştirme amacıyla imzalanmış anlaşma Maastricht Anlaşması!dır.