MAHALLİ İDARELER - Deneme Sınavı - 7

Türkiye ilgili maddenin zorunlu olarak onay gerektiren ilk paragrafını onaylamış ancak diğer iki paragrafa çekince koymuştur.

İlgili maddenin ikinci ve üçüncü bendleri merkezi otoriteyi devre dışı bırakacı özellikte olup, Türkiyenin sahip olduğu özel şartlara uyumlu olmaması nedenleriyle onaylanmadılar.

Mahalli idare birlikleri kurulması (ile işbirliği) yoluyla kıt olan kaynakların daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi amaçlanmaktadır.

Günümüzde mahalli idare birliklerini düzenleyen kanun 5355 sayılı mahalli idare birlikleri kanunudur.

Temel olarak mahalli idare birliklerinin kurulduğu alanlar kategorrilendirilirse karşımıza hizmet, kalkınma ve sulama birlikleri çıkacaktır.

E şıkkında yeralan "kanunda öngörülen cezaları vermek" gibi bir görev ve yetkisi yoktur mahalli idare birlikleri meclislerinin.

Kalkınma için hareket noktasının köy olarak seçilmesinin doğruluğu ve ortak görüşe göre toplum kalkınması sürecinden küçük toplumların yani köy yapılarının kalkınmasının anlaşılması gerekmektedir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun öncesinde kamu mali yönetimi ve kontrolü konusunda belirlenen sorunlar şunlardır:

• 76 yıl gibi uzun bir süre yürürlükte kalan 1927 tarih ve 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ile ülkemizde oluşturulan sistem, kamu mali yönetimi ve kontrol alanında ulusal ve uluslararası düzeyde yaşanan değişikliklere ve gelişmelere uyum sağlayamamıştır. Çağdaş kamu mali yönetim anlayışında var olan; stratejik planlama, çok yıllı bütçeleme, performans esaslı bütçeleme, hesap verilebilirlik mali saydamlık, etkin iç mali kontrol ilkeleri gibi hususlara yer verilmemiştir.
• Bütçe kapsamının dar olması sonucu, TBMM’nin onayına sunulan bütçenin kapsamı konsolide bütçe ile sınırlı kalmış, genel yönetim kapsamındaki tüm kamu idarelerini kapsayan bir yapıda olmamıştır.
• Fon, özel hesap, döner sermaye gibi uygulamalarla bütçe dışı harcamalar neredeyse bütçe büyüklükleri düzeyine gelecek şekilde artmıştır.
• Bütçelerle, kalkınma planları, yıllık programlar ve stratejik planlar arasında ilişki kurulamamıştır.
• Bütçe uygulamalarında çok sık gözlenen yıl içi ödenek eklemeleriyle, mali disiplin bozulmuştur.
• Kamu kaynaklarının kullanımında mevzuata uygunluk birinci planda olmuş, etkinlik, verimlilik ikinci planda kalmıştır.
• Harcama sürecinde yetki-sorumluluk dengesi iyi kurulamamıştır.
• Bütçe hazırlama, uygulama ve kontrol sürecinde kamu idarelerine gerekli inisiyatif verilmemiştir.
• Sayıştay denetiminin kapsam olarak dar olması sonucu, denetim kapsamı dışında kalan kamu idare harcamaları artmıştır.
• İç ve dış denetim hizmetlerinde uluslararası düzeyde standart oluşturmaya yönelik düzenlemeler yapılamamış, güncel denetim teknikleri kullanılamamıştır.
• Bütçe yapısında muhasebe sistemi yetersiz kalmış, bilgi iletişim teknolojilerinden yeterince yararlanılamamıştır.
• Performans, verimlilik gibi sıkça kullanılan kamu yönetimi ilkeleri getirilememiştir.
• Kamu gelirleri ve giderleri konusunda hem mali yönetime hem de kamuoyuna istenilen bilgileri
ayrıntılı olarak sunmak mümkün olamamıştır.
• Bütçe uygulaması mali yılla sınırlı kalmış, çok yıllı bütçeleme sistemine geçilememiştir.
• 8. Beş Yıllık Kalkınma Planında; kamu hizmetlerinde etkinliğin artırılması, kamu yönetiminin iyileştirilmesi ve yeniden yapılandırılması ile ilgili olarak önce mevcut durum belirtilmiş sonrasında ise alınması gereken tedbirlere ilişkin ilkeler ve politikalara yer verilmiştir.

Buna göre doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Kamu yönetimi ve mali yönetim alanına ilişkin temel hedefler şunlardır:

• Mali disiplini sağlamak üzere kamu harcama reformu bir an önce gerçekleştirilecektir.
• Etkinliği ölçen temel araçlardan birisi olarak performans denetimine geçilecektir.
• … mali saydamlığın yaygınlaştırılmasını sağlayacak mekanizmalar geliştirilecektir.
• Bütçe içi fonlar tümüyle kaldırılacak, bütçe dışı fonlardan kuruluş amaçları doğrultusunda çalışmayanlar tasfiye edilecek… bütçe dışı fonların denetiminde etkinlik sağlanacaktır.
• Kamu hizmetlerinin sunumunda vatandaşın memnuniyeti esas alınmak suretiyle, hizmet kalitesine ve sonuçlara odaklanarak, kamu yönetiminin etkinliğini ve halk nezdinde güvenilirliğini geliştirmek esas olacaktır. Kamu yönetiminin yeniden yapılandırılmasında verimlilik, etkinlik ve tutumluluğun dolayısıyla da performansın artırılması; kamu kurum ve kuruluşlarında görev ve teşkilat yapıları arasında uyum sağlanması, gerekli sayı ve nitelikte personel istihdamı, personelin bilimsel ve teknolojik gelişmeler ışığında eğitiminin sağlanması, çalışanlarının performansını etkin bir şekilde ölçen bir sisteme kavuşturulması, yetki devri ve esneklikle beraber hesap verme sorumluluğunun ve yönetsel saydamlığın güçlendirilmesi; kamu yöneticilerinin ve çalışanlarının politika ve strateji oluşturma kapasitesinin geliştirilmesi ve kamu hizmetlerinin sunumunda kalite anlayışının ve bu amaca yönelik yönetsel yöntemlerin yerleştirilmesi temel ilkeler olacaktır.
• Personel rejimi konusunda, norm kadrolara ve objektif seçme kriterlerine dayalı bir istihdam politikasının izlenmesi, kariyer ve liyakatin esas alınması, mevcut çok sayıda ödeme kalemini içeren karmaşık ücret sisteminden vazgeçilerek, ortak ve eşit işe eşit ücret ilkesine dayalı bir sisteme geçilmesi, sendikal hakların geliştirilmesi esas alınacaktır.
• Tüm kamu kuruluşlarının norm kadroları tespit edilerek, kadro veya pozisyon ihdasları buna göre yapılacaktır. Taşra teşkilatı bulunan kuruluşların, il veya bölge teşkilatlarındaki kadrolar da bu kıstaslara göre tespit edilerek, kadroların belirli bölgelerde yığılması önlenecek, yapılan hizmetlere göre kadrolar ihdas edilecektir. Kurum farklılığı gözetilmeksizin bütün kadro ve pozisyonların kanunla ihdas edilmesi sağlanarak, önceden belirlenen norm kadro sayısı, olağanüstü bir hizmet genişlemesi olmadan artırılmayacaktır. Bu bağlamda, 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname gözden geçirilerek, yukarıda belirtilen kıstaslara uygun şekilde yeniden düzenlenmesi sağlanacaktır.
• Anayasanın 128. maddesinde yer alan memurlar ve diğer kamu görevlileri ifadesine açıklık getirilerek, bu maddenin yeniden düzenlenmesi ve ücret sisteminin bu düzenlemeye göre yeniden oluşturulması; memur, kamu görevlisi ve işçi tanımına açıklık getirilmesi, kamu kurum ve kuruluşları arasında ücret dengesizliğinin giderilmesi sağlanacaktır.
• Kurum içerisinde düzenli ve süratli bilgi akışı ile işlemlerde basitliğin sağlanabilmesi ve kurumlarda kırtasiyeciliği önleme, evrak, dosyalama ve arşiv sorunlarına köklü çözümler getirmek amacıyla her kurumda Elektronik Bilgi yönetimine önem verilecektir.
• Nitelikli kamu hizmeti sunumu için, performans yönetimi, toplam kalite yönetimi gibi çeşitli çağdaş yönetim tekniklerinden tüm kamu kurumlarında yararlanılması, böylece kamu yönetiminin, yeni yaklaşımlardan da faydalanarak Toplam Yönetim Kalitesinin artırılması sağlanacaktır.
• Kamu görevlilerinin kurmuş oldukları vakıfların kamu hizmetinin sunumunda devreye girmesinin önüne geçilecektir. Kamu kurumlarınca veya personelince kurulmuş olan personel vakıfları incelenerek vakıf niteliği taşımayan, kurumun hizmet sürecinde yer alan ve bu yolla kaynak aktarılan vakıflar tasfiye edilecektir.
• Taşra yönetiminin 5442 sayılı İl İdaresi Kanununda yer alan il sistemine ve yetki genişliği ilkesine göre örgütlenmesi sağlanarak, hizmet gerekleri bakımından zorunluluk taşıyanlar dışındaki bölge teşkilatları kaldırılacak, kalacak olanlarla il yönetimleri arasındaki sorunları giderecek planlama ve eşgüdüm mekanizmaları oluşturulacaktır.

Buna göre doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

5018 sayılı Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemektir. Buna göre E seçeneği kanunun amaçlarından biri değildir.

Kamu İdare Bütçe Türleri: Kamu idarelerinin bütçeleri; merkezi yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahalli idareler bütçeleri olarak hazırlanır ve uygulanır. Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulamaz.
Merkezi yönetim bütçeleri de kendi içinde; genel bütçe, özel bütçe, düzenleyici ve denetleyici kurum bütçesi olarak üç çeşittir. Buna göre A seçeneği doğru cevaptır.

Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. Ancak, teşkilat yapısı ve personel durumu gibi nedenlerle harcama yetkililerinin belirlenmesinde güçlük bulunan idareler ile bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılmayan idarelerde harcama yetkisi, üst yönetici veya üst yöneticinin belirleyeceği kişiler tarafından; mahalli idarelerde İçişleri Bakanlığının, diğer idarelerde ise Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yürütülebilir.
Kanunların veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği yetkiye istinaden yönetim kurulu, icra komitesi, komisyon ve benzeri kurul veya komite kararıyla yapılan harcamalarda, harcama yetkisinden doğan sorumluluk kurul, komite veya komisyona ait olur. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde; idareler, merkez ve merkez dışı birimler ve görev unvanları itibarıyla harcama yetkililerinin belirlenmesine, harcama yetkisinin bir üst yönetim kademesinde birleştirilmesine ve devredilmesine ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir. Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Bu bilgilere göre, doğru ifade C seçeneğinde verilmiştir.

Ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar, bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir. Ancak, malın alındığı veya hizmetin yapıldığı mali yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir. Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilir. İlgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer. Bu bilgilere dayanarak, Ödenemeyen Giderler, Bütçeleştirilmiş Borçlar ve Ön Ödeme ile ilgili B seçeneğindeki ifade doğru olarak verilmiştir.

Mahalli idarelere ait taşınır ve taşınmazların elden çıkarılması özel kanunlarında belirtilen yetkili organlarının kararıyla mümkündür. Taşınmazların tahsisi ile ilgili olarak kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz. Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri tahsis etmeye, kamu ihtiyaçları için gerekli olmayanların tahsisini kaldırmaya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; diğer taşınmazları tahsis etmeye ve tahsisini kaldırmaya ise maliki kamu idaresi yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Kanunlardaki özel hükümler saklıdır. Bu bilgilere göre, yanlış bilgi B seçeneğinde verilmiştir.

İç kontrolün amacı;
• Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,
• Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermesini,
• Her türlü mali karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini,
• Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini,
• Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını, sağlamaktır.

Buna göre doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde;
• Yetkililerin imzasını,
• Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını,
• Maddi hata bulunup bulunmadığını,
• Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, kontrol etmekle yükümlüdür.

Buna göre C seçeneğinde verilen "ödeme miktarı" bunlardan biri değildir.

Kamu zararının belirlenmesinde;

• İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,

• Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,

• Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,

• İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,

• İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde
yapılmaması,

• Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması, esas alınır.

Buna göre doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.