MAĞAZA ATMOSFERİ

Yarış pisti düzeni kullanılan sanal mağazalarda müşteriler istedikleri ürüne ulaşabilmek için sitede belirli bir rotayı izlemeye zorlanırlar. Her bir sayfaya iki “koridor” konur ve müşterinin bu koridorlardan birini seçerek bir sonraki sayfaya geçmesi sağlanır.

Sanal mağaza modeli beş temel unsura sahiptir: müşteri, sanal mağaza, tedarikçi, banka ve lojistik şirketleri . Herhangi bir ihtiyacı bulunan müşteri sanal mağazaya “adım atar”. Mağazada sunulan ürünleri istediği şekilde inceler ve gereken bilgilere sahip olur.

İnternette gezinen kullanıcılarda tatmin yaratan unsurlar (e-tatmin unsurları) önem sırasına göre şöyle sıralanabilir:

Butik düzen müşterinin mağaza içinde ürünlerle çevrelendiği mağaza içi yerleşim türüdür. Genellikle bölümlü mağazalar tarafından tercih edilir. Bölümlü mağazalarda tek bir büyük mağazanın içinde farklı küçük mağazalar varmış gibi bir düzen oluşturulur. Her bir markanın/üreticinin belirli bir “corner”ı (butiği) bulunur ve her biri yansıtılmak istenen imaja ve ortama bağlı olarak farklı dekore edilir.

“Varlık” bir ortamda bulunma duygusudur. Televarlık ise bireyin kendisini, içinde bulunduğu gerçek ortam yerine hangi oranda sanal ortamdaymış gibi hissetmesi ile ilgilidir. Dolayısıyla tüketicinin televarlık duygusu ne kadar yüksekse, içinde bulunduğu gerçek ortamdaki uyarıcılardan etkilenme ihtimali o kadar azdır (bu da alışverişin sonucunu etkiler).

Diğer seçenekler genel olarak sanal mağaza içi tasarımında belirtilmesi gereken unsurlardır.

Bu sisteme göre müşteri bankadaki parası karşılığında elektronik para birimi satın alabilmekte ve sanal alışverişte bu para birimini kullanmaktadır. Söz konusu sistemin çalışabilmesi için satıcı işletmenin özel bir yazılıma sahip olması gerekir. Hâlâ deneme aşamasında olan bu uygulamanın kullanılmaya başlamasıyla, sanal ortamda alışverişin artacağına inanılmaktadır.

Sanal mağaza tasarımında arama motoru, adeta fiziksel mağazalardaki satış elemanı gibidir. Her bir sayfada arama motorunun bulunması, müşterinin sitede kaybolması durumunda tekrar yönünü bulmasını sağlar.

Başarılı bir web sitesi görsel çekicilik ile kullanım kolaylığı arasında denge sağlamalıdır. Web sitelerinde rekabetçi avantaj yaratan temel unsur kullanım kolaylığıdır.

Genel olarak mağaza içi tasarımı mağaza ortamını yaratır. Kullanılan renkler, “demirbaş”, müzik (ses), “koridor genişliği” sanal mağaza atmosferini etkileyen unsurların bazılarıdır. “Demirbaş” web sitesinin ne kadar yalın veya karmaşık olduğu ile ilgilidir. “Koridor genişliği” ise sitenin ne kadar kalabalık göründüğü ve kullanılan yazıların ve resimlerin büyüklükleri ile ilgilidir.

Bu sebeple mağaza içindeki atmosferi yaratan ışıklandırma, koku, görsel sunum, müzik, renkler, mağaza içi düzeni, vs. gibi unsurlar tüketicilerin alışveriş kararını etkiler.

İnternette gezinen kullanıcılarda tatmin yaratan unsurlar (e-tatmin unsurları)
önem sırasına göre şöyle sıralanabilir (Szymanski ve Hise, 2000, s. 309):
• kolaylık,
• site tasarımı,
• finansal güvenlik,
• ürün sunumu ve ürünle ilgili bilgilerdir

Donovan ve Rossiter 1982 yılında perakende mağaza atmosferinin tüketiciler
üzerindeki etkisi ile ilgili bir model geliştirmişlerdir (Donovan ve Rossiter,
1982). Söz konusu model çevresel psikoloji bilimine ait Uyarıcı-Organizma-Tepki Modeli’ne dayanır.

Şekil 8.1’de Eroglu, Machleit ve Davis (2003) tarafından geliştirilen sanal mağaza atmosferine tüketicilerin tepkisi ile ilgili model verilmiştir. Modele göre çevrimiçi ipuçları tüketicide tepkisel ve bilişsel içsel durumlar yaratır ve tüketicinin bu durumu onun yanaşma veya kaçınma davranışlarına sebep olur.

Izgara düzeni,Serbest düzen, Butik düzeni, Yarış pisti düzeni

Sanal mağaza modeli beş temel unsura sahiptir: müşteri, sanal mağaza, tedarikçi, banka ve lojistik şirketleri (Kırcova, 2002, s.137).

Sanal mağazanın ana sayfasında dikkat edilmesi gereken unsurlar
aşağıda verilmiştir:
• Mağaza ismi göze çarpacak şekilde ortaya çıkmalıdır.
• Mağazanın pazardaki konumu vurgulanmalıdır.
• Davetkar olmalıdır. Ana sayfa (mağaza önü) müşteriyi siteye (mağaza içine)
çekmelidir.
• “Mağazaya giriş” kolay olmalıdır.
• Mağazanın taşıdığı ürün sınıflarının tümü ana sayfada gösterilmelidir.
• Grafikler “vitrin” olarak, ikonlar (göstergeler) ise “giriş noktası” olarak kullanılmalıdır.
• Ayırt edici bir kimliğe ve “ruha” sahip olmalıdır.
• Perakendecinin adres ve telefon numarasına yer verilmelidir.
• Çeşitli arama motorları tarafından erişilebilir olmalıdır.

Sanal mağaza içi tasarımında aşağıda belirtilen unsurlara da yer verilmelidir:
• Sitenin kullanımı ile ilgili talimatlar.
• İşletme hakkında bilgi.
• Ürünlerin ikonları.
• Haberler.
• Alışveriş arabası (siparişler nasıl verilecek?).
• Ürün arama motoru.
• Fiziksel ürünün yeri (mevcut ise).
• Müşterinin giriş yapacağı talimat (login) (eğer sadakat programı veya müşteriye
özel sunum uygulanıyorsa).

Sanal mağazalarda ödeme farklı şekillerde gerçekleştirilebilir: kredi kartıyla,
elektronik kredi kartları ile, elektronik para ile, elektronik çeklerle veya açık hesaplarla ödeme yapılabilir

Fiziksel mağazada görsel sunum ne kadar önemli ise sanal mağazada da aynı
önemi arzeder. Sitede oluşturulan ortamın cazip olması ve kullanılan uyarıcıların sayıca fazla ve uygun olması, müşterilerin sitede gezinme isteğini artırır, onların sitede daha fazla zaman geçirmelerine ve siteyi daha sık ziyaret etmelerine sebep olur.