SANAL MAĞAZALARDA ATMOSFER

Web sitesi atmosferi “webmosfer” olarak da bilinir. Webmosfer; sitenin
yapısı, kullanışlılığı,görünümü, linkleri ve arama motoru gibi unsurlardan oluşur.

İyi bir webmosfer, site ziyaretçisinin siteden keyif almasına, siteye olumlu
duygular beslemesine neden olur. Bu da ziyaretçinin siteyi tekrar ziyaret etme,
sitede daha fazla zaman geçirme ve daha fazla bilgilenme olasılığını arttırır. 

İnternette gezinen kullanıcılarda tatmin yaratan unsurlar (e-tatmin unsurlar›)
önem sırasına göre şöyle sıralanabilir (Szymanski ve Hise, 2000, s. 309):
• kolaylık,
• site tasarımı,
• finansal güvenlik,
• ürün sunumu ve ürünle ilgili bilgilerdir

Izgara düzeninde mağazada birbiri peşisıra uzun raflar, koridorlar oluşturacak
şekilde yerleştirilir. Birbiri ile ilişkili ürünler aynı koridorda/reyonda yer alır. Böylece müşteriler ilgili reyonları ziyaret ederek satın almak istedikleri ürünleri mağaza içinde rahatlıkla bulurlar. Süpermarketler, oyuncak mağazaları, bakım ürünleri satan mağazalar, vb. ızgara düzenini kullanarak mümkün olan en yüksek miktarda ürünü sergiler. Izgara düzeni her ne kadar estetik görünmese de planlı alışveriş yapan tüketiciler için oldukça kullanışlıdır ve marketi tanıyan müşteriye alışverişte zaman tasarrufu sağlar.

Mağaza içi düzen türleri karşılaştırılacak olursa, farklı düzen türleri tarafından
sağlanan avantajlar şu şekilde özetlenebilir (Vrechopoulos, O’Keefe, Doukidis ve
Siomkos, 2004, s.15-16):
• Izgara düzeni rutin ve planlı alışverişi kolaylaştırır.
• Serbest düzen tüketicilerin mağaza içinde geçirdikleri süreyi artırır ve rahat
(kolay) hareket edilen bir düzen türüdür.
• Yarış pisti ve butik düzeni farklı, ilgi çekici ve eğlendirici bir düzen türüdür

Serbest düzen: Serbest düzen kullanılan bir sitede müşteri, istediği ürüne
hemen ulaşır. Ürüne ulaşmak için müşteri ya sanal mağazada yer alan arama motorundan faydalanır ya da her sayfada daimi olarak yer alan ürünün
üzerini tıklar.

Yarış pisti düzeni: Yarış pisti düzeni kullanılan sanal mağazalarda müşteriler istedikleri ürüne ulaşabilmek için sitede belirli bir rotayı izlemeye zorlanırlar. Her bir sayfaya iki “koridor” konur ve müşterinin bu koridorlardan
birini seçerek bir sonraki sayfaya geçmesi sağlanır.

Serbest düzen: Serbest düzen kullanılan bir sitede müşteri, istediği ürüne hemen ulaşır. Ürüne ulaşmak için müşteri ya sanal mağazada yer alan arama motorundan faydalanır ya da her sayfada daimi olarak yer alan ürünün
üzerini tıklar.

Sanal mağaza önü web sitesinin ana sayfasıdır. Müşterinin sanal mağaza ile ilgili
ilk izlenimi bu sayfa sayesinde oluşacağından, ana sayfa düzenine gerekli önem
verilmelidir.

Sanal mağazanın ana sayfasında dikkat edilmesi gereken unsurlar aşağıda da verilmiştir:
• Mağaza ismi göze çarpacak şekilde ortaya çıkmalıdır.
• Mağazanın pazardaki konumu vurgulanmalıdr.
• Davetkar olmalıdır. Ana sayfa (mağaza önü) müşteriyi siteye (mağaza içine)
çekmelidir.
• “Mağazaya girişi” kolay olmalıdır.
• Mağazanın taşıdığı ürün sınıflarının tümü ana sayfada gösterilmelidir.
• Grafikler “vitrin” olarak, ikonlar (göstergeler) ise “giriş noktası” olarak kullanılmalıdır.
• Ayırt edici bir kimliğe ve “ruha” sahip olmalıdır.
• Perakendecinin adres ve telefon numarasına yer verilmelidir.
• Çeşitli arama motorlar› tarafından erişilebilir olmalıdır.

Sanal mağaza içi tasarımında aşağıda belirtilen unsurlara yer verilmelidir:
• Sitenin kullanımı ile ilgili talimatlar.
• İşletme hakkında bilgi.
• Ürünlerin ikonları.
• Haberler.
• Alışveriş arabası (siparişler nas›l verilecek?).
• Ürün arama motoru.
• Fiziksel ürünün yeri (mevcut ise).
• Müşterinin giriş yapacağı talimat (login) (eğer sadakat programı veya müşteriye özel sunum uygulanıyorsa).

Sanal mağazalarda ödeme farklı şekillerde gerçekleştirilebilir: kredi kartıyla,
elektronik kredi kartları ile, elektronik para ile, elektronik çeklerle veya açık hesaplarla ödeme yapılabilir.

Kredi kartıyla ödeme: internette alışverişte en sık kullanılan ödeme şeklidir.
Fiziksel mağazalarda yapılan kredi kartıyla ödemeye benzer. Müşteri sipariş
verirken ödemeyi kredi kartıyla yapacağını bildirir ve gerekli bilgileri verir. Siparişin bedeli müşterinin kredi kartı hesabından çekilir ve ürünler müşteriye gönderilir. Bu şekilde alışveriş tamamlanır. Güvenlik kaygısı nedeniyle
son yıllarda özel şifreli kredi kartları ve dijital imza uygulamalar› baz› işletmeler tarafından başlatılmıştır. 

Elektronik kredi kartlarıyla ödeme: Yeni geliştirilmeye çalışılan bir sistemdir.
“SET (Secure Electronic Transaction) Protokolü” çalışmasının tamamlanmasıyla uygulamaya konulacaktır. Elektronik kredi kartlarında hem hatalı ödeme ve işlemin reddedilmesi gibi sorunlar giderilecek, hem de güvenlikte yaşanan sorunlar ortadan kaldırılacaktır. Satıcı işletme ile müşteri arasında iki
tür anahtar kullanılarak alışveriş gerçekleşeceğinden hırsızların gizli bilgilere ulaşması zorlaşacaktır.

Elektronik para ile ödeme: Bu sisteme göre müşteri bankadaki parası karşılığında elektronik para birimi satın alabilmekte ve sanal alışverişte bu para
birimini kullanmaktadır. Söz konusu sistemin çalışabilmesi için satıcı işletmenin özel bir yazılıma sahip olması gerekir. Hâlâ deneme aşamasında olan bu uygulamanın kullanılmaya başlamasıyla, sanal ortamda alışverişin artacağına inanılmaktadır. 

Elektronik çeklerle ödeme: Elektronik para sistemine benzeyen ve geleneksel seyahat çeklerini andıran bir ödeme aracıdır. Banka hesabı karşılığında
müşteri özel şifrelenmiş çek numaralarına sahip olmakta ve sanal ortamda
ödeme yapabilmek için bu numaraları satıcıya iletmektedir.

Açık hesap ile ödeme: Bu ödeme şeklinde müşteri satıcıya satın alma taahhüdünde bulunur ve ürünün mülkiyeti müşteriye geçer. Müşteri daha sonra geleneksel yöntemlerin biriyle (kredi kart›, çek, nakit) ödemeyi gerçekleştirir.

“Koridor genişliği” sitenin ne kadar kalabalık göründüğü ve kullanılan yazıların ve resimlerin büyüklükleri ile ilgilidir.

“Demirbaş” web sitesinin ne kadar yalın veya karmaşık olduğu ile ilgilidir.

Sanal mağazalardaki ödeme noktası geleneksel mağazadakilere nazaran biraz daha karmaşıktır. Bunun üç sebebi bulunur:
1. İnternet üzerinden alışveriş yapan müşteriler güvenlik ve mahremiyet konusunda, fiziksel mağazadan alışveriş yapanlara göre daha hassastırlar.
2. İnternet üzerinden alışveriş yapan müşteriler, ödeme yapabilmek için fiziksel mağazadan alışveriş yapanlara göre daha fazla çaba harcamak zorunda kalırlar. En basit haliyle müşteri, ürün modeli ve miktarını, teslimat adresini, e-posta adresini, teslimat tercihlerini ve kredi kartı numarasını belirtmek zorundadır. Ayrıca ev, iş ve cep telefonu numarası, mesleği, vb. ile ilgili bilgileri de vermek zorunda kalabilir.
3. İnternet üzerinden alışveriş yapan müşteriler şaşkınlık yaşayabilirler. Ödeme noktasına varana kadar teslimat maliyetleri ile ilgili hiçbir bilgi verilmezken, burada belirtilen fiyatlar müşteriler tarafından yüksek bulunabilmektedir.