MADEN, METAL VE İNŞAAT SEKTÖRLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Sınıf C geçici kenar koruma sistemlerinde güvenlik ağı kullanılması durumunda güvenlik ağının TSEN 1263-1 standardına uygun olması gerekmektedir.

Geçici kenar koruma sistemlerinde kullanılan birleştirme elemanları/kelepçeler için ise TSEN 74 standardı esas alınmalıdır.

TS EN1263-1 standardına göre güvenlik ağı sistem tipleri: Kenar ipi bulunan Sistem S güvenlik ağları, Konsollara sabitlenen Sistem T güvenlik ağları, Düşeyde kullanılan Sistem U güvenlik ağları, Kenar ipleri bulunan ve sehpa tipi bir yapıya sabitlenen Sistem V güvenlik ağlarıdır.

Standartlara uygun güvenlik ağlarında asgari aşağıda belirtilen bilgileri içeren bir etiket bulunmalı ve ağın kullanım ömrü boyunca üzerinde kalıcı olmalıdır: Üreticinin veya ithalatçının adı ve ticari markası,

TS EN 1263-1 standardına uygun kısa gösterim bilgileri (EN 1263-1-S-A1-
Q90-10x10-M),

TS EN 1263-1 standardına göre verilen deney ağ gözü tanıtma numarası,

Güvenlik ağının imal edildiği ay ve yıl bilgisi,

Deney numunesinin asgari enerji sönümleme kapasitesi,

Üreticinin kodu, EK-B uygulanmışsa, sadece M seviye inceleme için bağımsız kuruluşun onayı.

İnşaat sektöründe meydana gelen yüksekten düşme tipi ölümlü iş kazaları ülkemizdeki bütün sektörlerde meydana gelen yüksekten düşme tipi ölümlü iş kazalarının %86,8’ini oluşturmaktadır.

İş kazalarının yaygın ana nedenleri; düşmeye karşı önlem alınmamış kat kenarlarından düşmeler (%21,21), yapı içerisinde yer alan diğer boşluklardan düşme­ler (%17,01), kalıp işlerinin yürütümü esnasında meydana gelen düşmeler (12,46), cephe iskelele­rinden düşmeler (10,68), çatıdan düşmeler (%9,3), kullanılan iş ekipmanı kaynaklı düşmeler (%8,27), direkten düşmeler (3,26), sütunlu çalışma platfor­mu ve diğer iskelelerden düşmeler (2,61) ve diğer düşme tipleri (%15,2) şeklinde sıralanmaktadır.

Hem çalışan düşmesini hem de malzeme düşmesini önlemek için yüksek katlı bi­nalarda kullanılan rüzgar perdeleri, işverenlerin ve çalışanlarının yanı sıra genel halkın da güvende ve emniyette kalmasını sağlayan kenar koruma sis­temleridir.

İdari kontroller: İdari kontroller, bir çalışanın düşme tehlikesine ilişkin farkındalığını artıran iş uy­gulamaları veya prosedürlerdir. İdari kontrollerin en az tercih edilen koruma yöntemi olduğuna dikkat edilmelidir. Çünkü bunlar fiziksel veya pozitif bir koruma aracı sağlamazlar. Bu yöntemler arasında çalış­maların gözetimi, uyarı levhaları, belirlenmiş alanlar veya kontrol hatları bulunur.

Hareketi kısıtlayıcı sistemler, düşmeyi önle­yici ile düşmeyi durdurucu sistemler arasında kalan sistemlerdir. Bu sistemler, çalışanın düşme tehlikesine ulaşmasını engellemeyi amaçlamak­tadır ve herhangi bir şekilde düşme meydana gelirse koruma sağlamamaktadır.

Enerji sönümleyiciler, yüksekten düşme es­nasında meydana gelen ve kullanıcıya uygulanan darbe kuvvetlerini sınırlamak için tasarımlanmış düşmeyi durdurucu sistemlerde kullanılan bir ekipmandır.

Ankraj sistemleri, ankraj tertibatları ve yaşam hatlarına ilişkin hususlar TS EN 795 standardında sınıflandırılmıştır.

Nokta Ankraj: Nokta ankrajlar A tipi ankraj tertibatı olarak sınıflandırılırlar ve oluşturulması için yapısal bir ankrajlama ya da sabitleme gerek­tiren sistemlerdir. En sık kullanılan ankraj sistemi türüdür.

Çalışma konumlama kemeri (Bel tipi emniyet kemeri), kişiyi belli bir pozisyonda ve çalışma alanına belli bir mesafede sabit tutmak için kullanıl­maktadır. Çalışanı destekleyerek, kendisini askıda güvende hissetmesini ve iki elini rahatça kullana­bilmesini sağlar. ­

Cephe iskeleleri, yapı yüzeylerinde yürütülmesi gereken işler ile bakım ve onarım çalışmalarının hem çalışanların hem de kullanılan alet ve malzemelerin daha alt seviyelere düşmemesi açısından güvenli biçim­de yapılmasını sağlamak amacıyla oluşturulan geçici yapılardır.

2013-2017 yılları arasında sektörde yüksekten düşme şeklinde meydana gelen iş kazalarının yaygın ana nedenleri ise düşmeye karşı önlem alınmamış kat kenarlarından düşmeler (%21,21), yapı içerisinde yer alan diğer boşluklardan düşmeler (%17,01), kalıp işlerinin yürütümü esnasında meydana gelen düşmeler (12,46), cephe iskelelerinden düşmeler (10,68), çatıdan düşmeler (%9,3), kullanılan iş ekipmanı kaynaklı düşmeler (%8,27), direkten düşmeler (3,26), sütunlu çalışma platformu ve diğer iskelelerden düşmeler (2,61) ve diğer düşme tipleri (%15,2) şeklinde sıralanmaktadır (www.guvenliinsaat.gov.tr, 2020).

Düşme faktörü, f = h/L ile hesaplanır ve 0 ile 2 arasında bir değer alır.

Genel olarak yüksekte çalışma kontrol hiyerarşisinin kabul edilen
dört düşme koruma kategorisi bulunmaktadır, bunlar yüksekte çalışmaktan kaçınma, düşmeyi önleme, düşmeyi durdurma ve idari kontroller olarak sıralanabilir.

TS EN 13374 standardında geçici kenar koruma sistemlerinin A, B ve C olmak üzere üç sınıfı ve bağlantı çeşitlerine göre dokuz tipi bulunmaktadır.

Geçici kenar koruma sistemi sınıflarına göre bileşenler arası yatay veya düşey açıklıklar değişiklik göstermektedir: Sınıf A: Ana korkuluk, ara korkuluk ve topuk levhası arasındaki açıklıklar 47 santimetreden az olmalıdır. Sınıf B: Yatay veya düşey açıklıklardan en az biri 25 santimetreden az olmalıdır. Sınıf C: Yatay veya düşey açıklıklardan en az biri 10 santimetreden az olmalıdır.

Güvenlik ağlarında sistem tiplerinin yanı sıra güvenlik ağındaki ağ gözü büyüklükleri ve uygulanan enerjiye göre de 4 farklı sınıflandırması bulunmaktadır.