LOJİSTİK VE TEKNOLOJİ

Otomatik Stoklama ve Erişim Sistemleri (OSES: İngilizcesi, Automated Storage and retrieval systems-ASRS) ile Otomatik Yönlendirmeli Araçların (OYA: İngilizcesi, Automated Guided Vehicle -AGV) kullanımları gün geçtikçe artmaktadır.

OSES’de iki tür görev vardır: stoklama ve erişelim. OSES’ye giriş istasyonundan stoklanmak üzere gelen bir malzeme S/E makinesi tarafından otomatik olarak alınır ve stoklanacak raf gözüne götürülerek yerleştirilir.

Radyo Frekanslı Tanımlama (RFID) sistemleri ise barkod kadar yaygın olmamakla birlikte giderek artan kullanımı ve üstünlükleri ile dikkat çekmektedir. RFID, radyo sinyallerini kimlik verilerine dönüştürmek amacıyla kullanılan aygıt ve teknolojiler olarak düşünülebilir. Bir RFID sistemi; etiket, anten, okuyucu, arayüz yazılımları ve veritabanı sistemlerinden oluşmaktadır. RFID okuyucu yardımıyla, etiketten yayınlanan radyo sinyali alınır, alınan bu sinyalde yer alan veri bir veritabanından sorgulanarak etiketi taşıyan nesnenin tanımlanması sağlanır.

Bir Araç Takip Sistemi, eğer konum bilgisini cep telefonu veya uydu aracılığı ile bir merkeze anlık olarak iletiliyor ise aktif; araçta bulunan cihaza kaydederek daha sonra kullanıyorsa pasif olarak nitelendirilir. Aktif Araç Takip Sistemlerinde konum bilgisi sayısal harita üzerinde işaretlenerek aracın anlık olarak nerede olduğu izlenebilmektedir. Konum bilgisi, cep telefonu şebekeleri (GSM) ve küresel konumlandırma uyduları (GPS) yardımıyla elde edilebilmektedir. GPS tabanlı konum belirleme, GSM tabanlı sistemlere göre daha yüksek hassasiyetle konum bilgisi üretmektedir.

EVD uygulamalarında veri, yap›sal bir formatta transfer edilmektedir. Bu formata EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata ilişkin Elektronik Veri Değişimi) adı verilir ve dünya çapında ticaretin kolaylaştırılması konusunda kurulan BM 4.Çalışma Grubunun bir girişimidir.

En genel kabul görmüş iletişim standartları ANS X.12 (American National Standards Committee X.12) ve UNIEDIFACT(United Nations Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and Transport) isimli standartlardır.

XML, genişletilmiş işaretleme dili, uygulamalar arası veri transferini kolaylaştıran bilgisayar dilidir. 1998 yılında World Wide Web Konsorsiyumu tarafından sistemler, veritabanları ve web tarayıcıları arasında bilgi transferinin kolaylaştırılması amacı ile oluşturulmuştur. EVD yapısal bir sistemdir, kurulum maliyetleri ve bakım maliyetleri oldukça yüksektir ayrıca, yüksek işlem hacmine sahip uygulamaları kısıtlamaktadır. XML firma ve tedarikçiler arasında bilgi iletimini sağlayan bir teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır.

• Teslimatların zamanında ve başarılı şekilde gerçekleştirilmesi
• Düşük stok seviyeleri
• Beklenmeyen olaylara daha çabuk cevap verme
• Daha iyi müşteri hizmeti
• Daha iyi planlama
• Daha iyi maliyet azaltması
• Daha iyi karar verme

Bilgi teknolojileri; bir işletmenin tüm iç işlemlerinin yanında tedarik zinciri içerisindeki işletmelerin aralarındaki işbirliklerini de destekleyebilir. Yüksek hızda ağlar ve veritabanlarının kullanımı ile işletmeler bir bütün olarak tedarik zincirini ve bireysel olarak kendilerini daha iyi yönetmek için bilgiyi paylaşabilir.

Tüm bilgi teknolojileri üç temel fonksiyonu yerine getirecek teknolojilerden oluşur: veri yakalama ve iletişim, veri saklama ve erişim, veri düzenleme ve raporlama.

Bu faaliyetler veritabanı teknolojisi ile gerçekleşirilir. Bir veritabanı, elektronik formatta saklanan verilerin düzenlenmiş bir gruplamasıdır. En yaygın kullanılan veritabanı “ilişkisel veritabanı” olarak adlandırılan veritabanıdır. İlişkisel veritabanları, ayrı tablolarda ilişkili verileri saklar ve yapısal sorgulama dili (SQL) olarak adlandırılan bir dille bu verilere erişim imkânı sunar.

• Lojistik operasyonların planlanması
• Lojistik ve tedarik zinciri süreçlerinin düzenlenmesi
• İş ortakları ile koordinasyonun ve iletişimin sağlanması
• Fonksiyonel lojistik faaliyetlerinin yürütülmesi ve malların fiziksel akışının gerçekleştirilmesi

İntranet: Kurum içi ağ. Sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları internet protokollerini kullanarak birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır.

extranet: Dış ağ. Bir kuruluşun bağlantılı olduğu diğer kuruluşlarla ortak kullandığı, bilgisayarları
internet protokolleri yardımıyla birbirine bağlayan bir bilgisayar ağıdır. Kurum içi ağın bağlantılı diğer şirketlerin kullanımına açılarak genişletilmiş halidir.

• Depo yerinin devir hızı
• Ekipman kullanım oranları
• İşgücü verimliliği
• Ürünün depo içindeki hareket süresi
• Stoklama süresi
• Taşıma ve dağıtım çizelgelerine cevap olarak tedarik süresi

Bütünleşik organizasyonel BST, intranet sistemleridir. Bu sistemler, organizasyonun geniş bir alana yayılmış lojistik bölümleri ve ilgili yerler arasındaki veri ve bilgi iletişimini kolaylaştırır

Elektronik veri değişimi (EVD), firmalar arası bilgi değişimi için en geniş şekilde yaygınlaşan ekstranet sistemidir. EVD’nin faydaları izleyen şekilde sayılabilir.

• Tedarik zinciri ortakları; pazar ve müşterilerden gelen bilgilere eksiksiz ve zamanında erişebilir, üretim planlama ve çizelgelemeye kaynak oluşturur.
• Dağıtım işlemlerinde görev alan ortaklar; müşterilere daha iyi hizmet sağlar, pazar ve müşteri taleplerinde olan değişikliklere daha etkin cevap verir.
• Bunlara ek olarak, tedarik zinciri ortakları arasında kağıt akışı azalır ve iletişim kaliteli hale gelir.

İşbirlikçi Planlama, Tahminleme ve Yenileme, (IPTY, İngilizcesi: Collaborative Planning Forecasting Replenishment. CPFR ) lojistik yönetim süreçlerinin tedarikçilerle paylaşımı ve satıcı stok yönetimini geliştiren, sürekli ikmali sağlayan, bu işlemleri tahminleme ile bütünleşik şekilde yapan bir ekstranet sistemidir.

İnternet; tahmin edilen gereksinimler, siparişler, envanter durumları, ürün güncellemeleri ve nakliye bilgileri için hızla tedarik zinciri bilgi iletim aracı haline dönüşmüştür.

Verinin elde edilişinden bilgelik haline dönüştürülmesine kadar olan süreç; “veri, enformasyon, bilgi ve bilgelik” kavramlarının baş harflerinin oluşturduğu VEBB (İngilizcesi DIKW) kısaltması ile ifade edilmektedir.

Bunlardan birinci seviye, lojistik fonksiyonel alandaki BST’lerdir. Bu sistemler, işlem tabanlı destek sistemleri olarak adlandırılır. Burada kullanılan teknolojilerden biri; satış noktalarında, sipariş işleme ve stok yönetiminde, Depo Yönetim Sisteminde, Nakliye Yönetim Sisteminde, vb. yerlerde kullanılan barkod teknolojileridir. İkinci seviyede, bütünleşik lojistik operasyonlarındaki bilgi akışını kontrol için kullanılan BST’ler yer almaktadır. Bir grup yazılımı, Kurumsal Kaynak Planlama sistemi, Dağıtım Kaynakları Planlaması sistemi bu tarz bilgi sistemlerine örnek olarak gösterilebilecek intranet (kurum içi ağ) sistemleridir. Üçüncü seviyede, işletmeler arasında bilgi değişimi ve paylaşımı için kullanılan bilgi sistemleri ve teknolojileri bulunur. Bu tür sistemler, extranet (dış ağ) sistemleri olarak adlandırılır. Bunlar yapısal ve standart iletişim sistemleridir ve tedarik zinciri partnerleri arasında sipariş, ticari bilgiler vb. belirli işlemler ile ilgili bilgi paylaşımı için kullanılırlar. Dördüncü seviyede, bir Tedarik Zinciri Yönetimi sistemi veya işletmeler arası bilgi paylaşımı sistemi yer alır. Bu seviyedeki tedarik zinciri ve lojistik faaliyetlerin koordinasyonunda ve bilgi paylaşımında internetin veya tedarik zinciri partnerleri için oluşturulmuş bir ağ sisteminin kullanılması söz konusudur.