LOJİSTİKTE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ KULLANIMI

Stok yönetimi; lojistik sistemlerin ve operasyonların planlanması açısından anahtar rolündedir.

Firmaların lojistik anlamda stok bulundurma sebepleri:

Çapraz sevkiyat; farklı üreticilerden gelen küçük çaplı yüklerin bir araya getirilerek daha büyük araçlarla sevk edilmesidir.

Lojistik ağ tasarımı; ham madde tedarikçilerinden, ürünün müşteriye ulaştırılmasına kadar geçen süreçte doğan lojistik aktivitelerin dizaynıdır.

Tek periyotlu problemler; tesis yeri seçimi kararları tahmin edilen lojistik ihtiyaçlara göre planlama sürecinin başında gerçekleştirilen problemlerdir.

Ürünler bir üretim tesisinden müşterilere bir ara tesise uğrayarak ulaştığı durumlarda problem iki kademelidir.

Tek Kademe Tek Mal Tesis Yeri Seçimi Modelleri
Bu tür problemler bazı varsayımlar altında modellenmektedir. Bunlar:
• Tesisler homojendir.
• Tesislere giren veya çıkan malzemeler göz ardı edilebilir.
• Tüm malzeme akışları homojendir.
• Taşıma maliyetleri doğrusal, parçalı doğrusal ya da içbükeydir.
• Tesis işleme ücreti sabit, doğrusal, parçalı doğrusal ya da içbükeydir.

Yer kapsama modelinde amaç, talep noktalarının belirlenen bir üst zaman dilimini aşmadan en yakın tesisten almak koşuluyla en düşük maliyetli tesislerin yerlerinin belirlenmesidir.

Çeşitli alternatiflerde dağıtım kanalları bulunmaktadır. Bu kanalların bir kombinasyonu dağıtımın yapısını oluşturmaktadır. Söz konusu dağıtım kanalı alternatiflerinden önem arz edenler izleyen alt başlıklar hâlinde incelenmektedir:

İşletmeler işleyişlerine en uygun dağıtım kanalı yapısını belirlemek isterler. Bu yapı belirlenirken dikkat çeken noktalar aşağıda listelenmektedir:

Depolama, ürünlerin bekleyebileceği durumda kullanılması gereken bir stratejidir. Tam zamanında dağıtım (çapraz sevkiyat) farklı üreticilerden gelen küçük çaplı yüklerin bir araya getirilerek daha büyük araçlarla sevk edilmesidir ve küçük çaplı yüklerin birkaç saat bekletilme gerektirdiği için soruda verilen duruma uygun değildir. Dolaylı ve hızlı sevkiyat tanımları kitapta kullanılan sevkiyat strateji türlerine dâhil değildir.

Verilen tanımlar sırasıyla Çapraz Sevkiyat ve Depolama türlerine aittir. Diğer seçeneklerde verilen eşleştirmeler yanlıştır.

Amaç fonksiyonu eniyilemek istediğimiz durumun matematiksel gösterimidir. Depolara akan ürün miktarı sıklıkla kullanılan bir karar değişkenidir. Maliyeti en küçüklerken aynı zamanda bütün müşterilere hizmet etmek bir kısıttır.

Tek peryotlu problem zamana göre; tek tip yer seçim problemi tesis tipine göre; çoklu mal akış problemi malzeme akışına göre; çoklu kademe problemi ise kademeye göre tesis yer seçimi problemleridir. Tek tip nakliyat problemi bu kapsamda incelenmemektedir.

p-Merkez Modeli genellikle kamu sektörü için özelleşmiş ve maliyeti en küçükleme dışında tüm bireylere aynı kalitede ve hızda hizmet sunmayı amaçlayan, itfaiye ve ambulans sistemleri gibi yapıların oluşturulmasını modellemekte kullanılan bir yöntemdir.

Sorudaki tanımda verilen amaç “Yer kapsama modeli”ne aittir.

Perakendeciden üreticiye doğru bir kanal oluşturulması ve stokların üreticiye geri dönmesi uygun bir çözüm değildir. Diğer seçeneklerde verilenler fiziksel dağıtım kanalı seçerken ulaşılmaya çalışılan kıstaslardır.

Yüksek fiyatlı ürünlerde elde edilecek karın ancak kısa kanallarda tolere edilebilir oluşudur. Yeni ürünlerin, perakendecilerin stok bulundurma riski almak istemeyeceği için kısa kanallardan satılması daha uygundur. Teslimat zaman kısıtı olan ürünler de kısa kanallar tercih edilerek satılmalıdır.

Kısmi dağıtım operasyonu firmaların bazen kendi ürettiği ürünü deposuna taşımak vb. gibi faaliyetleri üçüncü parti şirketlere yapması gibi örnekleri içerir. Özel dağıtım operasyonları, dağıtımında uzmanlık ve alt yapı gerektiren dondurulmuş gıda vb. ürünlerin taşınması için firmaların üçüncü parti şirketlerden aldığı destekle ilgili bir operasyondur. Tüm dağıtım operasyonu bir firmanın tüm dağıtım işlerini gelişmiş bir üçüncü partiye bıraktığı ve dağıtıcı şirketin kendi bütçesini kullandığı operasyon şeklidir. Paylaşımlı tüm dağıtım operasyonu ise tüm dağıtım operasyonuna benzer ancak daha çok ufak firmaların ortak perakendecilere dağıtım yapmasını sağlayan üçüncü parti şirketlere dağıtım işlerini bırakmasıdır. Kısmi zamanda dağıtım operasyonu şirketlerin acil ve özel durumlarda üçüncü parti şirketleri kullandığı bir operasyon çeşididir.

İşletmelerin depo ve benzeri tesislere sermaye ayırmak zorunda kalmaması, operasyonel maliyetlerin azalması gibi avantajlar maliyetle ilgili avantajlardır. D) Teslimat işlerinde daha başarılı olabilmesi. Firmanın farklı hacimlerde ya da özel dağıtım gerekliliği olan ürünlerinin depolanması için tesis ve taşınması için araç gereksinimin sağlanması fiziksel faktörler dâhilindeki avantajlardır. Teslimat işlerinde daha başarılı olabilmesi ise organizasyonel bir avantajdır.