LOJİSTİKTE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ KULLANIMI

Lojistik ağın fiziki ögelerinin ve bunlara bağlı ayrıntıların sistem içerisinde dijital anlamda gösterilebilmesi Coğrafi Bilgi Sistemleri’nde çeşitli veri modelleri ile gerçekleştirilir. Bu modellerden biri olan vektör veri modeli temel olarak nokta, çizgi ve alandan oluşur.

Doğru cevap: B seçeneğidir.

Ağ yapılarının lojistikte tartışmasız bir önemi vardır. Özellikle rotalama ve tesis yeri seçimi işlemleri ağ yapılarından doğrudan etkilenmektedir. Coğrafi Bilgi Sistemleri’nde ağlar, ağ veri modeli ile gösterilirler. Ağ veri modeli temel olarak bağlantılar ve düğümlerden oluşur.

Doğru cevap: C seçeneğidir.

Firmalar araç rotalama problemini ele alırken aşağıda yer alan durumlardan ihtiyaç duyduklarını göz önünde bulundururlar:

Filoda yer alan araç tipleri, araç kapasiteleri ve maliyetleri

Teslimat zamanlarına bağlı kısıtlar
Araçların en fazla durma sayısı
Depo ve dağıtım merkezlerinin sayısı

Araçların dağıtım ve geri dönme sırasında önceden dağıtılmış arızalı ürün vb.’nin geri toplama işlemini yapıp yapmayacağı

Araçların son müşteriye uğradıktan sonra geri dönüp dönmeyeceği
Amaçların belirlenmesi (örneğin; araçların katettiği toplam mesafenin enküçüklenmesi, toplam nakliye süresinin enküçüklenmesi)

İhlal edilebilir kısıtların belirlenmesi

Doğru cevap: B seçeneğidir.

CBS’de araç rotalama ile doğrudan bağlantılı olan konulardan biri araç takibidir. Firmalar rotalama işlemleri esnasında ve sonrasında araçlarının bulundukları yeri takip etmek ister. Takip işlemleri Küresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System-GPS) sayesinde gerçekleştirilir.

Doğru cevap: D seçeneğidir.

Ürün akış optimizasyonu denilince akla gelen bir diğer problem ise minimum maliyetli akış problemidir. Bu problem taşıma probleminin daha genel bir hâli olarak düşünülebilir. Her bir depo ile her bir perakendeci arasındaki bağlantının bir kapasitesi bulunmaktadır. ürün akışı sırasında bu kapasite aşılamamaktadır. CBS’nin bu problem için de katkısı büyüktür. Örneğin; bir depo ile bir perakendeci arasında bulunan bir köprüden araçların geçişinde bir ağırlık ve yükseklik sınırlaması bulunabilir. CBS aracılığıyla bu ve benzeri bilgilere erişmek ve bunları minumum maliyetli akış probleminde girdi olarak kullanmak mümkündür. Problemin çözümü ağ içerisinde bulunan depolardan perakendecilere olan ürün akış miktarları olarak ortaya çıkmaktadır.

Doğru cevap: A seçeneğidir.

Tesis yeri seçimi kararları genellikle lojistik sistemler kurulurken alınmaktadır. Bu kararlar alınırken temelde şu konular göz önünde bulundurulur:

• Talebin coğrafyaya göre dağılımı

• Talebin yoğun olduğu bölgeler
• Enerji maliyetleri
• İş gücü maliyetleri

Doğru cevap: D seçeneğidir.

Firmalar çoğunlukla müşterilerini bölümleme ya da kümeleme yoluna giderek lojistik faaliyetlerini daha etkin sürdürmeyi tercih ederler. CBS yazılımları bu konuda da karar vericilere önemli katkılar sağlamaktadır.

Doğru cevap: E seçeneğidir.

CBS yazılımlarında TransCAD ve ArcGIS tesis yeri seçimi probleminin türevi için kullanıcı dostu arayüzleri ile etkin çözümler üretmektedir. Bunun yanı sıra çözümler haritalar üzerinde son derece anlaşılır bir biçimde gösterilmektedir.

Doğru cevap: D seçeneğidir.

Bölümleme problemi; işletmelerin belirli özelliklere göre hizmet verdiği bölgeleri gruplandırılmasıdır.

Doğru cevap: B seçeneğidir.

Kümeleme; bir veri seti içerisinde ögeleri benzerliklerine göre gruplara ayırma işlemidir.

Doğru cevap: A seçeneğidir.

Lojistik sistemler; üretim tesisleri, tedarikçiler, dağıtım merkezleri, depolar, perakendeci mağazaları, ham madde, yarı mamül, son ürün vb. gibi fazla sayıda ögenin bir araya gelmesinden oluşur.

Lojistik sistemlerde temel olarak eniyilenmek istenilen bazı durumlar vardır. Bunlar:

Ağ veri modeli temel olarak bağlantılar ve düğümlerden oluşur. Basit bir şekilde düşünülecek olursa bağlantılar iki noktayı ya da düğümü birbirine bağlayan doğru parçasıdır. Örneğin; iki depo arasındaki yol bir bağlantı olarak ele alınabilir. Burada sözü geçen depolar ise düğümlerdir. Ağ veri modelinde her bir bağlantı kendi özellikleri ile bulunur.

Lojistikte çözüm aranan problemlerin çoğunda problemin girdisi olarak matrisler kullanılır. Örneğin; araç rotalama problemleri ve ürün akış problemlerinin girdisi çoğu zaman matrislerdir.

Firmalar araç rotalama problemini ele alırken aşağıda yer alan durumlardan ihtiyaç duyduklarını göz önünde bulundururlar:

Araç rotalama operasyonlarının CBS sayesinde daha etkin gerçekleştirilmesi firmaya, ülke ekonomisi ve doğaya şu temel katkıları sağlar:

CBS’de araç rotalama ile doğrudan bağlantılı olan konulardan biri araç takibidir. Firma- lar rotalama işlemleri esnasında ve sonrasında araçlarının bulundukları yeri takip etmek ister. Takip işlemleri Küresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System-GPS) sayesinde gerçekleştirilir.

Tesis yeri seçimi kararları genellikle lojistik sistemler kurulurken alınmaktadır. Bu kararlar alınırken temelde şu konular göz önünde bulundurulur:

CBS yazılımlarında TransCAD ve ArcGIS tesis yeri seçimi probleminin türevi için kullanıcı dostu arayüzleri ile etkin çözümler üretmektedir. Bunun yanı sıra çözümler haritalar üzerinde son derece anlaşılır bir biçimde gösterilmektedir.

Bölümleme problemi; işletmelerin belirli özelliklere göre hizmet verdiği bölgeleri gruplandırılmasıdır. Firmalar bazen çok büyük coğrafyalarda çok fazla sayıda müşterilere hizmet vererek varlık gösterebilir. Bu durumda bazı operasyonları yönetmek ve optimizasyon problemlerini ele almak bir hayli güç olabilir. Bunlar ve sayısı artırabilecek birçok sebepten dolayı işletmeler belirli kriterlerle bölümleme işlemine ihtiyaç duyabilir.