LOJİSTİKTE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ KULLANIMI

Lojistik faaliyetlerin kapsamından yola çıkarak bu faaliyetleri, temel lojistik faaliyetler ve destek lojistik faaliyetler olarak ele alabiliriz. Taşıma, stok yönetimi ve depo yönetimi faaliyetlerini kapsayan temel lojistik faaliyetler, tüm lojistik süreçler içinde gerçekleştirilen anahtar faaliyetler durumundadır. Temel faaliyetler olması nedeniyle bu faaliyetler işletmelerde lojistik yönetiminin etkin bir şekilde yürütülmesinde ve koordinasyonun sağlanarak tamamlanmasında önemlidir. Temel faaliyetler dışında yer alan faaliyetler ise destek lojistik faaliyetler olarak adlandırılırlar. Destek lojistik faaliyetleri genel olarak aşağıdaki faaliyetleri kapsamakla birlikte işletme türüne göre farklılık gösterebilirler. Bu faaliyetler (Özdemir, 2012:15,16,17):
• Müşteri Hizmetleri
• Ambalajlama
• Bilgi Yönetimi
• Satın Alma
• Elleçleme
• Sipariş İşleme
• Atık Parça Yönetimi
• Fabrika ve Depo Yer Seçimi
• Talep Tahmini/ Planlama
• Sigortalama/Gümrükleme

Romney ve Steinbart (2003)’ın tanımladığı şekildeki değer zincirinde yer alan temel ve
destekleyici faaliyetleri, Gümüş (2009: 105) aşağıdaki gibi açıklamıştır:
• Üretim öncesi lojistik; işletmenin üretmiş ve satmış olduğu mal ve hizmetlerde kullandığı ilk madde ve malzemelerin satın alınması ve depolanması faaliyetlerini
kapsar.
• Üretim faaliyetleri; işletmenin satın almış olduğu ilk madde ve malzemelerin üretim süreçlerinden geçerek mal ve hizmetlere dönüştürülmesidir.
• Üretim sonrası lojistik faaliyetleri; üretimi tamamlanmış mal ve hizmetlerin müşterilere dağıtım faaliyetlerini kapsar.
• Pazarlama ve satış faaliyetleri; işletmenin üreteceği ve üretmiş olduğu mal ve hizmetlerin müşteriler tarafından satın alınmasına yardım etme faaliyetleridir.
• Servis faaliyetleri ise; müşterilere satış sonrası destek sağlama faaliyetlerini kapsar.

Lojistik faaliyet alanı taşıma, stok yönetimi, depo yönetimi, ambalajlama, sipariş işleme, elleçleme, gümrükleme, müşteri hizmetleri, bilgi yönetimi, talep tahmini, satış sonrası servis, fabrika-depo yer seçimi, satın alma, atık parça yönetimini içine almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Lojistik faaliyetleri, temel lojistik faaliyetler ve destek lojistik faaliyetler olarak ele alabiliriz.

Taşıma, stok yönetimi ve depo yönetimi faaliyetlerini kapsayan temel lojistik faaliyetler, tüm lojistik süreçler içinde gerçekleştirilen anahtar faaliyetler durumundadır.

Temel faaliyetler olması nedeniyle bu faaliyetler işletmelerde lojistik yönetiminin etkin bir şekilde yürütülmesinde ve koordinasyonun sağlanarak tamamlanmasında önemlidir. Temel faaliyetler dışında yer alan faaliyetler ise destek lojistik faaliyetler olarak adlandırılırlar. Destek lojistik faaliyetleri genel olarak aşağıdaki faaliyetleri kapsamakla birlikte işletme türüne göre farklılık gösterebilirler. Bu faaliyetler:

Doğru cevap C'dir.

Lojistik faaliyetlerin amaçları:

Doğru cevap B'dir.

Lojistik faaliyetler ham maddeden nihai ürüne kadar olan akışı boyunca lojistik amaç faaliyetlerini düzenlemeye çalışırken, ürüne ve/veya hizmete değer katan aşağıdaki üç işlemi kapsamaktadır:

Doğru cevap C'dir.

Taşıma yönetimi içerisinde; taşıma türü veya türlerinin tespiti, yüklerin birleştirilmesi, taşıma araçlarının rotalarının belirlenmesi, araç çizelgeleme, ekipman seçimi gibi faaliyetler yerine getirilmektedir. Bu bağlamda taşıma yönetiminin üç genel aşamadan oluştuğu söylenebilir. Bu aşamalar:

I. Aşama: Taşıma türünün belirlenmesi

II. Aşama: Taşıyıcı seçimi

III. Aşama: Taşıma işinin seçimidir.

Doğru cevap E'dir.

Tek tür (unimodal) taşımacılıkta ürün veya hizmet bir veya daha fazla taşıyıcı tarafından tek bir taşıma türü (kara, deniz, demir yolu, hava) kullanılarak taşınır. Doğru cevap D'dir.

Boru Hattı Taşımacılığı:

Genellikle ham petrol, doğalgaz, su gibi likit ya da gaz hâlinde olan ürünler taşınır. Trafik ve hava koşullarından etkilenmediğinden büyük miktarda petrol ve doğal gazının başka bir bölgeye taşınması sağlanabilir.

Tüm taşımacılık türleri içinde en yüksek sabit ve en düşük değişken maliyetlere sahiptir.

Boru hattı taşımacılığının avantajları aşağıdaki gibidir:

Boru hattı taşımacılığının dezavantajları ise şöyledir:

Doğru cevap A'dır.

Taşımacılık Yöntemlerinin Derecelendirilmesi

Doğru cevap C'dir.

Fonksiyon Özelliklerine Göre Stoklar:

Çevrim Stoğu: Üretim ve dağıtım faaliyetleri uzun süreli ve aşamalı olduğunda işletme içinde oluşan yarı mamul stoklarına çevrim stoğu denir. Bunlar, üretim sürecinin, daha kararlı ve düşük maliyetle işlemesi açısından önem taşırlar.

Emniyet Stoğu: Stok yokluğuna düşmemek için beklenen ihtiyaçtan fazla olarak tutulan stoktur. Bu tür stoklar iki sipariş arasındaki ortalama talebi karşılamak amacıyla bulundurulur. Bu stoklar, üretimin ve satışların aksamamasını sağlayarak maliyet tasarrufuna ve kâr artışına yol açarlar.

Mevsim Stoğu: Mamuller için mamul talebinin fazla olduğu dönemlerde satılmak üzere daha önceden imal edilerek bekletilen stoktur. Malzemeler içinse ancak belirli mevsimlerde tedarik edilmesi mümkün olan malzemelerin uzun periyodu kapsayacak ihtiyaç kadar alınıp bekletilmesiyle oluşur.

Promosyon Stoğu: Çok çabuk ve etkin bir pazarlama promosyonu veya müşteriye fiyat indirip, fazla satma önerisi verebilmek için tutulan stoktur.

Spekülatif Stok: Fiyatlarda artma beklendiği zaman ihtiyaçtan fazla olarak alınan malzeme stoklarıdır.

Doğru cevap D'dir.

Talep tahmin yöntemleri aşağıdaki gibidir:

Doğru cevap B'dir.

Malların yerlerinin değiştirilmesi, istiflenmesi, ambalajlanması ve depoya yüklenmesi gibi faaliyetlerin tümüne elleçleme denir.

Destek lojistik faaliyetleri genel olarak: Müşteri Hizmetleri, Ambalajlama, Bilgi Yönetimi, Satın Alma, Elleçleme, Sipariş İşleme, Atık Parça Yönetimi, Fabrika ve Depo Yer Seçimi, Talep Tahmini/ Planlama, Sigortalama/Gümrükleme gibi faaliyetleri kapsar. C doğru cevaptır.

Bahsi geçen tüm bu lojistik faaliyetlerin temel amacı doğru ürün ve/veya hizmeti doğru miktarda, doğru yerde, doğru zamanda ve en az maliyetle bulundurmaktır. D doğru cevaptır.

Bu bağlamda taşıma yönetiminin üç genel aşamadan oluştuğu söylenebilir. Bu aşamalar:

• I. Aşama: Taşıma türünün belirlenmesi

• II. Aşama: Taşıyıcı seçimi

• III. Aşama: Taşıma işinin seçimi

E doğru cevaptır.

Boru Hattı Taşımacılığında genellikle ham petrol, doğalgaz, su gibi likit ya da gaz hâlinde olan ürünler taşınır. Taşınan ürünün dış koşullardan etkilenmesi neredeyse imkânsızdır. Boru hattı taşımacılığının dezavantajları ise  ilk yatırım maliyetinin yüksek olması ve ürün çeşitliliğinin olmamasıdır. A doğru cevaptır.

1 değerini alan en iyi performansı verirken 5 değerini alan en kötü performansı nitelemektedir. Buna göre B seçeneğindeki Deniz yolu -Boru hattı-Demir yolu-Kara yolu-Hava yolu sıralaması doğrudur.

Üretim ve dağıtım faaliyetleri uzun süreli ve aşamalı olduğunda işletme içinde oluşan yarı mamul stoklarına çevrim stoğu denir. Bunlar, üretim sürecinin, daha kararlı ve düşük maliyetle işlemesi açısından önem taşırlar. C doğru cevaptır.

Mevsim Stoğu mamuller için mamul talebinin fazla olduğu dönemlerde satılmak üzere daha önceden imal edilerek bekletilen stoktur. Malzemeler içinse ancak belirli mevsimlerde tedarik edilmesi mümkün olan malzemelerin uzun periyodu kapsayacak ihtiyaç kadar alınıp bekletilmesiyle oluşur. D doğru cevaptır.