LOJİSTİKTE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ KULLANIMI

Malların yerlerinin değiştirilmesi, istiflenmesi, ambalajlanması ve depoya yüklenmesi gibi faaliyetlerin tümüne elleçleme denir.

1950 ve 1960’lar arasında bu soruna çözüm olarak hem pazarlama fonksiyonu öne çıkmış, hem de deniz konteynerlerinin keşfedilmesiyle ürünlerin uluslararası dolaşımı artmıştır. Bu yıllarda, plansız ve düzensiz durumda olan dağıtım sistemleri sonucunda; üreticiler üretir, perakendeciler satışını yapar ve ürünler mağazalara ya da son kullanıcıya bir şekilde ulaşırdı. Dağıtım sistemlerinin bu denli plansız ve düzensiz olması 1970’li yıllarda fiziksel dağıtım kavramının gelişmesine sebep olmuştur. Fiziksel dağıtım; nakliye, depolama, mal elleçleme ve paketleme gibi bir dizi fiziksel aktivitenin varlığını ortaya koymuş ve bu aktivitelerin birbirine bağlanarak daha efektif şekilde yönetilebileceğinin anlaşılmasını sağlamıştır. Bu nedenle 1970’ler dağıtım kavramının
gelişimi için çok önemli bir dönemdir.

Bilgi teknolojilerinin gelişimi, lojistik faaliyetlerin İnternet aracılığıyla yapılmaya başlanması, B2B ve B2C gibi fikirlerin ortaya çıkması 2000 yılları ve sonrasında gerçekleşmiştir. Özellikle 2000-2010 yılları arasında lojistik ve tedarik zinciri kavramları artık tüm işletmenin başarısına anahtar bir alan olarak tanınmaya başlanmıştır. Savaşı kazanan ülkelerin dünya ticaretini serbestleştirme kararlarının uygulamaya konulması ile GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) ve WTO’nun (Dünya Ticaret Örgütü) çalışmalarıyla küresel ticaret başlamıştır. Dolayısıyla 20. yüzyılın son çeyreğinde lojistik hizmet veren ve kontrolünü yapan kuruluşlar öncelikle ABD’de ortaya çıkmıştır.

Lojistik süreçler, üç temel süreci kapsar; gelen lojistik (tedarik lojistiği), malzeme yönetimi ve fiziksel dağıtım (dağıtım lojistiği). Fakat günümüzde özellikle geri dönüşüm
kavramının dolayısıyla geri dönen ürün akışının önem kazanması ile tersine lojistik de bu üç sürece dâhil olmuştur.

Basit bir tedarik zinciri; tedarikçi, üretim merkezi, depo ve müşteridir.

Malların yerlerinin değiştirilmesi, istiflenmesi, ambalajlanması ve depoya yüklenmesi gibi faaliyetlerin tümüne elleçleme denir.

2000-2010 yılları arasında lojistik ve tedarik zinciri kavramları artık tüm işletmenin başarısına anahtar bir alan olarak tanınmaya başlanmıştır.

Yük elleçleme sistemi: pilotaj, römorkaj, tahliye, depolama ve yükleme

Tahsis veya “itme” sistemleri: sistem aşağı doğru hareket ettiğinde, en tepedeki tesis hangi ürünlerin sistemde aşağı doğru hareket edeceğine karar verir. Yani sistem, üzerinde ürünleri “iter”.

Tedarik lojistiği; ham madde, yardımcı malzeme gibi girdilerin tedarik kaynaklarından üretim noktalarına kadar akışıyla ilgilenirken, fiziksel dağıtım; bitmiş ürünlerin üretim noktalarından, son alıcı veya tüketicilere kadar iletilmesiyle ilgili etkinlikleri kapsar.

Malzeme yönetimi ise işletme içinde gerçekleşen tüm lojistik faaliyetler ile ilgilidir.

Üretim Süreçleri ve Malzeme Yönetimi

Dâhili İşlemler

• Üretim Sistemleri
• Üretim Programlama
• Îmalat
• Kurum İçi Taşıma

Dağıtım lojistiği süreci ürünlerin son kullanıcı/ müşterilere fiziksel olarak teslimi ile ilgilidir. Taşımacılık, depolama, ambalajlama, elleçleme gibi ürünlerin müşterilere ulaştırılmasına yönelik faaliyetleri kontrol etmektedir.

Lojistik yönetiminde amaç; sistem boyunca ulaştırma ve dağıtımdan ham madde, yarı mamul ve son ürünlerin depolanmasına kadar olan maliyetleri en küçüklemektir.

Fiziksel Tedarik:

• Tedârik Sistemleri
• Ham madde, Yan Ürün, Hazır Parça Temini
• Satın alma Programları
• Giriş Ambarı
• Depolama

DAHİLÎ İŞLEMLER:

• Üretim Sistemleri
• Üretim Programlama
• Îmalat
• Kurum İçi Taşıma

Lojistik yönetimi’ nin temel hedefi lojistik süreçlerinin (tedarik lojistiği, üretim lojistiği ve dağıtım lojistiği) en etkin biçimde eş güdümünü sağlamak ve bu aşamalarda işletme
tarafından kullanılan unsurları en fazla maliyet etkinliği anlayışı çerçevesinde yönetmektir.

Talep/Çekme sistemleri gerçek ihtiyaçlar hakkında mevcut bilgiye dayandığı için teoride tahsis/itme sistemlerinden daha gerçekçi, daha az zarar vermesi avantajına sahiptir.
Talep/çekme sistemlerinin dezavantajı ise bu sistemler sadece gerçek ve doğru bilgiler
olduğunda ve en düşük seviyedeki yönetici siparişler için uygun kararı verirse çalışacaktır. Bu nedenle tahsis/itme sistemleri, ihtiyaçlar hakkında gerçek bilgi olmadığı veya yönetim becerilerinin hizmet sistemlerinin üst seviyelerinde yoğunlaştığı zamanlarda daha uygundur.

Tedarik lojistiği işletmeye katma değer veren temel faaliyetleri kapsar. Bu süreç tamamen üretim öncesi gerçekleştirilen ve kaynakların üretim hattına taşınmasına hizmet eden bir süreçtir. Tedarik lojistiği fiziksel tedarik olarak da adlandırılmaktadır. Kısaca fiziksel tedarik, üretim/ imalat sektöründe çalışan işletmelerin üretim öncesi gerçekleştirilen ham madde, yarı ürün ve hazır parça temini gibi işlemlerini üretim ortamına taşınmasını kapsayan bir süreçtir.

Dağıtım lojistiği süreci ürünlerin son kullanıcı/ müşterilere fiziksel olarak teslimi ile ilgilidir. Taşımacılık, depolama, ambalajlama, elleçleme gibi ürünlerin müşterilere ulaştırılmasına yönelik faaliyetleri kontrol etmektedir. Dolayısıyla bu süreci fiziksel dağıtım olarak tanımlayabiliriz. Müşteri siparişlerinin zaman ve yerinin saptanmasındaki belirsizliklerden dolayı bu süreç kapsamındaki etkinlikleri planlamak ve yönetmek diğer süreçlere göre daha zordur. Bu zorluğunun yanında, lojistik süreçlerin son halkası yani müşteri ile işletme arasında iletişimin kurulduğu aşama olmasından dolayı da çok önemli bir süreçtir.