Filo Yönetimi

Tedarik zinciri içerisindeki herhangi bir ürün akışının gerçekleşmesi, ürünlerin coğrafi konumlarının değiştirilmesi anlamına gelir ve işlem taşımacılık faaliyetleri ile gerçekleştirilir. Taşımacılık en genel tarifiyle, fiziksel ürünlerin ihtiyaç duyulan yerlere ulaştırılmasıdır.

Taşıma, bir işletme içerisinde depodan ürün çekme, depoya ürün gönderme, üretim süreçlerinde gerekli ürünlerin taşınması, işletmeler arası taşıma, ürünlerin müşterilere taşınması gibi çok sayıda amaç için gerçekleştirilmesi gereken bir süreçtir. 

Taşımacılık temel olarak hava yolu, demir yolu, kara yolu, deniz yolu, iç su yolu ve boru hattı taşımacılığı olarak sınıflandırılabilir. Bir ürünün bir veya daha fazla taşıyıcı tarafından sadece bir taşıma türü kullanılarak taşınması tek tür, farklı taşıma araçları ile birden fazla
taşıma türü kullanılarak taşınması ise çok türlü taşıma olarak adlandırılır.

Kara yolu taşımacılığıdır. Kara yolu taşımacılığı tedarik zinciri yönetiminin her aşamasında yer almaktadır ve en yaygın kullanılan, aynı zamanda rekabetin en fazla olduğu taşıma türüdür. Kapıdan kapıya olarak nitelendirilen ve aktarmasız teslimatın sağlandığı bir taşıma olup, diğer taşıma sistemlerinin de bir parçası olarak sisteme dâhil edilebilmektedir.

Avantajları:

Esnekliği ve her noktaya ulaşımı sağlayabilmesi, Maksimum hız sınırlandırması olmasına rağmen kapıya teslim taşımayı sağlayabilmesi, işletmelerin kendi araçları veya kiralık araçlarla taşıma işlemini gerçekleştirebilmeleri, Esnek zaman planlamasıdır.

Dezavantajları:

Taşınacak yükün ağırlık ve büyüklük açısından belirli sınırlar içerisinde tutulması zorunluluğu, Ağırlık ve boyut kriterleri göz önünde bulundurulduğunda çok uzun mesafeler için uygun olmaması, Genellikle ham maddeden ziyade son ürünlerin taşınması için uygun olması, Hava ve trafik koşullarından etkilenmesidir.

Avantajları:

Büyük hacimli ve ağır ürünlerin uzun mesafelere taşınabilmesi, Birçok işletmenin ürünlerinin aynı anda taşınmasıyla birim maliyetlerin düşürülmesi, Yüksek ulaşım güvenliği, Hava koşulları, trafik vb. ulaşımı kısıtlayıcı unsurların olmamasıdır.

Dezavantajları:

Bir ulaşım güzergâhı için aynı ray hattının kullanılma zorunluluğundan dolayı ulaştırma esnekliğinin olmaması, Trenlerin sadece belirli sabit rotalarının olması ve başka herhangi bir noktada ürünlerin boşaltılamaması, Taşıma hızının düşük olması, İlave ulaşım türlerine de gereksinim duyulmasıdır.

Avantajları:

Taşıma hızının yüksek olması, Hassas ürünlerin hasarsız taşınabilmesi, Diğer yöntemlerle gidilemeyen
alanlara ulaşım imkânıdır.

Dezavantajları:

Ürünlerin temini ve dağıtımında zaman kaybı yaşanabilmesi, Taşıma maliyetlerinin yüksek oluşu, İlave ulaşım türlerine de gereksinim duyulmasıdır.

Avantajları:

Büyük hacimli ve ağır ürünlerin uzun mesafelere taşınabilmesi, Birim maliyetlerin düşük olması, Uluslararası taşımacılık yönünden kolaylıklara sahip olmasıdır.

Dezavantajları:

Sadece liman şehirlerine sahip ülkelerin yararlanabilmesi ve uygun liman seçimi için esnekliğin olmayışı, Tedarikçilerden müşterilere kadar olan süreçte başka bir ulaştırma türünü de kullanma zorunluluğu, Taşıma hızının düşük olmasıdır. 

Avantajları:

Uygun koşullardaki akarsularda büyük hacimli ve ağır ürünlerin taşınabilmesi, Birim maliyetlerin düşük olmasıdır.

Dezavantajları:

Özel taşıma araçlarına ihtiyaç duyulması ve suyun derinliğine göre değişen araç kapasitesi, Coğrafi koşullar ve suyun debisi nedeniyle her iç suda uygulanamamasıdır.

Avantajları: 

Büyük miktarlardaki ürünlerin uzak mesafelere taşınabilmesi, Taşınan ürünün dış koşullardan etkilenme riskinin olmamasıdır.

Dezavantajları:

Sadece belirli ürün türlerinin taşınabilmesi, Başlangıç ve bitiş noktaları sabit olduğundan esnek bir yaklaşım
sunmamasıdır.

Filo yönetiminde temel operasyonlar; araçların etkin ve verimli olarak işletilmesi ve maliyetlerin en aza indirilmesi amacıyla ürün taşıma planlamasının yapılması, koordineli parça ve eşyaların organizasyonu, güzergâh seçimi ve sefer (araç gidiş-geliş) sürelerinin kısaltılmasıdır.

Ticaretteki büyüme nedeniyle ürün-araç organizasyonu ve denetiminde yaşanan zorluklar, artan coğrafi mesafeler nedeniyle taşıma operasyonlarının komplike bir hâl alması, filolardaki araç sayılarının artması, güzergâh seçiminde optimum kararların verilmesi ve doğru zaman planlamasına duyulan ihtiyaç, filo yönetiminde bilişim ve mekânsal teknolojilerin kullanılmasının başlıca nedenleridir.

Araçlardaki boş yer durumlarının, araçların hangi lokasyonda olduğunun, zaman planlamasına uygun hareket edilip edilmediğinin takibi başarılı bir filo yönetimi için temel gereksinimdir.

Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS), uydu sinyalleri yardımıyla herhangi bir yer ve zamanda, her türlü hava koşulunda, global bir koordinat sisteminde, yüksek duyarlıkta, ekonomik olarak, anında ve sürekli
konum, hız ve zaman belirlemesine olanak veren bir radyo navigasyon sistemidir.

GNSS uzay, kontrol ve kullanıcı bölümleri olmak üzere temel olarak üç bileşenden oluşur. Uzay bölümünde tam global kapsama alanı sunacak biçimde yeryuvarı etrafında yörünge düzlemlerinde dolanan uydular bulunmaktadır. Kontrol bölümü ise bu uyduları izleme ve çeşitli nedenlerden ötürü oluşan bozulmaları hesaplayıp düzeltme görevini görmektedir. Kullanıcı bölümünde de alıcı ekipmanları bulunmaktadır.

DGNSS tekniğinde koordinatları bilinen bir referans istasyonuna dayalı olarak gezen bir alıcının (ölçmeci, uçak, gemi, araba vb.) koordinatları kod gözlemleri kullanılarak metre mertebesindeki doğruluklarla belirlenmektedir.

Hücresel telefon sistemi, taşıtlarda telefon kullanımını olanaklı kılarak haberleşme alanına radyo haberleşmesinin değişik bir uygulaması olarak girmiştir. Hücresel telefon sistemi uluslararası bir standarda kavuşması ile şu anda tüm dünyada yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Hücresel telefon sistemi, aynı frekansın, tanımlı alanlar içinde konuşma kanalı
olarak birden fazla sayıda kullanılması ilkesine göre çalışır. Tekrar kullanılan frekansların birbirleriyle etkileşiminin önlenmesi aynı frekansın kullanıldığı alanların birbirlerinden yeteri kadar uzakta tanımlanmasıyla sağlanır. Bu amaçla sistem, birbirine bitişik olarak çalışan hücrelerden oluşmakta ve her hücre düşük çıkış gücü ve kısa mesafeli radyo sinyalleri ile çalışan ana alıcı-verici istasyonu ile çalışmaktadır. Bu sayede aynı frekanslar değişik hücrelerde tekrar kullanılmakta ve aynı frekans daha fazla sayıdaki telefon görüşmeleri için kullanılmaktadır.

• Taşımacılık şirketleri araç takip sistemleri ile hem araçlarının konumlarını, lokasyonlarını ve hızını izleyebilir hem de araç içi sensörlerden periyodik aralıklarla alınan gerçek zamanlı verilerle (yakıt tüketimi, yağ seviyesi, sıcaklık, frigorifik araçlarda soğutucunun derecesi vb.) gerekli önlemlerin alınmasını sağlayabilir.
• Araçların konum bilgisinin yanısıra taşıdığı ürünlerin içerikleri konusunda da bilgi sağlayan sistemler sayesinde olası teslimat değişiklikleri için esneklik sağlanabilir.
• Filodaki araçların belirli bir zaman aralığında kat ettiği mesafenin, belirli bir konumdaki hızının takibi ile araç filolarının etkin yönetilmesi ve iş gücünün en uygun şekilde kullanılması sağlanabilir.
• Farklı iletişim standartlarının kullanılması ile araçların mevcut konumları ve tahmini varış süreleri hakkında hem işletmelere hem de istenildiği takdirde müşterilere otomatik bilgi aktarımı sağlanabilir.
• Araç ve sürücü ile her an iletişim kurulması ile acil ve beklenmedik durumlarda müdahale edilmesi kolaylaşır. Araç takip sistemleri bu kapsamda yeniden rotalamaya destek bilgiler sağlar.
• Çıkış-varış zamanları, sefer süresi, dinlenme ve konaklamalara ait mola yeri ve süreleri gibi konularda her aracın kendisi için belirlenen programa uygun bir şekilde hareket etmesi sağlanabilir. Bu amaçla seferdeki araçlarla lojistik işletme merkezi arasında sürekli bir iletişim sağlanarak merkezden bütün araçların coğrafi konumları takip edilir, araç için planlanan zaman ve kat edeceği kilometre karşılaştırılarak eğer araç program gerisinde kalmış ise yasal çerçeve içerisinde hızlandırılması sağlanabilir.
• Değerli ve tehlikeli ürünlerin takibi yapılarak çalınma, hasar vb. durumlarda sinyaller yardımıyla bilgi alınarak müdahale edilebilir.
• Hız bilgileri, ani durma, ani kalkış vb. bilgilerin alınmasıyla, araçların ve sürücülerin performans raporlarının oluşturulabilmesine olanak sağlanır, geçmişe yönelik raporlamalar ile performans karşılaştırması yapılarak sürüş güvenliğinin kontrolü sağlanabilir.

• Birçok işletme sefer sırasında sürücü takibi için araç içi kamera uygulaması kullanmaktadır. Böylece araç konumu izlenirken, sürücünün yorgun olup olmadığı,
trafik kurallarına uyumu, beslenme, müzik dinleme, motivasyon, dikkat vb. tutum ve davranışları da denetlenebilmektedir.

Araç rotalama araçların amaca yönelik olarak doğru güzergâhlara ve konumlara yönlendirilmesidir. Ürünlerin en kısa zamanda, en ekonomik koşullarda doğru adreslere sevkiyatının sağlanması işletmeler açısından büyük bir önem taşımaktadır. Benzer şekilde müşteriler için de sipariş ettikleri ürünlerin en kısa zamanda kendilerine ulaşması önemli bir husustur.

• Müşterilerin sipariş büyüklükleri ve sipariş öncelikleri
• Teslimatın gerçekleştirilmesinde risk minimizasyonu
• Filo büyüklüğü
• Araçların yük kapasiteleri
• Araçların izleyebileceği alternatif yol güzergâhları, yol durumları, hız koşulları
• Araçların özellikleri, yapabileceği maksimum hız, km bilgisi
• Müşterilerin konum bilgisi
• Zaman kısıtı

Karar Destek Sistemleri, karar verme sürecinde yardımcı olan bilgisayar tabanlı bilgi sistemleridir. Karar Destek Sistemleri verilerin ve modellerin etkin kullanımını sağlayarak karmaşık problemlerin çözümüne katkıda bulunur.

Kurumsal kaynak planlama sistemleri (Enterprise Resource Planning Systems-ERP); işletme faaliyetlerini ve karar verme süreçlerini desteklemek amacıyla kurulan ve bünyesinde çeşitli yazılım ürünlerini barındıran sistemlerdir. Kurumsal kaynak planlama sistemleri tedarik zinciri yönetimi, stok yönetimi, üretim yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi, finansal muhasebe, maliyet ve yönetim muhasebesi, insan kaynakları yönetimi vb. veri tabanlarına dayalı yönetim faaliyetlerini birbirlerine entegre ederek tüm işlemleri otomatikleştirmektedir.

• Birçok teknolojinin birbirleriyle entegre edilmesiyle mevcut kaynakların optimum kullanımı sağlanır ve maliyet azaltılır.
• Optimum rotalama, hızlı sevkiyat ve müşteri bilgilendirmesi ile hizmet kalitesi arttırılır ve müşteri ilişkilerinin iyileştirilmesi sağlanır.
• Göz önünde bulundurulmayan ani değişiklikler ve acil durumlar karşısında araçların yeniden rotalanması ve çizelgelenmesi sağlanır.
• Filo performansı denetlenebilir.
• Optimizasyonlar sayesinde verimlilik arttırılır ve taşıma riskleri azaltılır.
• Kaza durumlarından haberdar olunup müdahale edilmesi sağlanabilir.