LOJİSTİK YÖNETİMİ

Satınalma operasyonunun aşamaları aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 

1- Talebin alınması

2- Piyasa araştırma

3- Satın alma yöntemine karar verme

4- Tedarikçilerin bulunması

5- Müzakere ve pazarlık

6- Kazanan tedarikçiyi belirleme

7- Sözleşmenin yapılması

8- Siparişlerin verilmesi

9- Ürünlerin teslimatı

10- Kalite kontrol

11- Kabul sonrası işlemler

Hangi yolla gelirse gelsin bir satınalma talep formunun işleme alınması için yetkili kişilerce dü- zenlenmiş ve onaylanmış olması gerekmektedir. Buna ilave olarak talep aşağıda belirtildiği şekliyle bazı bilgileri de ihtiva etmelidir;

Düzenleyenin adı, soyadı ve departmanı

Alıma dair bütçedeki maliyet kodu

Tedarikçi tarafından anlaşılabilecek şekilde yazılmış şekliyle satın almaya konu ürün veya hizmet tanımı

İhtiyaç miktarı

Temin zamanı

Tahmini maliyet

Önerilen tedarikçi (Eğer tek tedarikçi ise önerilme nedeni)

Ürünlerin kullanılacağı yer

Hem fonksiyonel hem de detaylı teknik özellikler, daha geniş bir kavram olan “Satın Alma Sipariş Şartnamesi”nin birer parçasıdır. Bu doküman aşağıdakileri içerir: 

- Kalite şartnamesi

- Lojistik şartname

- Bakım şartnamesi

- Yasal ve çevresel şartname

Bir ürün veya hizmetin satış fiyatının belirlenmesinde temel ve geleneksel şekiller aşağıda açıklanmıştır;

• Statükocu Fiyatlandırma: Mevcut fiyatı korumayı veya rekabet edebilecek bir fiyatı benimser. Küçük çaplı planlamayı gerektiren pasif bir politikadır.

• Talebe Bağlı Fiyatlandırma: Talep, bir ürünün satılan miktarıdır. Satılan ürünün miktarı onun fiyatına bağlıdır. Fiyat ne kadar yüksek ise talep o kadar düşük olur.

• Getiri Yönetimi Sistemi ve Fiyatlandırma: Artan rekabet ortamında şirketlerin atıl kapasitelerini değerlendirmek için kullandıkları bir sistemdir. İlk olarak hava yollarında kullanılmaya başlanmıştır. Bir yazılım vasıtasıyla kullanılmayan kapasiteyi fiyatlandırarak satılabilir hâle getirmektedir. 

Maliyet Bazlı Fiyatlandırma: Fiyatlandırmada dikkate alınması gereken ana unsurdur. Hedef pazara ulaşma da bazen oldukça yüksek olabilir. Tam tersine, bazen de beklenilen kazancı getirmeyecek kadar düşük kalabilir. Her halükarda, fiyat kararı almada önemlidir.

Temel ve geleneksel fiyatlandırma yöntemleri dışında üretici ve satıcıların ürünlerini fiyatlandırmada uyguladıkları yöntemlerden başlıcaları şunlardır:

Pazara Giriş: Mümkün olan en düşük fiyatı uygulayarak maksimum satışı amaçlar.

Pazarın Kaymağı: Rekabet ve fiyat indirimleri başlamadan önce mümkün olan en yüksek fiyatı uygulayarak maksimum kazancı elde etmeyi amaçlar.

Kalitede Liderlik: En iyi kalite ürün, en yüksek fiyata satılmalıdır anlayışına göre fiyatlandırma yapılır.

Aşağıda çok kullanılan yöntemlere değinilmiştir: 

Trend analizi yöntemi fiyatların nereye doğru gittiğini analiz eden sayısal bir yöntemdir. Ayrıca lineer regresyon ve üssel düzeltme yöntemleri de beraberinde kullanılabilir.

Karşılaştırma yöntemi kullanıldığı durumlarda tedarikçilerden alınan fiyat teklifleri ve tedarikçiler sıralanarak belirlenen önceliklere göre seçim yapılır.

Ürün analizi yönteminde satın alınacak ürünün bileşenleri ve üzerine konulan katma değerli işlemler araştırılarak fiyatının ne olması gerektiği belirlenir. Maliyet analizinden ayrıldığı nokta katma değerin maliyetlendirme ile tespit edilememesi ve ancak piyasada bulduğu değerle ölçülebilmesidir.

Müzakereye hazırlanırken satın almacıların dikkate alması gereken ana başlıklar şunlardır:

Müzakereyi yürütecek personelin seçimi ve idaresi

Seçim kriterlerinin belirlenmesi

Seçilen personelin güçlü ve zayıf taraflarının değerlendirilmesi

Seçilen personelle iletişim

Hedefleri belirleme ve strateji geliştirme

Tolerans, üretim aşamasında meydana gelen ve ürünün evsafında katlanılabilir sapmalar yapan durumlara verilen addır. Üretici ve tedarikçinin bu sapma oranlarını bilerek ve satın almacıya bildirerek hareket etmesi gerekir. Satın alınan ürünün tolerans sapması satın alma departmanında tutulmalı ve ürünün ömür devri boyunca gerektiğinde başvuru datası olarak saklanmalıdır.

Mücbir Sebep (Force Majeure): Tara arın elinde olmadan oluşan ve sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmesini olumsuz yönde etkileyen şartlardır. Sözleşmede belirtilmiş olan mücbir sebebin meydana gelmesi hâlinde, tanınmış olan belirli süre içinde mağdur taraf karşı tarafı bilgilendirerek yükümlülüklerini bir süreliğine yerine getiremeyeceğini, fakat mücbir sebep hâli ortadan kalkar kalkmaz yerine getirmeye devam edeceğini bildirir.

Satın almanın hedefleri arasında pazarlık yapmamanın aksine, pazarlık yapmak ve makul olan en düşük fiyatı ödemek vardır. Doğru cevap D'dir.

Statükocu Fiyatlandırma: Mevcut fiyatı korumayı veya rekabet edebilecek bir fiyatı benimser. Küçük çaplı planlamayı gerektiren
pasif bir politikadır. Doğru cevap B'dir.

Pazarın Kaymağı: Rekabet ve fiyat indirimleri başlamadan önce mümkün olan en yüksek fiyatı uygulayarak maksimum kazancı elde etmeyi amaçlar. Doğru cevap A'dır.

Uygun tedarikçileri nerede bulacağımız konusunda başvurulabilecek kaynaklardan bazıları aşağıda sıralanmıştır:
• Endüstriyel rehberler ve direktifler
• İnternet arama motorları
• Ticari Kuruluşlar/Gösterimler
• Kamu kuruluşları
• Danışmanlık kuruluşları

Doğru cevap C'dir.

Bu faktörlerin ortak çıktısını oluşturan iletişim araçlarının müzakereye olan etkisi sözsüz:%30, sözlü:%7, vurgu: % 63. Doğru cevap E'dir.

Sözleşme yönetimi, bir ticari ilişkinin kurulması aşamasından sonra tarafların sözleşme yapmaya niyetlendiği andan itibaren imzaların atılmasına kadar geçen süreçtir. Sözleşme idaresi ise, imza aşamasından sonra sözleşmede mevcut gerek
kendi gerekse karşı taraf yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediğinin takibi, ikazı, ceza-i müeyyidelerin uygulatılması ve bizim yükümlülüklerimizi yerine getirmediğimizden dolayı herhangi bir zarara uğramamamız için gerekli önlemlerin alınması sürecidir. Doğru cevap E'dir.

Satın alma süreci talebin alınmasıyla başlar, kabul sonrası işlemlerle sona erer. Kabul sonrası işlemlerden hemen önce ise kalite kontrol aşaması vardır. Bu aşama seçeneklerdeki diğer aşamalardan sonra gelir. Doğru cevap B'dir.

A ve B seçenekleri elde bulundurmama maliyetlerindendir. D ve E seçenekleri elde bulundurma maliyetlerindendir. Doğru cevap C'dir.

Çift Kutu Yöntemi: Herhangi bir cins stok iki bölmeli bir kutuda muhafaza edilir, birinci kutu tamamen tükendiğinde yeni sipariş verilir. Doğru cevap D'dir.

ABC Analizi: Stok kontrolünde ABC analizi stok kalemlerinin toplam içindeki kümülatif yüzdelerine göre sınıflandırılması prensibine dayanır. Doğru cevap A'dır.

Getiri Yönetimi Sistemi ve Fiyatlandırma:
Artan rekabet ortamında şirketlerin atıl kapasitelerini değerlendirmek için kullandıkları bir sistemdir. İlk olarak hava yollarında kullanılmaya başlanmıştır. Bir yazılım vasıtasıyla kullanılmayan kapasiteyi fiyatlandırarak satılabilir hâle getirmektedir (Çok önceden satılan ucuz uçuş biletleri gibi).